විපස්සී බුදුන්ට කඨින චීවර දානය සිදු කළ අයුරු

අප ජීවත් වන මේ ඉරහඳ යට කෙනෙකුට කළ හැකි මහා බල සම්පන්න පින්කම් අටක් තිබෙනවා. ඒ බව මෙම ගාථාවේ සඳහන් වෙනවා.

කඨිනට්ඨ පරික්ඛාරං 

වාසදානංච උත්තමං

බුද්ධපමුඛ සංඝස්ස දානං 

ධම්මස්ස ලේඛනං

ඛෙත්තදානංච බුද්ධස්ස පටිමා 

කරණංපීව

රණං වච්චකුටියා 

අට්ඨපුඤ්ඤාණී වුච්චරේ

1. කඨින දානය.

2. අටපිරිකර පූජාව

3. ආවාස පූජාව

4. බුද්ධ ප්රමුඛ සංඝයාට දන්පිදීම

5. ධර්මය ලිවීම

6. කෙත්වතු පූජා කිරීම

7. බුද්ධ ප්රතිමා කිරීම

8. වැසිකිළි කැසිකිළි සාදා පූජා කිරීම

යන මේ පින්කම් අට සාමාන්යයෙන් අටමහ කුසල් වශයෙන් ප්රසිද්ධයි.

ඒ අනුව කඨින චීවරයක් පූජා කිරිම අටමහ කුසල්වලට අයිති වෙනවා. මෙබඳු කඨින චීවර පූජාවක් කරන්නට පුළුවන් වෙන්නේ යම් සම්බුදුවරයෙකුගේ සාසනයක් තුළ පමණයි. එය ද කළ හැක්කේ මේ මිනිසුන් සිටින පොළෝ තලයේ පමණයි. දිව්ය ලෝකවල, බ්රහ්ම ලෝකවල තිරිසන් ආදී අපායවල මේ පින්කම කිසිසේත්ම කරන්නට බැහැ, දකින්නටත් බැහැ. මිනිස් ලෝකෙත් හැම තැනම මෙය දකින්නට හෝ කරන්නට බැහැ. මෙය වෙන පින්කම් සේ හැමදාම කරන්නටත් බැහැ. ලෝකයේ සම්මත කරගත් වෙනත් ආගම්වල මේ පින්කම දකින්නට නැහැ.

මේ පින්කමේ විශේෂත්වය තමයි බෞද්ධ භික්ෂූන් වහන්සේලාට අරමුණු කරගෙන බෞද්ධ පිරිසක් හෝ එබඳු අවබෝධාත්මක සිතක් ඇති කෙනෙක් විසින් කිරීම. භික්ෂූන් නැතිව මෙම පින්කම කොහොමවත් කරන්නට බැහැ. කොහොම වෙතත් කඨින චීවරයක් පූජා කිරිම, එම චීවර පූජාව සමඟ මොනයම් හෝ ලොකුª කුඩා දෙයක් ඒ කියන්නේ අඩු තරමින් ඉඳිකට්ටක්, නූල් බෝලයක් පූජා කිරිම පවා මහා බල සම්පන්න කුසල් නැත්නම් ආනිසංස ගෙනදෙන බව කවුරු කවුරුත් බලවත් ලෙස විශ්වාස කරනවා. ඒ බව නොයෙක් ධර්ම ග්රන්ථවල මේ විදියහට සටහන් කරලා තිබෙනවා.

යාවතා සම්බ පරික්බාරේ

සංඝස්ස සතතං දදෙ

ඒකස්ස කඨින දානස්ස

කාලං නාග්ඝති සෝළසිං

යම් කෙනෙක් භික්ෂූන් වහන්සේලාට අවශ්ය කරන සියලු පිරිකර හැමදාම නිරතුරුව පූජා කිරීමෙන් ලැබෙන ආනිසංසයත් කඨින චීවරයක් පූජා කිරීමෙන් ලැබෙන ආනිසංසත් අතර සොළොස් කලාවෙන් කලාවක් නොවටින ගුණයක පරතරයක් තිබෙනවා. නැතිනම් කඨිනයක් පූජා කිරීමෙන් දහසය ගුණයෙන් ගුණයක් ප්රතිඵලයක් ලැබෙනවා.

ගිරිරාජ සමංරාසිං

සංඝෙ දේති තිවිවරං

ඒකස්ස කඨින දානස්ස

කලං නාග්ඝති සෝළිසිං

ලොව ඇති උසස්ම වර්ගයේ වස්ත්රවලින් දෙපට සිවුරු, තනිපට සිවුරු, අඳන ආදී සිවුරු වලින් මහමෙර උසට ගොඩ ගසා පූජා කළත් කඨින පූජාවක් කිරීමෙන් ලබන ආනිසංසත් එක්ක ගත්තාම දහසය පංගුවෙන් එක් කොටසක් තරම්වත් වටින්නේ නැහැ. ඒකෙන් අදහස් කරන්නේ මහමෙර උසට සිවුරු පූජා කරනවාට වඩා කඨින චීවරයක් පූජා කිරීම බලසම්පන්න බවය. මේ ගාථා දෙකම දේශනා කරලා තියෙන්නේ බුදුහාමුදුරුවෝ මහරහතන් වහන්සේලා 500ක් ඉදිරියේ දී.

තවත් ගාථා ගොඩකින්ම කඨින පූජාවක ඇති වටිනාකම කියලා තිබෙනවා.

යාවතා සම්බ දානානි

ඒකො වස්ස සතං දදෙ

ඒකස්ස කඨින දානස්ස

කලං නාග්ඝති සෝළසිං

ලෝකයේ තිබෙන සියලු වර්ගයේ දානයන් නිතර නිතර අවුරුදු 100ක් දුන්නත් එහි ආනිසංස එක් කඨින දානයකින් ලැබෙන ආනිසංස හා සැසඳීමේ දී දාසය පංගුවෙන් එකක් පමණවත් නොවේ. කඨින දානයකින් ලැබෙන ප්රතිඵල ඊට වඩා බල සම්පන්න වෙනවා.

යාවතා පඤ්ච හේ සජ්ජං

ඒකො වස්ස සතං දදෙ

ඒකස්ස කඨින දානස්ස

කලං නාග්ඝති සෝළසිං

මේ ලෝකයේ තිබෙන පස් ආකාර බෙහෙත් වර්ග අවුරුදු 100ක් දන් දුන්නත් කඨින පූජාවකින් ලැබෙන ආනිසංස එයට වඩා දහසය ගුණයෙන් ගුණයක් ප්රතිඵලයක් ලබා දෙනවා.

සබ්බ දානං දදන්තේන

අස්මිං පුථුවි මණ්ඩලෙ

සංඝස්ස දින්නං කඨිනංඅග්ගං

බුද්ධෙන වණ්ණිතං

මේ මිහිපිට දෙන දන් අතුරෙන් සංඝයාට දෙන ලද කඨින දානයම උසස් කොට බුදුවරුන් විසින් වර්ණනා කොට තිබෙනවා.

මානුසිකාච සම්පත්ති

දේවලෝකේච යා රතී

යාච නිබ්බාණසම්පත්ති

සබ්බමේතේන ලබ්භති

මිනිස් ලොව මිනිස් සම්පත් දෙව්ලොව දේව සම්පත් අවසානයේ උතුම් නිවන් සම්පත් සහ සියලු යස ඉසුරු ලබාදීමට මෙම කඨින පූජාවක ආනිසංසවලට බලයක් තිබෙනවා.

කඨින ප්රතිලාභ පිළිබඳ දැක්වෙන ඉතා ප්රසිද්ධ කථා පුවත

අපේ ගෞතම බුදුහාමුදුරුවෝ සැවැත් නුවර ජේතවනාරාමයේ වැඩ ඉන්නා කාලේ නාගිත කියලා පිරිමි ළමයෙක් ධනවත් ගෙදරක උපන්නා. පස්සේ කාලෙක මහණ කමට හිත ගිහිල්ලා බුදු හාමුදුරුවෝ ළඟ මහණ වෙලා රහත් වුණා.

දවසක් බුදු හාමුදුරුවෝ උන්වහන්සේගේ ප්රිය උපස්ථායක හිමියන් වන ආනන්ද හාමුදුරුවන්ට කථා කරලා මෙහෙම කිව්වා.

“ආනන්ද අද එහි භික්ඛු උපසම්පදාවෙන් පැවිදි වෙච්ච මහ රහතන් වහන්සේලා 500ක් රැස් කරන්න” ආනන්ද හාමුදුරුවෝ ඒ කියන විදිහට කලාම ඒ 500ක් මහ රහතන් වහන්සේලා සමඟ හිමාලයේ අනවතත්ත කියන විල ළඟට වැඩියා. එතන අර කියන නාගිත මහ රහතන් වහන්සේ වැඩ හිටියා.

ඊට පස්සේ බුදුහාමුදුරුවෝ මේ රහතන් වහන්සේලා අමතලා මෙහෙම ඇසුවා. “මහණෙනි, ඔබ වහන්සේලා අතරින් කවුරු හරි කෙනෙක් ඉස්සර කාලේ බුදු පසේ බුදු මහ රහතන් වහන්සේලා උදෙසා විශේෂ පින්කමක් කරලා තිබෙනව නම් කරුණා කරලා මට කියන්න”

මේ කාරණය අහපු මහ රහතන් වහන්සේලා අතරින් නාගිත කියන මහ රහතන් වහන්සේ ඉදිරියට ඇවිත් මේ විදිහට කියන්න පටන් ගත්තා.

“ස්වාමීනි, මාගේ බුදුරජාණන් වහන්ස ! මීට අනූ එක් කල්පයකට පෙර විපස්සි කියලා බුදුහාමුදුරු කෙනෙක් පහළ වෙලා හිටියා. ඒ කාලේ බන්දුමතී කියලා නුවරක තිබුණා. ඒ නුවර තමයි මම ඒ කාලේ උපන්නේ. ඒ කාලේ මම දුගී මගී යාචකයන්ට හරියට දන් දුන්නා. නිතර නිතරම පන්සිල් අටසිල් මම සමාදන් වෙලා සිල් ආරක්ෂා කළා. එක දවසක් බන්දුමතී නගරයේ රජ්ජුරුවන් සහිත පිරිස මැද්දේ සවණක් ගණ බුදුරැස් විහිඳුවමින් වැඩ සිටිය විපස්සි බුදු හාමුදුරුවන්ව දැකල බණ අහල සිත පැහැදුන නිසා උන්වහන්සේ ඇතුළු මහා සංඝයාට මම ශ්රද්ධාවෙන් දන් දුන්නා. ඊට පස්සේ ස්වාමීන් වහන්සේලාට වස් ආරාධනා කරලා වස් වැසූ ස්වාමීන් වහන්සේලාට පිරිකර සහිත කඨින චීවර දානයක් පූජා කරලා මෙයින් මට උත්තම වූ රහත් භාවය ලැබේවා කියලා ප්රාර්ථනා කළා. එදා ඉඳලා මේ වනතෙක්ම මම සතර අපායේ උපන්නේ නැහැ. දිව්ය ලෝකේ හරි මනුෂ්ය ලෝකේ හරි තමයි මම දිගටම උපන්නේ. ඒ තමයි මම කළ කඨින චීවර පූජාවේ ප්රතිලාභ නැත්නම් ආනිසංස.

උන් වහන්සේ පහත සඳහන් ගාථා කියමින් මේ විදිහට කඨිනයක ඇති ආනිසංස නැත්නම් ප්රතිඵල ගැන ප්රකාශ කළා.

කඨින දානං දත්වාන

සංඝෙ ගුණවරුත්තමෙ

ඉතෝ තිංසෙ මහා කප්පේ

නාභිජානාමි දුග්ගතිං

උතුම් වූ ගුණ ඇති සංඝයා කෙරෙහි කඨින දානයක් දී මහා කල්ප තිහක් දුගතියක උපන්නේ නැහැ. මේ තමයි කඨිනයක ආනිසංස.

අට්ඨාරසන්නං කප්පානං

දෙවලෝකේ රාමමහං

චතුත්තිංසක්ඛත්තුං දෙවින්දො

දෙවරජ්ජමකාරයිං

කල්ප දහ අටක් මුළුල්ලෙහි දෙව්ලොව සිත් අලවා වාසය කළා. තිස්හතර වාරයක් සක් දෙව් රජුව ඉපදුණා. මේ තමයි කඨිනයක් පූජා කිරීමෙන් ලැබුණු ප්රතිඵල.

ආරපථෙ ආරපෙථ

චක්කවත්ති සිරිං ලභෙ

අසිතිං ච චතුක්ඛත්තුං

චක්කවත්ති අහොසහං

ගැසූ ගැසූ එක ඉදිකටු පාරක් පාසා තිසිහතර වාරයක් බැගින් සක්විති රජ වන්නට හේතු සම්පත් ඇත ද සසර එපමණ බොහෝ කලක් නොසිටි හෙයින් අසූ හතර වාරයක් චක්රවර්ති රාජ්ය සම්පත් ලැබූ බව දැක්වීමෙන් කඨින දානයෙහි අනුසස් පැවැසූ අයුරුයි.

යත්ථයත්ථූපපජ්ජාමි

ලභිත්වා සබ්බසම්පදං

පුරිසානං උත්තමො හොමි

කඨිනදානස්සිදං ඵලං

උපනූපන් සෑම තැනම සියලු සම්පත් ලැබ උතුම් පුරුෂයෙක් වුණා. මේ තමයි කඨින දානයක ආනිසංස.

දේව භවේ උපපජ්ජාමි

දෙවෙවා පි ච මානුසෙ

අඤ්ඤං ගතිං න ජානාමි

කඨිනදානස්සිදං ඵලං

දිව්ය ලෝකෙත්, මනුෂ්ය ලෝකෙත්, හැර නරකාදී දුගතියක උපන්නේ නැහැ. මේ තමයි කඨිනානිසංස,

දේව කුලේ උපපජ්ජාමි

බත්තියෙ වා පි බ්රාහ්මණෙ

හීනෙ කුලෙ න ජානාමි

කඨිනදානස්සිදං ඵලං

රජ සහ බ්රහ්මණ යන කුල දෙකේ හැර එයින් පහත් කුලයක උපන්නේ නැහැ. මේ තමයි කඨින දානයේ ප්රතිලාභ.

චක්කවාළමූපාදාය

මහිං සාගර කුණ්ඩලං

බොමදූස්සෙහි ජාදෙය්යං

කඨිනදානස්සිදං ඵලං

චතුස්සාගර පර්යන්ත වූ චක්රවාට පර්වතය ඇතුළත මුළු පොළොව සුදු පටපිළියෙන් වසන්ට පොහොසත් වුණා. මේ කඨින දානයෙහි අනුසස් තමයි.

අහෝ බුද්ධෝ අහෝ ධම්මෝ

අහෝ සංඝස්ස සම්පදා

පරිත්තදානං දත්වාන

ලද්ධං මේවිපුලං සුබං

බුද්ධ ධම්ම සංඝ යන තුනුරුවන්ගේ අර්හත්වය, නෛයර්්යාණිකත්වය, දක්ෂිණාර්හත්වය ආදී ගුණ විශේෂ ආශ්චර්යය, මවිසින් එක කඨින චීවරයක් දුන් විපාකයෙන් මේසා මහත් සම්පත් ලැබුවා.

තෙනෙව කුසලකම්මෙන

පියොහං දෙවමානුසෙ

තස්සෙ ව භද්දකම්මස්ස

පත්තොස්මි අමතං පදං

ඒ කඨින චීවර දානමය කුසල චේතනාව නිසා දෙව්ලොව උපන් විට දෙවියන්ට ද, මිනිස් ලොව උපන් විට මිනිසුන්ට ද, ප්රියමනාප පුද්ගලයෙක් වූයෙමි. ඒ යහපත් කුසල කර්මයෙන් නිවනද ලැබුණා.

ඒවං නාගව්හයෝ ථෙරො

මජ්ක්ධ සංඝස්ස සොභනො

පකාසෙයි සකං කම්මං

අනොතත්ත මහාසරෙ

මසේ සඟ මැද බබලන ශාන්ත වූ ගුණ ඇති නාගිත මහරහතන් වහන්සේ අනොතත්ත මහවිල්හිදී තමන් වහන්සේ විසින් පෙර කරන ලද කඨින චීවර දානයේ ආනිසංස ප්රකාශ කළා.

කඨින චීවරයක් මහා සංඝයා වහන්සේට පූජා කරන්නට ලැබෙන එක වාසනාවනක්, එයින් ලැබෙන පින මහා බලසම්පන්නයි. ඒ පින සොර සතුරටන්ට ගන්න බැහැ. රජවරුන්ට, ආණ්ඩුවලට රාජසන්තක කරන්න බැහැ. අව්වෙන් වැස්සෙන් ගින්නෙන් අවි ආයුධ වලින් විෂ වර්ගවලින් හෝ වෙනත් යන්ත්ර මන්ත්රවලින් විනාශ කරන්න බැහැ. ඒ නිසාම එයට කඨිනය කියන තේරුම ලැබිල තියෙනවා.

කඨිනය කියන එකේ තේරුම තමයි තද බව, ඝන බව, ශක්තිමත් බව, ස්ථාවර බව, කියන එක.

පඨවිරිව න ජාතු කම්පතෙ

නචලති මේරු රිවාති වායුනා

වජිරමිව න භිජ්ජතෙ ඝනං

තමිද මතො කඨිනන්ති චුච්චනි

කඨිනයක් පූජා කිරීමෙන් ලැබෙන පින මහ පොළොව මෙන් කම්පා වන්නේ නැහැ. කම්පා කරවන්නත් බැහැ. මහ මේරු පර්වතය මෙන් සුළඟින් සොළවන්නත් බැහැ. දියමන්ති කන්දක් බිඳින්න බැරුව වගේ කඨිනයෙන් ලබන පිනද බිඳින්න බැහැ. ඒ තරමට ඒ පින ස්ථාවරයි. ශක්තිමත් බලසම්පන්නයි.

මේ දහම් කරුණු ඔබ හැමදෙනාටම උතුම් ධර්ම අවබෝධ කරගැනීම පිණිස දහම් පඬුරක්ම වේවා!

මේ පින් අප සෑම සියලු දෙනාට උතුම් නිවන් අවබෝධය පිණිස හේතු වේවා…වාසනා වේවා...සියලු දෙව්මිනිසුන් සුවපත් වේවා !තෙරුවන් සරණයි…!!!!

Dhamma Ashoka

¤☸¤══════¤☸¤☸¤══════¤☸¤

උපාසක ගුණ හත

පූජ්‍ය හොරණ කල්‍යාණ ධම්ම හිමි

ශ්‍රී විශුද්ධාරාමය, වාරියපොල.

'සත්තිමෙ භික්‌ඛවේ ධම්මා උපාසකස්‌ස අපරිහාරිහානාය, සංවත්තන්ති කතමේ සත්ත?

'භික්‌ඛු දස්‌සනං නහාපේති

සද්ධම්ම සවණං න ප්පමඡ්ජති,

අධිසීලෙ සීජඛති

පසාද බහුලො හොති භිජඛුසු

ථේරේසු චෙව නෙච්සු මජඣධිමේසුව,

අනුපාරම්භ චිත්තො ධම්මං සුණාති

නරංධ ගවේසී

න ඉතො බහිද්ධා දක්‌ණෙය්‍යං ගවේසති

ඉධව පුබ්බකාරං කතෝතීතී'

'ඉමෙ ඛො භික්‌ඛමෙ සත්ත ධම්මා උපාසකස්‌ස අපරිහානාය සංවත්තන්තීති'

පින්වත්නි, මෙම සූත්‍ර ධර්මය අංගුත්තර නිකායේ සත්ත නිපාතයේ ඇතුළත් කරමින් අප ගෞතම බුදුරජාණන් වහන්සේ විසින් අනුදැන වදාරනවා. උපාසක ඇත්තෙක්‌ නැත්නම්, බෞද්ධයකුගේ නොපිරිහීමට හේතුවන කරුණු හතක්‌ පිළිබඳවයි.

ඉහත කරුණු විස්‌තර කිරීමට ප්‍රථම අප විමසා බැලිය යුතුයි 'උපාසක - උපාසිකා' යනු කවරෙක්‌ද යන්න.

යම්කිසි කාලයක මෙම විශ්වය තුළ බුද්ධෝත්පාද කාලයක්‌ ඇතිවූ කාලයක සත්වයින් අතර, මිනිසත් බව ලබන්නවුන් අතරින් ජනකොටස්‌ හතරක්‌ පහළ වෙනවා. භික්‌ෂු-භික්‌ෂුණී, උපාසක - උපාසිකා යනුවෙනි. ශාසනයේ මොවුන් සිව්වනක්‌ පිරිස නමින් අමතනවා.

'යතො ඛො මාහානාම 

බුද්ධං සරණං ගතො හොති

ධම්මං සරණං ගතො හොති, 

සංඝං සරණං ගතො හොති

එත්තාවතා ඛෝ මහානාම 

උපාසකො හොති'

යම්කිසි පුද්ගලයෙක්‌ බුදුන් සරණ ගියා නම්, දහම් සරණ ගියා නම්, සඟුන් සරණ ගියා නම් එම තෙරුවන් සරණ ගිය පින්වතා, පින්වතිය උපාසක නමින් හඳුන්වනු ඇත. ලොව වෙසෙන රජ කෙනෙක්‌ සිටුවරයෙක්‌, ඇමැතිවරයෙක්‌, මහා පඬිවරයෙක්‌, මධ්‍යස්‌ථ පුද්ගලයෙක්‌ හෝ සාමාන්‍ය වැසියෙක්‌ තෙරුවන් සරණ ගියේද, මෙකී සියලු දෙනා අමතනු ලබන්නේ පින්වත, පින්වතිය යන උසස්‌ නාමයෙනි.' උපාසකං මං ගොතමං' අද ඉඳලා මං තෙරුවන්ට ලැදි උපාසකයකු සේ සලකන සේක්‌වා කියල.

බුදුරාණන් වහන්සේ - මහණෙනි, ධර්ම පසකින් යුක්‌ත වූ උපාසක තෙම, 'උපාසක රත්නයක්‌' ද වේ. උපාසක පද්මයක්‌ද වේ. උපාසක පුණ්‌ඩරිකයක්‌ද (නෙළුම් මලක්‌) වේ. කවරේද එම ධර්ම පස,

සද්ධෝ හොති - ශ්‍රද්ධා ඇත්තේ වෙයි. සීලවා හෝතී - සිල් ඇත්තේ වෙයි. අකො තුහලික මංගලිකො හොති - අසන දකින දේවල් හොඳ-නරක, ශුභාශුභ සිද්ධි වෙතැයි නොගන්නේ වෙයි. කම්මං පච්චේති නො මංගලං - කර්මය සලකයි මංගල්‍යය නොසලකයි. න ඉතො ච බහිද්ධා දක්‌ණේ‍යං ගවේසති ඉධච පුබ්බකාරං කරොති- බුදු සස්‌නෙන් පිටත පිනට දීමට සුදුසු අය නොසොයයි. පළමුකොට සසුනටම දෙයි.

තවද, බුදුරජාණන් වහන්සේ උපාසක තෙමේ චන්ඩාලයෙක්‌ද වෙයි. කරුණු පසෙකින් කෙසේ යත්, ශ්‍රද්ධා නැත්තේ වේද? දුස්‌සීලයෙක්‌ වේද? අසන දකින දේවල් හි හොඳ නරක දෙක ශුභාශුභ සිද්ධි වෙතැයි පිළිගන්නේ වේද? කෝතුහල මංගල දේවල් (පෙර නිමිති) මිස කර්ම පල නොසලකන්නේද වේද, බුදුසසුනෙන් පිටත දක්‌ෂිණෙය්‍ය_න් (පිනට දීමට සුදුස්‌සන්) සොයන්නේ වේද, මෙකී උපාසක තෙම චණ්‌ඩාලයෙක්‌ද වේ. උපාසක මලයෙක්‌ද වේ. උපාසක හීනයක්‌ද වේ යෑයි අනුදැන වදාරා ඇත‍ෙ

කරුණු මෙසේ බැවින් අප විසින් මාතෘකා කරගත් ගාථාව පරිදි මෙම බුද්ධ ශාසනය තුළහි උපාසක ඇත්තන්හි දියුණුව නොපිරිහීමට හේතු කාරණා මොනවාදැයි විමසා බලමු.

01. 'භික්‌ඛු දස්‌සං නාහාපේති - උපාසක තෙම භික්‌ෂුන් වහන්සේලා දැකීම, ඇසුරු කිරීම කිසිදාක අඩුකරන්නේ නැහැ. එම හමුවීම දිගටම පවත්වාගෙන යා යුතුයි. සෑම බෞද්ධ පින්වත් උපාසක උපාසිකාවන්ගේ මාර්ග උපදේශක ගුරුවරයා වන්නේද භික්‌ෂුවයි. මෙලොව ජීවිතය පවත්වාගෙන යැමේදී හිත සුව ඉදිරිපත්වීම තුළින් එම ජීවිතය යහපත් වනු මෙන්ම පරලොව ජීවිතවලට සෙතක්‌ ශාන්තියක්‌ උදාවෙනවා. මේ නිසා ඈත අතීතයේ පටන් භික්‌ෂුව මිනිස්‌ සමාජය තුළ කුල දේවතාව වශයෙන් පිළිගැනීමක්‌ ඇත. මෙම සුබවාදී බව මහා මංගල සූත්‍රයේ 'සමණානංච දස්‌සනං ඒතං මංගල මුත්තමං' ශ්‍රමණයන් වහන්සේ නමක්‌ දැකීම මංගල කාරණයක්‌ ලෙස බුදුන්වහන්සේ අනුදැන වදාරා ඇත.

02. සද්ධම්ම සවණං න ප්පමඡ්ජති - බණ අහන්න පසුබට වන්නේ නැත. කම්මැලි නැත. බණ අසන තැනැත්තේ බණ අසන්න ලැබෙන තැනැත්තේ බුදු සසුනේ 'සමණානුත්තරිය' කුසල ධර්මය වැඩෙනවා. ඒ විතරක්‌ නොව, සසර බුදු කෙනෙක්‌ පහළ වීමකදී බුදුබණ අසා නිවන් අවබෝධ වෙනවා. සද්ධර්ම ශ්‍රවණය තමා මේ ලොව තිබෙන උතුම්ම අවස්‌ථාව. ඉස්‌සෙල්ලම බුදු කෙනකුන් පහළවෙනවා. දෙවනුව ධර්මය හා සඟරුවන ඇතිවෙනවා. අනතුරුව තමා උපාසක ගුණය පහළ වෙන්නේ 'සද්ධම්මො පරම දුල්ලභො' සද්ධර්මය අතිශයින් දුර්ලභයි.ෙ

අද වන විට උතුම් ධර්ම හැම අතින්ම සුලභව අහන්න ලැබෙනවා. ඒ නිසා ගාණක්‌ නැහැ. තැකීමක්‌ නැහැ. අගයක්‌ නැත. අබුද්ධෝත්පාද කාලයක රාජ්‍ය පාලකයකු වූ දහම්සොඬ රජතුමා බණ පදක්‌ අහන්න නැති මේ රාජ්‍ය පාලනයෙන් මට වැඩක්‌ නැතැයි රජකම අතහැර වනගත විය.

03. අධිසීලෙ භික්‌ඛති - අධී සීලයෙන් යුක්‌තවීම සෑම බෞද්ධයකුටම නිත්‍යසීලය පංච සීලයයි. එම සීලය නොරකින්නා දුශ්සීලයෙකි. රකින්නා මුළු ලොවටම අභයදාන දෙනවා. එම ජීවිතය හරියට වටිනවා. මෙහි අගය වටහාගත්තෝ අටසිල්, දසසිල් වශයෙන් විටින් විට උසස්‌ සීලයනට පත්වෙයි. කෙසේ වුවද යම් පුද්ගලයෙක්‌ පස්‌ පව් හා දස අකුසල්වලින් මිදී තම දිවි සකසා ගැනීමේ නම් ශ්‍රේෂ්ඨ ගුණය උපාසක ඇත්තන් සතුව ඇත.

04. පාසාද බහුලෝහෝති භිCඛසු, ථේරේසු ෙච්ව නෙච්සු මජCමේසුව - යහපත් උපාසකයකු වශයෙන් භික්‌ෂුන් වහන්සේලා කෙරෙහි ප්‍රසාදය වැඩිදියුණු වෙන්න ඕන. මහාථේර, ථේරි සාමණේර වශයෙන් භික්‌ෂු පරපුර රැකබලා ගන්න ඕනේ. උන්වහන්සේලාගේ දුක්‌ සැප විමසන්න ඕනේ. ගිලන් වූ කල ඊට සරිලන පරිදි සැලකිය යුතුයි. පුංචි සාමණේර වහන්සේලා තම දරුවන් සේ 

ආදරයෙන් බලාගත යුතුය. භික්‌ෂුන් වහන්සේලාගේ අම්මා, තාත්තා, උපාසක ඇත්තන්ය. උන්වහන්සේලා තමා ශාසනය පවත්වාගෙන යන්නේ. ධර්මය රැක ගන්නේ. සියයට අසූවක්‌ බෞදධයන්ගේ මේ රටේ භික්‌ෂුන් වහන්සේලා පනස්‌ දහසටත් අඩුයි. සමහර දිස්‌ත්‍රික්‌කවල සියයටත් අඩුයි. බුරුම, සියම වැනි රටවල ලක්‌ෂ සංඛ්‍යාත භික්‌ෂුන් වහන්සෙලා වැඩ සිටී. මෙම අවාසනාවන්ත තත්ත්වය ගැන බෞද්ධයා සැලකිලිමත් විය යුතුය.

05. අනුපාරම්භ චිත්තො ධම්මං සුණාති න රංධ ගවේසී - කවර භික්‌ෂුවක්‌ විසින් දේශනා කරන බණ දහම් හෑල්ලුවට ලක්‌ කරන්නේ නැතිව අසා දැන ඒවා තම ජීවිතයට හරවත් කර ගැනීම, අඩුපාඩු හදා ගැනීම මිස ධර්මයේ අඩුපාඩු ගැන සොයා නොබලන්නේ වේද නොවේ. අරමුණ දැහැමි වීමය.

6. න ඉතො බහිද්ධා දජ€ණෙයං ගවේසති - ශාසනයෙන් පිටත වෙන තැන්වල ආයතනවල දක්‍ෂිණාචාර්යවරු සිරිනවාද සෙවීම කෙනෙක්‌ අග්‍ර දක්‍ෂිණෙය්‍ය වශයෙන් බුද්ධ ප්‍රමුඛ මහා සංඝරත්නය පිදීම ශ්‍රේෂ්ඨ උත්තම පූජාවක්‌ හැටියට අප බුදුපියාණන් වහන්සේ එදා ප්‍රජාපතී ගෝතමී දේවියට අනුදැන වදාරා ඇත. 'සංඝෙ ගෝතමී දේවී' සංඝයාට පූජා කරන්න. එය මට පිදුවා හා සමානය.

සමහරු බුදුන් පුදනවා, තවත් දෙවියන් හා සර්ව බලධාරීන් කියා වෙනත් අයත් පුදනවා. දුව දුව හැමතැනම පුදනවා. අරමුණක්‌ නැහැ. බුදුන් ප්‍රමුඛ සඟරුවනට පුදා දෙවියන්ට පින්දීම තමා යහපත වන්නේ.

07. ඉධව පුබ්බකාරං කරොති - ශාසන දියුණුවට හා හිතකර දේ හරියට කිරීම, ශාසනයට අනර්ථකාරී දෙයක්‌ සිදුවේ නම් එය දැක වහාම ක්‍රියාත්මක වීමය. 'ශාසන පරිහානිං දිස්‌වා අභිවුද්ධිකා වායමති' දශ විධ බෞද්ධ ගුණවලින් එකකි. අතීතයේ අපේ බොදුවන් ශාසන චිරස්‌ථිතිය වෙනුවෙන් දිවි පූජා කළා. ඒ සුරැකීම නිසා අදත් බුදු සසුන දැකගතහැකිවී ඇත.

එබැවින් සෑම බෞද්ධ උපාසක ඇත්තන් විසින් මෙම ගෞතම බුදුසසුන රැක ගැනීමට අනුපමේපය දායකත්වයක්‌ ලබාදීම ශ්‍රේෂ්ඨ පින්කමක්‌ බව සිහිපත් කරමි.

¤☸¤══════¤☸¤☸¤══════¤☸¤

නිවන් මඟ හෙළි කරන දන් සිල් භාවනා

වාරියපොල 

ශ්‍රී සුමංගල පිරිවෙන් 

රාජමහා විහාරාධිපති 

තුඹුල්ලේ සීලක්ඛන්ධ නා හිමි

පුඤ්ඤා, පාපා,කුසල, අකුසල යන වචන අපේ බෞද්ධයන්ට හො ඳට හුරු පුරුදු යි. සැදැහැති බෞද්ධයෝ ජීවිතය පවත්වා ගෙන යන කොට මේ වචනවල එන අර්ථය අනුව තමන්ගේ හැම ක්‍රියාවක් පිළිබඳවම හොඳ සිහියෙන් යුක්තව ජීවිතය පවත්වාගෙන යාමට උත්සාහවත් වෙනවා.

එයට හේතුව වන්නේ බෞද්ධයන් මූලික වශයෙන් කර්මය පිළිබඳ විශ්වාස කිරීමත්, මරණින් මතු නැවත අපේ භවයක් තිබෙනවා කියන මේ ඇඳහීමත් බොහොම හොඳ දැක්මක්. මොකද? එයින් සමාජයේ මනා වූ යහපත් පැවැත්මක් ඇති වෙනවා. එමෙන්ම බෞද්ධ ඉගැන්වීම්වල සඳහන් වන පරිදි හිරි (පවට ඇති ලජ්ජාව) ඔත්තප්ප (පවට ඇති බිය) ආරක්ෂාවීම තුළින් සමාජයද සදාචාරවත් වෙනවා. මෙම ඉගැන්වීම් ද බෞද්ධයෝ නිරන්තරයෙන් සිහියට නගා ගන්නවා.

අද අප විමසා බැලීමට උත්සාහ කරන්නේ ත්‍රිවිිධ පුණ්‍ය ක්‍රියාවන් පිළිබඳව බුදුදහමේ ඉගැන්වෙන කරුණුයි. මේ පිළිබඳව බුදුරජාණන් වහන්සේ අපට පැහැදිලි කර දෙන සූත්‍රයක් අපේ ත්‍රිපිටකයේ සඳහන් වෙනවා. එයට කියන්නේ “පුඤ්ඤකිරියවත්ථු සූත්‍රය” කියලයි. මෙම සූත්‍රයෙන් පැහැදිලිව පෙන්වාදෙන කරුණ වන්නේ පින්කම් කිරීමෙන් මේ මනුෂ්‍ය ලෝකයේ වගේම ඊටත් වඩා සැප සම්පත් ඇති තව්තිසා ආදි දිව්‍ය ලෝකයන්හි ඉපිද ඒවායෙහි ඉතා ඉහළ සැප සම්පත් විඳීමේ හැකියාව විස්තර කර දීමයි. ඉතින් කවුරුත් කැමැති සැපවත් ජීවිත ගත කරන්නටයි. ඒ විතරක් නොවේ අපේ බොහෝ බෞද්ධයෝ පින්කම් කරන විට පරලොව ලෞකික සැප සම්පත් ප්‍රාර්ථනා කරනවා. බෞද්ධ සාහිත්‍යයේ පවා නොයෙක් කථා ප්‍රවෘත්තීන්වල පින්කම් කළ අය සැප සම්පත් ප්‍රාර්ථනා කරනවා. ඒ නිසා ඒවා කියවන බොහෝ දෙනා ඒ සැපසම්පත් වලට ගිජු වී ඒ සඳහාම පින්කම් කරනවා වෙන්නත් පුළුවන්කම තිබෙනවා. එහෙම වුණත් බුදුදහමෙන් ඊට එහා ගිය දහමක් අපට කියා දෙනවා. මොකද? මේ පින්කම් කරලා පරලොව මනුෂ්‍ය ලෝකයේ පමණක් නොව ඊට ඉහළින් ඇති සදිව්‍ය ලෝකයන්හි ඉපිද ඒවායෙහි කොපමණ කලක් සැප වින්දත් එහි තෘප්තියකට පත් වීමක් සිදු වන්නේ නැහැ. ඒ විතරක් නොවේ එහි සදාකාලික සැනසීමකුත් නැහැ. ඒ නිසා බුදුදහමෙහි ඉගැන්වෙන පුණ්‍ය ක්‍රියාවන් අතර තවත් එකක් ලෙස “භාවනාව“ පෙන්වා දෙනවා. එය ප්‍රධාන ඉගැවීමක් ලෙස බුදුදහමෙහි සඳහන් වෙනවා. මේ නිසා ඉහත මා කියා දුන් පරිදි “පුඤ්ඤකිරියවත්ථු” සූත්‍රයෙන් බුදුරජාණන් වහන්සේ අපට පෙන්වා දෙන ඉගැන්වීම කුමක්ද? ඔන්න කෙටියෙන් නමුත් අපි විමසා බලමු.

බුදුරජාණන් වහන්සේ පෙන්වා දෙනවා පුණ්‍ය ක්‍රියාවස්තු තුනක් පැහැදිලිවම දානමය, ශීලමය හා භාවනාමය වශයෙන් ඒ තුන පැහැදිලි කර දී තිබෙනවා. එහිදී මෙම පින්කම් තුනෙන් දානමය හා ශීලමය පින්කම් දෙක සුළුවෙන් සිදු කරන ඒ වුණත් භාවනාමය පින්කම නොකරන අය සමාජයේ ඉන්නවා. ඒ අය මරණින් පසු මිනිස් ලොව උපදින්නට හැම අතින්ම ඉඩ තිබෙනවා. එහෙම වුණත් මනුෂ්‍ය ලෝකයෙහි ඔහු දුර්භාග්‍ය සම්පන්න ජීවිතයක් ගත කරනවා. එහි සරුසාර බවක් නැහැ. කරලා තියෙන්නේ පින්කම් මඳ වශයෙනුයි.

තව සමහරෙක් මිනිසුන් ඉන්නවා දාන හා සීල පින්කම් දෙක යම් පමණකින් මුලින් කී අයට වඩා සිදු කරනවා. හැබැයි, භාවනා පින්කම සිදු කරන්නේ නැහැ. ඒ අය මරණින් පසු මිනිස් ලොව ඉපිද සැපවත් ජීවිත ගත කරනවා.

තව අය ඉන්නවා දාන හා ශීල පින්කම් අධිකව කරනවා. භාවනාවක යෙදෙන්නේ නැහැ. ඒ අය මරණින් පසු චාතුම්මහාරාජික දෙව් ලොව පහළ වී රූප, ශබ්ද, ගන්ධ, රස හා ස්පර්ශ යන පස් ආකාර ලෞකික සැප සම්පත් ලබා සතරවරම් දෙවිවරු බවටත් පත් වෙනවා. මේ ආකාරයෙන්ම අධිකව දාන, ශීල, පින්කම් කරන පිරිස් ඉන්නවා. ඒ අය තව්තිසා දෙව් ලොව පහළ වෙනවා. එයිනුත් විශේෂ වශයෙන් දානමය පින්කම් කළ කෙනෙක් වෙනවා නම් ශක්‍රයා බවට පත්වී සෙසු දෙවිවරුන් අභිබවා ඉහළම ලෞකික සැප සම්පත් අනුභව කරමින් තව්තිසා දෙව් ලොව සෙසු දෙවිවරුන්ට වඩා ඉහළ ජීවිතයක් ගත කරනවා.

තව පිරිසක් මනුෂ්‍යයෝ දාන හා ශීල පින්කම් ඉහළින්ම කරනවා. භාවනා පැත්තට යොමු වීමක් නැහැ. ඒ අය යාම නම් දෙව්ලොව පහළ වෙනවා. එහිදී ඒ අය අතරත් වැඩියෙන් දන් , සිල් , පින්කම් කළ අයෙක් වෙනවා නම් ඒ අය සුයාම නම් දිව්‍ය පුත්‍රයා බවට පත්ව එම දිව්‍ය ලෝකයෙහි අනෙකුත් දෙවිවරුන්ට වඩා ඉහළ මට්ටමින් දිව සැපත් අනුභව කරමින් වාසය කරනවා.

මේ මිනිස් ලෝකයෙහි තවත් පිරිසත් පෙර විදියටම දන්සල් පින්කම කරනවා. භාවනාවට යොමු වන්නේ නැහැ. ඒ අය තුසිත දිව්‍ය ලෝකයෙහි පහළ වී සියලු දිව සැපත් විඳිමින් එහි වාසය කරනවා. එහිදීත් අතිරේක වශයෙන් ඒ පිරිස අතර විශේෂ දන් , සිල්, පින්කම් කළ අය සන්තුෂිත නම් දිව්‍ය රාජයා වෙලා ඉපදිලා අනෙකුත් තුසිත දෙව්ලොව දෙවිවරුන් මැඩගෙන ජීවත් වෙනවා.

මේ ආකාරයෙන්ම දන් ,සිල්, පින්කම් පමණක් කළ අය නිම්මාණරතී නම් දිව්‍ය ලෝකයෙහි පහලව එහි දිව සැප විඳිනවා.

තව පිරිසක් මේ ආකාරයෙන්ම දන්, සිල්, පින්කම් කර භාවනාවට යොමු නොවී ජීවත්ව මරණින් පසු පරනිම්මිත නම් දෙව්ලොව පහළ වී එහි සියලු සැප සම්පත් අනුභව කරනවා. එහෙත් මිනිස් ලොව ජීවත් වූ කාලයෙහි වැඩි පිරිසක් දන්, සිල් පින්කම් කළ අය පරනිම්මිත වසවර්ති දෙව්රජව අනෙකුත් දෙවිවරුන්ට වඩා ඉහළින්ම සැප විඳිමින් කල් ගෙවනවා. ඔද තෙද ඇතිව වාසය කරනවා.

ඉතින්, බුදුරජාණන් වහන්සේ ඉහත ප්‍රභේද අටක් සහිතව පෙන්වා දෙන්නේ මේ ආකාරයෙන් දන් , සිල් , පින්කම් කිරීමෙන් මොන මට්ටමෙන් හෝ මනුෂ්‍ය හා දිව්‍ය සම්පත් විඳින ආකාරයයි.

මෙම සූත්‍ර දේශනාව දිහා බලන විට මෙහි කියවෙන පරනිම්මිත වසවර්ති දිව්‍ය ලෝකයේ කෙනෙක් පහළ වී වසවර්ති දිව්‍ය රාජයා බවටත් පත්වීමට පුළුවන්. ඒ සඳහා හේතු වන්නේ උච්චතම වශයෙන් කළ පින්කම් වන්නේ දානමය හා ශීලමය පින්කම්ය. එහෙම වුණත් බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ඉගැන්වීම අනුව සංසාරයේ අවසානය එසේත් නැතිනම් බෞද්ධයාගේ අවසාන විමුක්තිය එය නොවේ. ඕනෑම අයෙක් මේ කියන පරනිම්මිත වසවර්ති දිව්‍යලෝකයෙහි පහළ වී එම පුණ්‍ය මහිමයේ විපාක විඳීමෙන් අවසානය වූ විට නැවත කර්මානුරුපව වෙනත් මිනිස්, තිරිසන් හෝ ප්‍රේත වැනි අත්බවක ඉපදිය හැකිය. ඒ නිසා නැවත නැවතත් සසර අප්‍රමාණ දුක් විඳීමට ඉඩ තිබේ. එවැනි කථා පුවත් රැසක් අපට ප්‍රේතවස්තු හා විමාන වස්තු ප්‍රකරණ දේශනාවන්ගෙන් වුවත් දැක ගන්නට පුළුවන්කම තිබෙනවා. විමාන වස්තු ප්‍රකරණයෙහි එන “භික්ෂාදායිකා කථාවස්තුව“ ට අනුව සසර අකුසල් කළ ස්ත්‍රියක් මරණයට ආසන්න වෙමින් ජීවත්වන අයුරුත්, මරණින් පසු සැවත් නුවර දෙව්රම් වෙහෙරෙහි වැඩ වාසය කළ බුදුරජාණන් වහන්සේගේ මහා කරුණා ඥානයට දැනී උන්වහන්සේ පෙරවරුවෙහි එම ස්ත්‍රිය සිටි පෙදෙසට පිණ්ඩපාතය පිණිස වැඩම කළා. පාත්‍රය අතැතිව වඩිමින් සිටි බුදුරජාණන් වහන්සේ නිවසට වැඩමවා පිණ්ඩපාතය පූජා කිරීමෙන් කීප දිනකට පසු ඇය ඒ දන්දුන් පින නිසා ඇති වූ ප්‍රීතියෙන් මිය ගොස් තව්තිසා දෙව්ලොව උපන්නා. ඒ දානමය පින්කමක විපාකයේ ස්වභාවය.

ඒ වගේම තවත් අවස්ථාවක් නිදසුනක් වශයෙන් ගත්තොත් ශීලමය පින්කමක් ලෙස කාමයෙහි වරදවා හැසිරීමෙන් වැළකීම, එසේත් නැතිනම් පතිව්‍රතා ධර්මය මැනවින් ආරක්ෂා කරපු කාන්තාවක් ගැන මෙම විමාන වස්තු ප්‍රකරණයෙහි සඳහන් වෙනවා. බුදුරජාණන් වහන්සේ දවස දෙව්රම් වෙහෙරෙහි උන්වහන්සේ වැඩ වසද්දී මෙම ස්ත්‍රිය ද එම ආසන්නයෙහි ජීවත් වුණා. තම ස්වාමි පුරුෂයා කෙරෙහි මහත් භක්තියෙන් පතිව්‍රතාව ආරක්ෂා කරන මේ කාන්තාව සරාගි සිතකින් වෙනත් කිසිදු පුරුෂයෙකු දෙස කවර දිනකවත් බැල්ම හෙළා නැහැ. මෙම ශීලමය ප්‍රතිපදාව නිසා ඇය මරණින් පසු තව්තිසා දෙව්ලොව උපන්නා. එහෙම වුණත් මෙතැන තිබෙන එකම අඩුපාඩුව තමා මේ කිසිවකින් සංසාර විමුක්තිය උදාකර ගැනීමක් සිදු නොවන බව. එයට අවශ්‍ය වන්නේ විදර්ශනා නුවණට හුරුවීමයි. දන්, සිල් , පින්කම්වල යොමුවී එයින් සෑහීමකට පත් නොවී එම පින්කම් දෙකම තුළින් ශික්ෂණයක් ලබාගෙන භාවනාමය පින්කම් කිරීමෙන් සසර විමුක්තිය ලද හැකි බව, ඒ නිසා සසර ගමන කෙටි කර ගැනුමට දන්, සිල්, පින්කම් කර භාවනා මග තුළින් අලෝභ, අදෝස, අමෝහ යන කුසල චේතනා දියුණු කර ගැනීම ඉතා වැදගත් වෙනවා.

¤☸¤══════¤☸¤☸¤══════¤☸¤