නිවැරදි ධර්මය සැමදා විද්‍යමාන නොවේ..... අධර්මයෙන් එය වැසීයමින් පවතී......
ආචාර්ය පූජ්‍ය මිරිස්‌සේ ධම්මික හිමි
ලැබූ මෙම මනුෂ්‍ය ජීවිතය ඉතාමත් වටිනා එකකි. මෙම මනුෂ්‍ය ජීවිතය නිකම්ම ලැබුනු දෙයක්‌ නොවේ. බලවත්වූ කුසලකර්මවල ප්‍රතිඵලයකි. ලැබූ මෙම වටිනා ජීවිතයේ තේරුම නම් ආහාර ගැනීම, නිදාගැනීම සහ වර්ගයා බෝ කිරීඹ පමණක් නොවේ. ජීවිතය පහසුවෙන් පවත්වා ගැනීමට ආහාර, වස්‌ත්‍ර, නිවාස සහ බෙහෙත් අවශ්‍යය. ඒ සඳහා මනා අධ්‍යාපනයක්‌ ලැබීමද, ධාර්මික රැකියාවක්‌ කිරීමද අවශ්‍යය. ජීවිතය පවත්වා ගැනීමට පමණක්‌ම යමක් කරනවාට වඩා ගැඹුරු යමක් ජීවිතයට ඇතුළත් කරගත යුතුය. එනම් තමාගේ මනසද සුවපත් කරන සහ අන්‍යයන්ටද යහපතක්‌ සිදුවන යමකට සම්බන්ධ වීමය. මෙය දානය මුල්කොට ගත් පාරමිතා ගුණයකි. එමගින් බුදුදහමෙහි ඉවත් කළ යුතු බව පෙන්වා දෙන ලෝභ, දොaස සහ මෝහයන්ගේ පාලනයක්‌ සහ තුනීවීමක්‌ සිදුවීමෙන් තමාගේ සිතේ කුසල් වැඩේ. එමෙන්ම බොහෝ පිරිසකට සෙත සැලසෙයි. මෙය 'ගෙවී යන ජීවිතයෙන් නිවැරැදි ලෙස ප්‍රයෝජනයක්‌' ගැනීමකි.
සිත, කය සහ වචනයෙන් නිවැරැදි දේවල් සිදුකිරීම නිරවද්‍ය කර්මයෝය. ඔබගේ එදිනෙදා ගේදොර වැඩටද, රැකියාවේ හෝ ව්‍යාපාරයේ කටයුතුවලටද, දරුවන්ගේ කටයුතුවලටද සහ ඥතීන්ගේ කටයුතුවලටද අමතරව අනෙකුත් ආගමික හෝ සමාජ සේවාමය පුණ්‍ය කටයුත්තක නිරතවීම මින් අදහස්‌ කෙරේ. ආධ්‍යාත්මික වර්ධනයක්‌ මගින් තම සිත නිවා ගැනීමද බුදුදහමේ උගන්වන සදාකාලික ප්‍රඥ වැඩෙන ආකාරයට කටයුතු කිරීම යහපත්ය.
එනම් අඩුම තරමේ පුරපසළොස්‌වක පොහෝදිනවලදී උපෝසථ සීලයන්හි පිහිටීමයි. අනෙකුත් දිනවල හොඳ හෝ නරක ඕනෑම දෙයක්‌ සිදුකොට පොහොයට පමණක් සිල් සමාදන්වීමෙන් සියල්ල නිවැරැදි වේ යෑයි මෙමගින් අදහස්‌ නොකෙරේ. සැබවින්ම ඔබ නිති පන්සිල් ආරක්ෂා කරන අයෙක්‌ බවට පත්වීමට හැකිතාක් දුරට උත්සාහ ගත යුතුය. මාසයක්‌ පුරා රැකියාව, ගේදොර සහ සමාජයීය කටයුතු සමග වෙහෙසුන බොහෝ දෙනකුට මෙම සිල් දිනය සිත, කය, වචනය නම් වූ මාර්ග තුනේම විවේකි දිනයක්‌ වන අතර සිත පාලනයට පුරුදු කරන අවස්‌ථාවක්‌ වනු ඇත. මෙම සිතේ ඇතිවන සංවරය එදිනෙදා පැවැත්මේදී ඔබට පහසුවක්‌ බවට පත්වෙයි. එනම් ලාභ-අලාභ, යස-අයස, නින්දා-ප්‍රසංසා, සැප-දුක නම් වූ අෂ්ඨ ලෝක ධර්මයට මුහුණපෑමේදී නොසැලී, ධෛර්යවන්තව කටයුතු කරන්නට අවස්‌ථාව ලැබීමයි. සිල් සමාදන්වී ගත කරන කාලයේදී ඔබ නිරතවන බොහෝ කාර්ය මෙයට හේතුවෙයි. එනම් ධර්ම ශ්‍රවණය, ධර්ම සාකච්ඡා, භාවනාව, දහම් පොතපත කියවීමද මෙයට ඇතුළත්ය. එමෙන්ම පොහෝ දිනවල බොහෝ ආරාමවල දන්දීම්, සතුන්ට අභය දානය දීම්, දහම් පුස්‌තක, දහම් පත්‍රිකා බෙදාදීම්, නැතිබැරි අයට උපකාර කිරීම් ආදියද සිදුකෙරේ. ඔබට හැකි අයුරකින් එම යහපත් වූ ක්‍රියාවන්ට සම්බන්ධවීමට හැකිනම් එය පිනකි. එමෙන්ම කුසලයකි.
එමෙන්ම සීල, සමාධි, ප්‍රඥ ගුණ වඩන අය සහ එසේ නොකරන අය අතර මහත්වූ වෙනසක්‌ දක්‌නට ලැබේ. සීලාදී මඟට පුරුදු වූ අයගේ වචනයේ සහ හැසිරීමේ පටන්ම පැවැත්ම සන්සුන්ය. කටයුතු නිරවුල්ය. එසේ නොවන අය බොහෝවිටෙක දඩබ්බර සහ හික්‌මීමකින් තොරව කටයුතු කරති. හැසිරෙති. සිල් සමාදන් වන සෑම අයෙක්‌ම මුqලුමනින්ම නිවැරැදි බවත්, එසේ නොවන සියලු දෙනා නොහික්‌මුණු අය බවත් මෙහිදී අදහස්‌ නොකෙරේ. යම් විටෙක නියම ආකාරයෙන් ප්‍රතිපදාවෙහි නොපිහිටා කටයුතු කරන අය නාමික සිල් සමාදන් වුවද අසංවර පැවැත්මෙහි අඩුවක්‌ නැත. එමෙන්ම ආරාමයකට ගොස්‌ සීලයෙහි පිහිටා කටයුතු නොකළද යහපත් හැසිරීම් ඇති බොහෝ පිරිස්‌ද සිටිති.
සාමාජික ජීවිතයේදී ඔබට බොහෝ නිරවද්‍ය කටයුතු වල නිරතවිය හැකිය. වර්තමානයේ බොහෝ ආගමික හා සමාජ සේවා සංවිධාන බිහිවී තිබේ. ඔබ පිරිසිදු සිතකින් මෙන්ම පරීක්‌ෂාකාරීව කටයුතු කරමින් යම් ආයතනයකට සම්බන්ධවී හෝ තමා තනිවම හෝ යම් පින් ලැබෙන ක්‍රියාවකට සම්බන්ධ විය හැකිය. පිරිසිදු සිතකින් සහ පරික්‌ෂාකාරීවම යහපත් දෙයකට එකතුවෙන්නට යෑයි ආරාධනා කළේ අර්ථයක්‌ ඇතිවමය. එනම් පින්කම් හෝ සමාජ සේවා කටයුතු කියමින් තමාට හෝ පිරිසකට මුදල් සොයන වැඩපිළිවෙළක්‌ හෝ කීර්ති ප්‍ර්‍රශංසා වෙනුවෙන් කටයුතු කරන හෝ තරහව, වෛරය මගින් ගැටුම් ඇති කරන්නාවූ යම් ක්‍රියාදාමයක්‌ නොවිය යුතුය. පරික්‌ෂාකාරීව නම් තමා පිරිසිදු සිතින් යහපත් දේ සිදුකරනවා මෙන් තමා සමග සම්බන්ධ වන හෝ තමා එකතු වන පිරිසද පිරිසිදු සිතින් යුතු පිරිසක්‌දැයි කල්පනාකාරී වීමය. එසේ නොමැතිවුවහොත් අමාරුවකට පත්විය හැකිය.
ආරාමයක්‌ සෑදීමට උපකාරීවීම බලවත් කුසලයකි. චෛත්‍ය, බුදුමැදුර ආදී වශයෙනි. මෙවැනි පූජ්‍ය වස්‌තූන් සමීපයට පැමිණ සිත් සුවපත් කරගන්නා පිරිස දහස්‌ ගණනාවකි. ධර්ම ශාලාවක්‌ ඉදිකරදීම හෝ එවැනි අවස්‌ථාවකදී ගඩොලකින් හෝ උපකාර කිරීමද අඩුම තරමේ ශ්‍රමයෙන් හෝ උපකාර කිරීමද නිරවද්‍ය කර්මයකි. උතුම් පිංකමකි. දහම් පාසල් පැවැත්වීමද ඒවාට අවශ්‍ය උපකරණ හැකි අයුරින් ලබාදීමද එහි ඉගැන්වීමද යහපත් ක්‍රියාවන්ය.
එමෙන්ම පාසලකට උපකාර කිරීම, අවශ්‍යතා ඇති දරුවන්ට පොත්පත් ලබාදීම, ශිෂ්‍යත්ව පිරිනැමීම, ජලය සපයාදීම, පාසල් පරිසරය ශ්‍රමදාන ආදියෙන් පිරිසිදු කරදීම, නිවැරැදි පිං වැඩෙන ක්‍රියාවන්ය. මෙයට අමතරව රෝහල්වලට අවශ්‍ය බෙහෙත් ද්‍රව්‍ය, ඇඳන්, පුටු ආදිය සපයාදීම හෝ පිරිසිදු කරදීමද අගනේය. වර්තමානයේ බොහෝ ආබාධිත අය සිටිති. ඒ අපේ රටේ පැවැති යුදමය තත්ත්වයේ ප්‍රතිඵලයක්‌ හැටියටය. එවැනි ආබාධිත අයට කිහිලිකරු, රෝද පුටු, කෘතිම අත් පා ලබාදීමට දායක විය හැකි නම් පිං වැඩෙන ක්‍රියාවන් ලෙස හැඳින්විය හැකිය.
මේවාට අමතරව දෙමාපිය උපස්‌ථානය, ඒ පිරිස්‌ වෙනුවෙන් දන්දීම, පිංකම්වලට යෙදවීම් ආදියද වැඩිහිටියන් ගුරු උතුමන්, අසරණ අය වෙනුවෙන් සිදුකරන පිහිටවීම්ද නිරවද්‍ය කර්මයෝය. ඔබගේ ඥතීන් එකතුවීමෙන් හෝ ඔබගේ සමීප හිතවතුන් එකතුවීමෙන් හෝ ඔබගේ පාසලෙන් හෝ ඔබගේ රැකියා ආයතනයෙන් හෝ ආරාමය හෝ පූජ්‍ය ස්‌ථානය මුල්කරගෙන යම් ඉහත සඳහන් කළ ආකාරයේ අධ්‍යාත්මික ආගමික හෝ පිං වැඩෙන සමාජ සේවා කටයුත්තක නිරතවිය හැකි දැයි සිතා බලන්න මම ඔබට ආරාධනා කරමි. අසරණ අයකුට හෝ පවුලකට නිවසක්‌ තනා ගැනීමට සුළුවෙන් හෝ උපකාරීවීමද, පාරතොට සහ අවට පරිසරය කැලිකසලවලින් තොරව පිරිසිදුව තබා ගැනීමට උපකාරීවීමද වත්මන් පරිසරයෙහි කාලීන අවශ්‍යතාවන්ය.
'තං ච කම්මං කතං සාධු
යං කත්වා නානු තප්පතී
යස්‌ස පතීතෝ සුමනෝ
විපාකං පටිසේවතී' (ධම්ම පදය)
'යම් ක්‍රියාවක්‌ සිදුකොට එය මතක්‌වන විට නොහඬා සතුටු විය හැකි නම්, ක්‍රියාවේ විපාකය ලැබෙන විට පසුතැවෙන්නට නොවී සිත සතුටට පත්වන්නේ නම් එවැනි ක්‍රියාවක්‌ම සිදුකළ යුතුය.
