වන්දනාව සදහා විහාරස්ථානවලට පැමිණෙන පින්වතුන් ඒ ස්ථාන අපවිත්‍රව තිබෙනු දැක දැක නොසලකා නොයා යුතුය. සිද්ධස්ථාන ඇමද පිරිසිදු කිරීම උසස් පින්කමකි. එහි අනුසස් බොහෝ ය. එය ශ්‍රද්ධාව ඇති නම් වියදමක් නැතිව කා හටත් පහසුවෙන් කර ගත හැකි පින්කමකි.

ඔබේ ජීවිත පහන නිවෙන්නට පෙර ධර්මය දකින්න.

සක් දෙවිඳු

344
මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක් කලෙක මගධ ජනපදයෙහි රජගහ නුවරට බටහිර දිශාවෙහි අම්බසණ්ඩ නම් බමුණු ගමක් ඇත. ඊට උතුරු දිගින් වෙදික නම් පර්වතය සමීපයෙහිවූ ඉන්දසාල ගුහාවෙහි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වාසය කළෝය. ඒ කාලයේදී සක් දෙවිඳුට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ දැකීම පිණිස උනන්දුවක් පහළවිය. සක් දෙවිඳුට මෙබඳු සිතක් ද විය.

“අර්හත් සම්‍යක් සම්බුද්ධවූ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ දැන් කොහි නම් වැඩ වෙසෙත්ද?” යනුයි.

මගධ ජනපදයෙහි රජගහනුවරට බටහිර දිශාවෙහි අම්බසණ්ඩ නම් බමුණු ගමක් ඇත. ඊට උතුරු දිගින් වෙදික නම් පර්වතය සමීපයෙහිවූ ඉන්දසාල ගුහාවෙහි වසන්නාවූ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සක් දෙවිඳු දුටුවේය. දැක තව්තිසා වැසි දෙවියන්ට කථා කළේය.
“නිදුකාණෙනි, මගධ ජනපදයෙහි රජගහනුවරට බටහිර දිශාවෙහි අම්බසණ්ඩ නම් බමුණු ගමක් ඇත. ඊට උතුරුදිගින් වෙදික නම් පර්වත සමීපයෙහිවූ ඉන්දසාල ගුහාවෙහි භාග්‍යවතුන්වහන්සේ වැඩවෙසෙති. නිදුකාණෙනි අප අර්හත් සම්‍යක් සම්බුද්ධවූ ඒ භාග්‍යවතුන්වහන්සේ දැකීම පිණිස යන්නෙමු නම් යහපත් නොවේදැයි” ඇසුවේය. ‘පින්වතුන් වහන්ස, එසේ වේවායි” තව්තිසා වැසි දෙවියෝ සක් දෙවිඳුට උත්තර දුන්හ.
345
එවිට සක් දෙවිඳු පංචසිඛ නම් ගන්ධර්ව පුත්‍රයාට කථා කළේය. “දරුව, පංචසිඛය, මගධ ජනපදයෙහි රජගහනුවරට බටහිර දිගින් අම්බසණ්ඩ නම් බමුණු ගමක් ඇත. ඊට උතුරු දිශාවෙහිවූ වෙදික නම් පර්වතය සමීපයෙහිවූ ඉන්දසාල ගුහාවෙහි මේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඩවෙසෙති. දරුව පංච සිඛය, අපි අර්හත් සම්‍යක් සම්බුද්ධවූ ඒ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ දැකීම පිණිස යන්නෙමු නම් යහපත් නොවේදැයි” කීය. පංචසිඛ නම් ගන්ධර්ව පුත්‍රයා, “පින්වතුන් වහන්ස, එසේයයි” සක් දෙවිඳුන්ට උත්තරදී බෙලුවපණ්ඩු නම් වීණාව ගෙන සක් දෙවිඳු ලඟට පැමිණියේය.
346
එවිට සක් දෙවිඳු තව්තිසා වැසි දෙවියන් විසින් පිරිවරන ලදුව, පංචසිඛ නම් ගන්ධර්ව පුත්‍රයා පෙරටුකොට ගෙන, ශක්තිමත් පුරුෂයෙක් අකුලන ලද අතක් යම්සේ දිග හරින්නේද, දිග හරින ලද අතක් යම්සේ අකුලන්නේද එපරිද්දෙන් තව්තිසා වැසි දෙවියන් කෙරෙහි අතුරුදහන්ව මගධ ජනපදයෙහි රජගහනුවරට බස්නාහිර දිශාවෙහි අම්බසණ්ඩ නම් බමුණු ගම වේද ඊට උතුරු දිගින්වූ වෙදික නම් පර්වතයෙහි පහළවිය.
එකල්හි වෙදික නම් පර්වතයද, අම්බසණ්ඩ නම් බමුණු ගමද දෙවියන්ගේ ආනුභාවයෙන් වැඩියක් ආලෝකවත්විය. එකල අවට ගම්වැසි මනුෂ්‍යයෝ මෙසේකීහ “වෙදික නම් පර්වතය ගිනි ගත්තේය. අද වෙදික නම් පර්වතය සම්පූර්ණයෙන් දැල්වුනේ වේ. අද වෙදික නම් පර්වතය දිලිසෙන්නේය. කුමක් නිසා අද වෙදික පර්වතය හා අම්බසණ්ඩ නම් බමුණු ගමත් වැඩියක් හටගත් ආලෝක ඇත්තේ දැයි” සංවේගයට පැමිණියාහු හටගත් ලොම් ඩැහැගැනීම් ඇත්තෝ වූහ.
347
එවිට සක්දෙවි තෙම පංචසිඛ නම් ගන්ධර්ව පුත්‍රයාට කථා කළේය. “දරුව පංචසිඛය, ධ්‍යාන ඇත්තාවූ ධ්‍යානයෙහි ඇලුනාවූ, ඊටපසුව එකඟ කළ සිත් ඇත්තාවූ තථාගතයන් වහන්සේලා ලඟට මා වැන්නෙකු විසින් පැමිණීම පහසුනැත. දරුව පංචසිඛය තොප පළමුව භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සතුටු කරන්නෙහිද? දරුව තොප විසින් පළමුව සතුටුකරන ලද්දාවූ අර්හත් සම්‍යක් සම්බුද්ධවූ ඒ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වෙත පසුව අපි දැකීම පිණිස යන්නෙමු.”
“පින්වතුන් වහන්ස, එසේයයි” කියා පංචසිඛ නම් ගන්ධර්ව පුත්‍රතෙම සක් දෙවිඳුගේ වචනය සතුටින් පිළිගෙන බෙලුවපණ්ඩු වීණාව ගෙන ඉන්ද්‍රසාල ගුහාව යම් තැනෙක්හිද එතැනට පැමිණියේය. පැමිණ ‘මෙපමණකින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මට ඉතා දුරක් නොවන්නේය. ඉතා ළඟත් නොවන්නේය. ශබ්දයද ඇසෙන්නේයයි’ එක පැත්තක සිටියේය. Path to Nirvana

සිංහල ත්‍රිපිටකය Sinhala Tipitaka ඉතිරිය ->

¤☸¤══════¤☸¤☸¤══════¤☸¤

පොහොයට අටසිල් සමාදානය අර්ථවත් කරමු

වාරියපොල ශ්‍රී සුමංගල පිරිවෙන් 
රාජමහා විහාරාධිපති 
තුඹුල්ලේ සීලක්ඛන්ධ නා හිමි

අපේ රටේ බොදු ජනතාව අතර ජනපි‍්‍රය බොදු සිරිතක් බවට පත්ව ඇති දෙයක් තමයි පොහොය දවස්හි අටසිල් සමාදන් වීම. නැතිනම් පෙහෙවස් සමාදන් වීම. ඉතින් මේ සිරිත අද ඊයේ ඇති වූවක් පමණක් නොවෙයි. පෙර රජදරුවන් පවා පොහොය දවස්හි අටසිල් සමාදන්වී උතුම් ප්‍රතිපත්ති පූජාවක් පවත්වා තිබෙනවා. අප මහබෝසතුන් මවුකුස පිළිසිඳ ගත්තේත් එදා මහාමායාදේවිය පෙහෙවෙස් සමාදන්ව සිටි දවසකයි.
වර්තමානයේ විශේෂයෙන් පුරපසළොස්වක පොහොය දිනයෙහි මෙම සීලසමාදානය විශේෂ වශයෙන් සිදු වෙනවා. මෙයට වසර තිහ හතළිහකට පෙර නම් සතරපෝයට මත්තෙන් අපේ රටේ උවසු උවැසියන් යම් පමණක් පිරිස් මේ අටසිල් සමාදන් වුණා. අනුරාධපුර, කතරගම කිරිවෙහෙර, මහියංගණ, මුතියංගණ ආදී මහා විහාරස්ථානයන්හි දහස් ගණනින් පුරපසළොස්වක පොහොය දිනයන්හි මේ චාරිත්‍රය අනුගමනය කරන උවසු උවැසියන් දක්නට ලැබෙනවා. ලංකාවේ සෑම විහාරස්ථානයකම පාහේ මේ විදියට සිල් සමාදන් ව දවස ගත කිරීම හොඳ බොදු සිරිතක් බවට පත්ව තිබෙනවා. සුදුවතින් හැඳගෙන අතිශය චාම් සරල පෙනුමක් ඇති කරගෙන මේ ආකාරයෙන් වෙහෙර විහාරස්ථානවල සිල් සමාදන්වී සිටින පිරිස් දකින කොටත් ඒ දකින අයට පවා මහත් ප්‍රසාදයක් සිතේ ලොකු නිවීමක් ඇති වෙනවා. මේ නිසා මේ විදියට සිල් සමාදන් වන දහස් ගණන් පිරිස්වලට ආහාර, ගිලන්පස ආදියෙන් සත්කාර කරන පිරිස් ද අපට නිතරම බහුලව දකින්නටත් ලැබෙනවා. ඉතින් උදේ පාන්දරම එනම් 6.00 ට විතර පන්සලේ හාමුදුරුවෝ විහාරමන්දිරයට හෝ විහාර මළුවට වැඩම කරවලා මේ පිරිස අටසිල් ගැන්වීමයි පළමුවෙන්ම දවසේ සිදුකරන කාර්යය බවට පත් වන්නේ. අපේ බුදුරජාණන් වහන්සේගේ දේශනාව අනුව මේ අටසිල් සමාදානයෙන් සිල් සමාදන් වන අය ඒ දවසේ සිල් පද අට මුවින් කියවා කුමක්ද සිතට ගන්නට ඕන කාරණය වෙලා තියෙන්නේ? ඇත්තෙන්ම මේ සිල් සමාදන් වන පිරිස නිවැරැදි තේරුමක් ඇතිව ද? මේ අටසිල් සමාදන් වී පන්සලේ දවස ගත කරන්නේ. මෙහි දී වැදගත් වන්නේ සතිය හෙවත් සිහිය පිහිටුවා ගැනීමයි. තවත් විදියකින් කියනවා නම් අප්‍රමාදයෙන් කටයුතු කිරීමයි. නිවන්මග අරමුණු කරගන්නා අය සතිය ඇතිව යි ක්‍රියා කරන්නේ. නිවන් මගට යොමු වෙනවා. කියන්නේත් සතිය පිහිටුවා ගෙන ක්‍රියා කරත්වා කියන එකයි. ඉතින් එතකොට අප සිල් සමාදන් වෙලා දවස ගත කරනවා කියන්නේ දවස සතියෙන් හෙවත් සිහියෙන් ගත කිරීමට උත්සාහ කිරීම යි. මේ කියන සතිය කුමක්ද? කියන එකයි. මෙහිදී වැදගත් වන කාරණය බුදුරජාණන් වහන්සේ විසින් දේශනා කරලා තිබෙන ‘සංඛිත්තඅට්ඨංගුපොථ සූත්‍රයෙන්’ අපට ඉතා වැදගත් වෙනවා. එහිදී බුදුරජාණන් වහන්සේ පළමුවෙන්ම පෙන්වා දෙනවා අංග අටකින් යුක්ත මේ සීලයෙන් යුක්තව කල් යැවීම මහත්ඵල මහානිසංස වන බව.
එහිදී ආර්ය මාර්ගය අනුව ක්‍රියා කරන අය සිතට ගත යුතු කාරණා අටක් ඒ එක් එක් සිල් පදයක් සමාදන් වන විට සිහියට නගා ගතයුතු වෙනවා. ආර්යමාර්ගය අනුගමනය කරලා රහත් බවට පත් උතුමා දිවි ඇති තෙක් ම කවර ම ආකාරයකින්වත් සත්ව හිංසනයක, සත්ත්ව ඝාතනයක යෙදෙන්නේ නැහැ. ඒ වෙනුවෙන් දඬු මුගුරු අතට ගන්නෙත් නැහැ. අවි ආයුධ භාවිතා කරන්නේත් නැහැ. මෙත් සිතින් කල් යවනවා. පවට ඇත්තේ පුදුමාකාර ලජ්ජාවක්. හෙවත් හිරියක්. හැම විටම සියලු සතුන් කෙරෙහි දයාවෙන් කරුණාවෙනුයි පසු වන්නේ. ‘මමත් දවාලෙත් රැයෙන් රහතුන් ගත් මග ඔස්සේ යමින් ඒ ආකාරයෙන්ම කල් යවන්නටද මහ සිල් පද අටෙන් පළමු සිල්පදය මා විසින් මේ දවසේ ආරක්ෂා කළා වන්නේ සිතා සිහියෙන් දවස ගත කරනවා. එතකොට දැන් අප කාටත් වැටහෙනවා තම සිහියේ කුමන සිතිවිල්ලක් පළමුවෙන්ම තහවුරු කර ගතයුතු වෙනවා ද කියල. දැන් එහෙම වෙනකොට මම පළමු සිල්පදය රැක්කා වෙනවා.
දැන් දෙවන සිල් පදයට හැරෙමු. යමක් සොරසිතින් ගැනීමෙන් වැළකීම, ඒත් සිහිය පිහිටුවා ගන්නේ අරවිදියටමයි. රහත් බවට පත් උතුමා දිවි හිමියෙන් ම නොදුන් දේ පැහැර ගැනීමෙන් වැළකී සිටින උතුමෙක්. ඒ උතුමා දුන් දෙයක් පමණක් ගන්නේ ය. මමත් මේ දිවා රෑ ඒ ආකාරයෙන්ම සිහියෙහි පිහිටුවා ගන්නේ මට දුන් දෙයක් ගැනීමට කැමැත්තක් දක්වනවා හැර එවැනි සොර සිතක් කුමන ආකාරයකින් වත් ඇති කරගන්නේ නැහැ. මේ කරුණ සියලු ඉරියව් පටන් දෙවැනි සිල්පදය සමාදන් වන අය නිරතුරුවම රහත් උතුමන් අනුකරණය කරමින් සිහියෙහි පිහිටුවා කල් යවනවා.
තෙවන ශික්ෂාපදය කාම මිථ්‍යාචාරයෙන් වැළකීමයි. ආර්ය මාර්ගය අනුගමනය කරන ශ්‍රාවකයා කුමක්ද? සිහියට නගා ගන්නේ මෙම පෙර රහත් උතුමන් දිවි හිමියෙන් ක්‍රියා කළ ආකාරයෙන් කාමභෝගී අඹුසැමියන් ලෙස සංවාසයෙන් තොරව ඒවායින් දුරින් ම දුරු වී උතුම් බ්‍රහ්මචරියාවෙන් යුතුව, ඉන්ද්‍රිය අනුගමනයෙන් යුතුව කල් යවා සිහියෙහි මනා කොට පිහිටුවාගෙන කාලය ගත කිරීමයි. මෙය තවදුරටත් කියනවා නම් රහතන් වහන්සේ ගත් මග අනුකරණය කිරීමට ගනු ලබන උත්සාහයක් ලෙසයි සලකන්නේ.
මීළඟට සමාදන්වන අටසිල්පදය වන්නේ මුසාවාදයෙන් වැළකීමේ චර්යාව අනුගමනය කිරීම අදහස් කෙරෙන ශික්ෂාපදයයි. දිවි ඇතිතාක් රහතන් වහන්සේ විසින් ආරක්ෂා කළ මේ චරියාව පිළිබඳ අටසිල් පෙහෙවස් සමාදන් වන අය කුමක්ද? සිහියට නඟා ගතයුතු වන්නේ මෙම කාලය තුළ මම ස්ථිර වශයෙන්ම බොරු කීමෙන් වැළකෙමි. සත්‍ය පමණක් ගළපා කතා කරනවා. පාවිච්චි කරන වචන පිළිබඳ වගකීමක් ඇතිවන ස්ථිරවම නිවැරැදි වචනයෙහි පිහිටා ඕනෑම අයෙකු විසින් විශ්වාස කටයුතු කතාබහ ඇතිව ලෝකය වංචනික ලෙස කිසිවිටෙකත් රැවටීමකට ලක් නොකර ඒ උතුම් රහතන් වහන්සේ අනුකරණය කරමින් මනා ලෙස ඒ කරුණෙහි ද සිහිය පිහිටුවා පෙහෙවස් සමාදන් වෙනවා යි දිවා රාත්‍රී කාලය සිහි බුද්ධියෙන් කල්යවනවා කියන මේ අධිෂ්ඨානය ඇති කර ගැනීමයි.
පස්වන ශික්ෂාපදය ලෙස පෙහෙවස් සමාදන් වන උවසු උවැසියන් සිතට ගත යුතු වන්නේ ද, දිවිහිමියෙන් ආර්ය උත්තමයන් වහන්සේ මේ ආකාරයෙන් මදයට හා සිහිවිකල් බවටත්, සිත විසිරෙන ප්‍රමාදය කියන මේ නිවන් මඟ සම්පූර්ණයෙන් අවුරාලන මත්වතුරට, මත්ද්‍රව්‍යයට ගොදුරු නොවී එයින් දුරින් ම දුරු වී මෙම දවස් හි රාත්‍රී ‘මම සිහියෙන් යුක්තව කාලය ගත කරමි’යි යන අධිෂ්ඨානයෙන් යුතුව දවස ගත කිරීමයි. මෙයින් සිදු වන්නේ රහතන් වහන්සේ අනුගමනය කිරීමක්, මෙය මනාව දියුණුවන කුසල සිතිවිල්ලක් බවට පත් වෙනවා.
සයවෙනුව සමාදන්වන සීලය වන්නේ පෙරවරු කාලයෙහි පමණක් ආහාර ගැනීමත් පස්වරුවෙහි හෙවත් විකාලයෙහි ආහාර ගැනීමෙන් වැළකීමත්ය. මේ පිළිවෙත ද රහතන් වහන්සේ දිවිහිමියෙන් සුරැකි පිළිවෙතක් වෙනවා. උවසු උවැසියන් විසින් මෙහිදී අධිෂ්ඨානයෙන් සිහියට නඟා ගන්නේ ඒ රහතන් වහන්සේ ගත් මඟ තමන් විසින් ද අනුකරණය කරමින් මේ දිවා රාත්‍රී කාලය ගත කරනවා කියන ප්‍රතිපදාව අනුගමනය කිරීමයි.
හත්වන ප්‍රතිපදාව ලෙස සැලකෙන්නේ නැටුම් ගැයුම් වැයුම් උසුළු විසුලු දසුන් මෙන්ම මල් සුවඳවිළවුන් සිරුරෙහි ගැළවීම තවදුරටත් ඒ මඟින් තම සමේ අඩු තැන් පුරවාලමින් කාමභෝගී සාටෝප පෙනුමක් ඇති කර ගැනීමට උත්සාහ දැරීම කියන මේ සියලුම ව්‍යාජ තත්ත්වයගෙන් අත්මිදී බොහොම සරලව දිවිපවත්වා ගැනීමයි. මේ මග ද දිවිහිමියෙන් රහතන් වහන්සේ අනුගමනය කළ ගමන්මගයි. ‘මසිත ද ඒ ආකාරයෙන් උන්වහන්සේ මුළුසිතින්ම අනුකරණය කරමින් දිවා රාත්‍රී කාලය හෙවත් දවස ගතකරනවා කියන මේ අධිෂ්ඨානයෙන් ක්‍රීඩා කිරීම අදහස් කෙරෙනවා.
අටවෙනුවට පෙහෙවෙස් සමාදන් වන අය විසින් අධිෂ්ඨාන කර ගන්නා ප්‍රතිපදාව ලෙස සඳහන් වන්නේ පෙර රහතන් වහන්සේලා දිවිහිමියෙන් අනුගමනය කළ ආකාරයෙන්ම ක්‍රියා කරමින් මමත් පමණ ඉක්ම වූ උස් ආසන හා මහා ආසන භාවිත නො කර අතිශයින් සරල කිසිදු වටිනාකමක් නැති, තණ, පන්කොළ ආදියෙන් සකස් කළ පැති ඇතිරියක, සයනයක හිඳ මේ දිවා හා රාත්‍රී කාලය ගත කරන්නෙමි’. යන සිහියෙන් කල් යැවීමයි. මෙය ද ඒ ආර්ය උත්තමයන් වහන්සේ අනුකරණය කරමින් ක්‍රියා කිරීමක් වෙනවා.
මෙසේ මුල දී කියැවුණු මේ චර්යාත්මක වෙනස්කම් ඇති කර ගැනීමේ දී හැම විටම ප්‍රතිපත්තිමය වශයෙන් පුරුදු පුහුණු කර ගන්නා වෙන පැවැත්මකු යි අදහස් කර තිබෙන්නේ. මේ ප්‍රතිපත්තිමය චර්යාවන්ට යොමු වන සැදැහැති උපාසකයා හෝ උපාසිකාව මෙම සිහිය වගේම තම පැවැත්ම එක් පොහොය දිනකට පමණක් සීමා කර මාසයේ අනික් දවස් 29 හෝ 30 වෙනත් විෂම චර්යාවන්ට ගොදුරු වූවාට වරදක් නොවේ කියන අදහසක් මෙහි දී අදහස් වන්නේ නැහැ. එම උදවිය තම ජීවිතයට මේ කියන උතුම් චර්යාවන් හුරු කරගෙන අනෙකුත් දිනවල ද සරලව චාමෙට මනා සිහියෙන් යුක්තව දවස් යැවීමයි වැදගත් වන්නේ. මේ තත්ත්වය තමන්ගේ සාංසාරික පැවැත්ම නිවැරැදි කර ගැනීමටත් මහත් පිටුබලයක් වෙනවා. එවැනි අය දුසිරිතෙන් දුරු සමාජයේ නිවැරැදි ව හැම විටම ක්‍රියා කරනවා. කිසිවිටෙක මතට යොමු වන්නේත් නැහැ. කාටත් ආදර්ශයට ගත හැකි සරල ජීවිතයකට හුරු වෙනවා. මේ තත්ත්වය නිවන්මග හෙළි කර ගැනුමට කරන උත්සාහයක් බවට පත් වෙනවා. මෙය තවත් විදියකින් කියනවා නම් ගිහිගෙයින් දවසක් හෝ අභිනිෂ්ක්‍රමණය වීම නෛෂ්ක්‍රම්‍ය පාරමිතාව සපුරාගන්නට යොමු වීමක් ද වෙනවා. එය ද නිවන් මඟට යොමු වීමකි.

¤☸¤══════¤☸¤☸¤══════¤☸¤

හොඳ - නරක විනිශ්චයෙහි බොදු පිළිවෙත

පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලයේ 
ඉතිහාස අධ්‍යයන අංශයේ 
මහාචාර්ය 

හඟුරන්කෙත ධීරානන්ද හිමි

හොඳ , නරක දෙක විනිශ්චය කළ හැකි දැනුමක් හා මැදි මඟක් පෙන්වන ආගම බුද්ධාගම වන අතර එම මාවතේ එබඳු වූ දැනුමක් ඇතිව ගමන් කරන පුද්ගලයා බෞද්ධ නාමයෙන් හැඳින්වීමට සුදුසුකම් ලබන්නෙකු වේ. එමෙන්ම යමෙකු බුදුරදුන්, දහම් හා සඟුන් සරණ යයිද (යො ච බුද්ධං ච ධම්මං ච සරණං ගතො) එමෙන්ම චතුරාර්ය සත්‍ය දකියි ද ඔහුම දුකින් මිදේ යැයි (චත්තාරි අරිය සච්චානී සම්මපඤ්ඤාය පස්සති) දක්වන සඳහනින් ද ඉස්මතුකොට පෙන්වනුයේ බෞද්ධයාගේ චර්යා පද්ධතිය හා පුද්ගල ශක්‍යතා ලක්ෂණයෝය. බෞද්ධයකු නම් හෙතෙම සත්‍ය සතර පිළිබඳ නිවැරැදි වැටහීමක් ලද්දකු විය යුතුය. එමෙන්ම තෙරුවන්ගේ ගුණය නිවැරැදිව හඳුනාගත යුත්තකු විය යුතුය. එබඳු පුද්ගලයකුගේ බුද්ධිමය අවකාශය ධර්මය හා බැඳෙන අතර තමා පිළිබඳව නිවැරැදිව නුවණින් දකින්නකු වන බවද එමඟින් ගම්‍ය කෙරේ.
පුද්ගලයකුගේ ශක්‍යතාවය පිළිබඳව තමා විසින් නිශ්චය කළයුතු බවත් අගැයුම ද ඉන් ලබන ඵලයද තමා සතුවන ආකාරයත් බුදුදහමින් අවධාරිතය. තමා විසින් තමා දමනය කර ගැනීම පහසු කටයුත්තක් නොවේ. (අත්තා හි කිර දුද්දම)අපහසු වුවද තමාට පිහිට තමාමය. තමාට පිළිසරණත් තමාමය.(අත්තාහි අත්තනො නාථො –අත්තාහි අත්තනො ගතිං) එබැවින් තමාගේ අඩුපාඩු බලා තමාටම චෝදනා කරගත යුතුය. (අත්තනා චොයත්තානං පටිමාසෙ අත්තමත්තනො) කවරෙකුටවත් තම සිත දමනය කිරීම අරභයා පිහිට විය නොහැකිය. (කොහි නාථො පරෙසියා) සදාතනික නිවීමක් සඳහා තමා දමනය කළ යුතුව ඇත. (අත්තානකංච සුදන්තෙන නාථං ලභති දුල්ලභං) මෙහි දමනය යනු සිත දමනය කර ගැනීම වේ. තමාගේ සිත වෙන කෙනෙකුට දමනය කළ නොහැකිය. වෙන කෙනෙකු විසින් සිත සමනය කිරීමෙන් තමාගේද සිත දමනය වේ යැයි සැලකීම මෝඩකමකි. කායික හා මානසිකත්වයේ පිරිසුදු හෝ අපිරිසුදු බව රඳා පවත්නේ තමා අතමය. අනෙකෙකුට තමා පිරිසුදු කිරීමට හෝ අපිරිසුදු කිරීමට නොහැක්කේමය. (සුද්ධි අසුද්ධී පච්චත්තං නාඤ්ඤමඤ්ඤං විසොධයේ) තමාට පිහිට තමාමය. එසේ නම් මෙහි තමා දමනය කිරීම යනු තම සිත දමනය කිරීම වන අතර දැමුණු සිත ඇති කය ද ඒ හා බැඳෙමින් දමනය වීම ස්වාභාවිකය.
කුසල, අකුසල යනු තමා විසින් කරනු ලබන යහපත හා අයහපත නැතහොත් හොඳ, නරක දෙක වේ. මේ අංශ දෙක පිළිබඳව දැනීමක් ඇත්තේ ප්‍රඥාවන්තයා ලෙසින් බුදුදහමට අනුව විවරණය කළ හැකිය. සෑම ජීවිතයකම පදනම වනුයේ තමා විසින් තිදොරින් කරනු ලබන ක්‍රියාදාමයන්ය. එම ක්‍රියාවෝ, හොඳ, නරක හෝ කුසල්,අකුසල් යැයි ප්‍රධාන වශයෙන් වර්ග කළ හැකිය.අකුසලය ගැන ඇති දැනීම කුසලය වැඩීමට රුකුලක් වේ. එමෙන්ම කුසලය පිළිබඳ ඇති දැනීම හා එහි ඵලය විපාකය වක අකුසල් නොකිරීමට හේතු වේ. කුසලා කුසල විනිශ්චයක් කිරීමට නම් පුද්ගලයකුගේ සිත දියුණු කර ගැනීම අත්‍යවශ්‍ය කරුණකි. අපගේ සිත සෑම ක්‍රියාවකටම මූලය වේ. සිත, සිතිවිලි මත ක්‍රියාත්මක වේ. එසේ ඇතිවන සිතිවිලි මත ත්‍රිවිධ ද්වාරය මඟින් කුසල අකුසල ක්‍රියාවෝ ක්‍රියාත්මක වෙති.
අම්බලට්ඨික රාහුලෝවාද සූත්‍රයේ කුසලාකුසල යනු කුමක්ද? යන්න පිළිබද ඉතා පැහැදිලි විවරණයක් වේ. බුදුරජාණන් වහන්සේ රාහුල හිමියන් අමතා ඒ අවස්ථාවේ මෙසේ දේශනා කළ සේක. “රාහුලය, මම කයින් යම් කර්මයක් කරනු කැමැත්තෙම් ද මගේ මේ කාය කර්මය තමාට දුක් පිණිස පවත්නේය. අනුන්ට දුක් පිණිස පවත්නේය. උභය පක්ෂයටම දුක් පිණිස පවත්නේය. මෙම කාය කර්මය අකුසල කාය කර්මය වේ. එය දුක් වඩන්නේය. දුක් විපාක ඇත. එමෙන්ම යම් වූ කාය කර්මයක් තමාට දුක් පිණිස නොපවතීද අනුනට දුක් පිණිස නොපවතීද උභය පක්ෂයටම දුක් පිණිස නොපවතීද මෙම කාය කර්මය කුසල්ය. සැප පිණිස පවතින්නේය. එහි සුබ විපාකයක් ඇත.” යනුවෙන් බුදුරජාණන් වහන්සේ විසින් කර ඇති ප්‍රකාශය වන්නේද තමන් යමක් කිරීමට මත්තෙන් ඒ පිළිබඳව පූර්ව විනිශ්චයක් කළ යුතු බවකි. එහි පූර්ව විනිශ්චයට මූලික වන්නේ අන් කවරක් නොව තම සිතම බව පැහැදිලිය. සිතින් සිතා කායික හා වාචසිකව සිදුකරනු ලබන ක්‍රියාවෝ (වෙතයිත්වා කායෙන වාචා මනසා) බුදුදහමේ කර්මය යනුවෙන් හඳුන්වා දෙනු ලැබේ. සිතින් සිතා ගතින් හා වචනයෙන් ඉටු කරනු ලබන ක්‍රියාවෝ ඵල සහිතය. කර්මඵල යනු එම ක්‍රියාවන් වන අතර එහි විපාකයක්ද ගැබ්ව තිබේ.
තම ද්වාර (හිත, කය, වචනය) සංවර කර ගැනීමේ ඵලය කුමක්ද යන්නද බුදුරජාණන් වහන්සේ මෙසේ පෙන්වා වදාළහ. වචනය රැක ගත යුතුය. සිත සංවර කර ගෙන තැන්පත් කර ගත යුතුය.අකුසල් නොකළ යුතුය. (වාචානුරක්ඛී මනාස සුසංවුතො කායෙනච අකුසලං න කයිරා) මෙසේ තිදොරින් සිදුවන තුන්කර්ම පථයන් පිරිසුදු කරගත් කල්හි බුද්ධාදී උතුමන් දෙසු නිවන් මඟ සම්පූර්ණ කරන්නෙක්ද වන බව උන්වහන්සේගේ දේශනයෙන් අපට පසක් කර දී තිබේ. (එතෙතයො කර්මපථෙ විසොධයෙ ආරාධයෙ මගං ඉසිප්පවෙදීතං) මානසික හා කාය වාග් සංවරත්වයද නිවන් දැකීමට අත්‍යවශ්‍ය වන මූලයක් බව එමගින් පැහැදිලි වේ. තිදොරේ සංවරත්වය කුසල,අකුසල විනිශ්චයේ මෙන්ම සත්‍ය ගවේෂණයේ මූල පදනමක් බවද මින් පෙන්නුම් කෙරේ.
සමාජයක් තුළ සංවරත්වය සමාජ ප්‍රගමනයේ එක් මූල සාධකයක් වේ. සංසුන් මනසක් හා සංසුන් කාය, වාග් ක්‍රියාකාරිත්වයක් සමාජය තුළ වෙසෙන පුද්ගලයන් තුළ ඇති කල්හි සමාජය තුළ නිර්මාණය වන දහසකුත් ප්‍රශ්න අවමකර ගැනීමට මහත් රුකුලක් වන බව පැහැදිලිය. ශීලය යනුවෙන් පෙන්වා දෙනුයේ මෙම ශික්ෂණ මාර්ගයේ පළමු පියවරය. දැහැමි මගට පිවිසීමට නිරතුරුව හේතුවන තම කාය, වාග් සුචරිතය. පදනම් කරගත් වැරැදි පහකින් සංවරත්වයට පත්වීම පඤ්ච ශීලයෙන් අර්ථවත් කෙරේ. පඤ්චශීල ප්‍රතිපත්තිය මුල් කර ගත් ශීක්ෂණ ක්‍රමයක වැදගත්කම බුදුදහමින් පැහැදිලිව අනාවරණය කොට ඇත. නිත්‍ය ශීලය ලෙසින් පඤ්චශීලයට සුවිශේෂී වූ වැදගත්කමක් බුදුදහමින් ලබා දී ඇත. පරපණ නොනසන, නොදුන්දේ ගැනීමෙන් වළකින. කාමයේ වරදවා, නොහැසිරෙන, බොරු නොකියන හා සුරාව පානයෙන් වැළකීම මෙම ප්‍රතිපත්ති පහට අන්තර්ගතය. මෙම ශික්ෂණ පහෙන් සංසුන් වෙන්වන පුද්ගලයා තමාට මෙන්ම සමාජයටද අහිතක්වන අන්දම මෙන්ම සමාජයේ පැවැත්මට කෙතරම් බාධාකාරි ද යන්නත් වත්මන් සමාජයට අවධානය යොමු කරන විට අවබෝධ කොට ගැනීම අපහසු නොවේ. සමාජයක ප්‍රගමණය රඳා පවතින්නේ පුද්ගලයන් මත නම් පුද්ගලයන්ගේ ක්‍රියාකාරිත්වය මෙහිදී ප්‍රමුඛ වේ. ක්‍රියාකාරිත්වය යනු තමාට මෙන්ම සමාජයේ ජීවත්වන අන් පුද්ගලයන්ගේ සුබසිද්ධියට හේතුවන ක්‍රියාවන්හි නිරතවීමය. සැමට සැපතක් පතා කරන ක්‍රියාවන් සංවරත්වයක් මත කළ යුතුවන අතර අසංවරත්වය නිරතුරුව තමාට මෙන්ම අන් සැමටත් අයහපතක් මතම පවතින්නක් බව පැහැදිලිය.මේ නිසා පංචශීලය සමාජයේ ජීවත්වන පුද්ගලයන්ගේ නිත්‍ය සංවර පහ ලෙසින් දක්වා තිබෙන අතර සමාජ හා පුද්ගල අරමුණු මුදුන් පත් කර ගැනීමේ පළමු අදියර ලෙසින්ද පස් පවින් වැළකෙන සංයත බව වැදගත් කොට පෙන්වා දී තිබේ.
සමාජයක ජීවත්වන පුද්ගලයා පළමුවෙන් තමා හා ජීවත්වන පුද්ගලයන්ගේ ජීවිත පිළිබඳ වටිනාකම දැකගත යුතුය.එමෙන්ම තමා හා සමගාමීව එම පරිසරය තුළ ජීවත්වන සෑම සත්වයෙකුටම තමා මෙන්ම ජීවත්වීමේ අයිතියක් ඇති බව දැන ගත යුතු අතර ජීවත් වීමේ වටිනාකම අවබෝධ කරගත යුතුය. සමාජයක ජීවත්වන පුද්ගලයකුගේ මූලික සංකල්පය විය යුත්තේ ද මෙම කරුණුය.එසේ නොවන විට අන් කිසිම කරුණක් පිළිබඳව ඔහුට සිතීමට අවකාශයක් ඇති වේ යැයි කිව නොහැකිය. බුදු දහම තුළින් මෙම කරුණ ඉතාමත් පැහැදිලිව පෙන්වා දී ඇත. නිරතුරුව තමා පළමුවෙන් උපමා කොට අන් ජීවිත දෙස බලන්න. (අත්තානං උපමං කත්වා) යැයි උපදෙස් ලබා දෙයි. තමා විසින් තමා නසා ගන්නට හෝ අන් කෙනෙකුගෙන් නැසීමකට ලක්වීමට අකැමැතිය. එය තමාට බිය ගෙන දෙන ත්‍රාසය ඇති කරනු ලබන ක්‍රියාවකි. එසේ නම් මේ පරිසරයේ ජීවත්වන සෑම සත්වයකුම තමා නැසීයාමකට කැමැති නැති බව වටහා ගත යුතු වේ.
වෛරය, ඊර්ෂ්‍යාව,ආත්මාර්ථකාමීත්වය හා තද ආශාව වැනි නරක සිතිවිලිවලින් යුත් පුද්ගලයකුට අන් ජීවිතයක් නැසීම බරපතල කරුණක් ලෙසින් නොපෙනේ. එබඳු සිතිවිලිවලින් වෙලෙන ජීවිතය පළමුවෙන් නසා ගන්නේ තමාගේ ජීවිතය බව නොසිතයි. තම සිතට එබඳු සිතිවිලි ගලා එන විට ඉන් මිරිකී පීඩනයට පත්ව එහිම අන්ධයකු බවට පත්වී එම සිතිවිලිවලට යට වීමේ ඵලයක් ලෙසින් පුද්ගලයකු විසින් තව ජීවිතයක් විනාශ කිරීමට ඉදිරිපත් වේ. ඒ සමඟම ඔහු තමාගේ සිතට වහලකු වී තමා විසින් තම විනාශය ඇති කොට තව ජීවිතයක් විනාශ කරයි. මෙබඳු පුද්ගලයන් සමාජයට හානිකරය. සමාජයේ අන් පුද්ගලයන්ගේ ජීවිතවල වටිනාකම නොදක්නා පුද්ගලයාගෙන් සමාජයට වැඩදායි දෙයක් සිදුවේද යන්න කිව නොහැකිය.වේළුද්වාර සංයුත්තයේදී ද මේ හා සම්බන්ධ ඉතා වැදගත් දේශනයක් බුදුරජාණන් වහන්සේ කළ සේක. එනම්” තමන් ජීවත්වීමට කැමැතිය. මරණයට අකැමැතිය. සැපතට කැමැතියි. දුකට අකැමැතිය. එසේ ජීවත්වීමට කැමැති, මරණයට හා දුකට අකැමැති තමන්ගේ ජීවිතයට යම් හානි කරද්දී හිංසා කරද්දී එයට තමන් කැමැති නොවේ. තමා මෙන්ම අනෙක් අයද ජීවත්වීමට කැමැතිය. එබඳු වූ අන් අයගේ ප්‍රාණයට හානි කිරීමට තමන් ඉදිරිපත් වේද එය ඉතා නුසුදුසුය. එසේ සිතා තමාද අන්‍යයන්ගේ ප්‍රාණයට හෝ දේපළට හානි කිරීමෙන් වළකියි. අන් අය ලවා ප්‍රාණයට හෝ දේපළට හානි කරවීමෙන්ද වළකියි. එමෙන්ම ප්‍රාණයට හානි කිරීමෙන් වැළකි සිටීමේ වැදගත්කම ද අනුන්ට ප්‍රකාශ කරයි.මේ නිසා ඔවුන්ගේ කාය කර්මය තුන් ආකාරයකින් පිරිසුදු වේ” යන්නයි.
මෙම සූත්‍රයෙන්ද පැහැදිලි කරනුයේ පුද්ගල පාරිශුද්ධියට ආත්ම දමනය මෙන්ම අන් ජීවිතවල ඇති වටිනාකම අවබෝධ කර ගැනීම අතිශයින්ම වැදගත්වන බවය. පන්සිල්හි පළමු අංගය ලෙසින් පරපණ නැසීමෙන් වැළකීම දැක්වීමට හේතුවක් වනුයේද අන් කුසල මූලයනටද මෛත්‍රි සහගත සිතිවිල්ල මුල්වීම ප්‍රධාන සාධකයක් වන නිසාය.අන් පුද්ගල සැපත අගයන පුද්ගලයාට ඇතිවන සිතිවිලි මෛත්‍රි සහගතය. මධ්‍යස්ථ වූ සිතිවිලි ඇති පුද්ගලයාට අවබෝධාත්මක ඥානය වහා දියුණු කර ගැනීමට ඇති අවකාශය වැඩිය.
එමෙන්ම සමාජයක් තැති ගන්වන බියක් ගෙන දෙන ජීවිත නැසීමෙන් තොර පරිසරය සත්වයාට කෙතරම් සැනසිලිදායකද? තමාට පමණක් නොව අන් අයගේ සිතට මේ තුළින් ඇතිවන සංයමය අපමණය. සැමදෙනාටම ආදරය කරන සැමදෙන අගයන සමාජයක දැහැමි සිතිවිලි වර්ධනයට ඇති අවකාශයද වැඩිය. ඒනිසා ආත්ම සංයමට අදාළ පරපණ නැසීම පළමුවෙන් හුවා දක්වන අතර සමාජමය වශයෙන් එහි වටිනාකමද ඉතාමත් ඉහළය.සැමට මෙත්සිත් පෙරදැරිව කටයුතු කිරීම කුසල සිතිවිලි වර්ධනයටද හේතු වන අතර අකුසලය නැතිකිරීමටද හේතුකාරකයක් වේ. යහපත් සමාජයක් අපේක්ෂා කරන පුද්ගලයන් විසින් තම තමන් සුචරිතය වර්ධනයකරලීමටත්, දුශ්චරිතයෙන් වැළකීමටත් පියවර ගත යුතුවන අතර තමා සමඟ හොඳ, නරක පිළිබද විනිශ්චයකට හා සම්මුතියකට එළැඹීමෙන් සුචරිතවාදි සමාජයක් වෙත පිය නැගීම එතරම් අපහසු කරුණක් නොවනු ඇත.

¤☸¤══════¤☸¤☸¤══════¤☸¤

සමාජය තුළ කරනු ලබන සෑම යහපත් වැඩක්ම කුසල්ද? පින්ද?

ශ්‍රී ලංකා භික්ෂු විශ්ව විද්‍යාලයේ 
පශ්චාත් උපාධි අධ්‍යයන ඒකකයේ අධ්‍යක්ෂක 
පාලි හා බෞද්ධ අධ්‍යයන අංශයේ මහාචාර්ය
පාතේගම ඤාණිස්සරූ හිමි

අපට සිටින ඥති සමූහයා පෙර සංසාරය තුළ සිට පැමිණෙන පිරිසක් වෙයි. අප උපදින විටම ලේ ඥාතීන් හෙවත් සහලේ නෑයන් ලෙස හතර වරිගයක ඥාතීන් රැගෙන පැමිණෙයි. අප ඉපදීමටත් පෙර සිටම අපේ ලේ ඥාතින් ඉපදිලා අවසානයි.ලෝකයේ ආගම් බහුල වශයෙන් පැවතුණද, එම කිසිම ආගමක ඥාතී සමූහයාට පින් දීමක් සිදු වන්නේ නැහැ.
ඇතැම් ආගම් තුළ මළවුන් ඇදහුවද , පරලොව ගිය ඥාතීන්ට පින් අනුමෝදන් කිරීමක් වෙන ආගම් තුළ දක්නට නැහැ. පරලොව ගිය ඥාාතීන්ට පින් අනුමෝදන් කිරිම මළවුන් ඇදහීමක් නොවෙයි. අපට හමුවන ලේ ඥාතීන් මෙලොව පමණක් හමුවන පිරිසක් නොවන අතර සිංහල ඥාතීන් අතර පවතින බාහිර පෙනුමට වඩා අභ්‍යන්තර ස්වරූපය වෙනස් ස්වභායක් ගනී.අධ්‍යයනය කර බැලුවහොත් ලේ නෑයන් අතර ගැටුම් බහුල ලෙස පවතී.සිත් තුළ හදාගත් ප්‍රශ්න නොමනාපය , විරෝධතාවය,තරහව,ක්‍රෝධය,වෛරය,බද්ධ වෛරය යන තත්වයන් තුළ ඔවුන් කාලය ගෙවීම කරනු ලබයි. ඇතැමි පිරිස් ඥතීන්ගේ මුහුණ නොබලන තරමට වෛරයෙන් ජීවත් වෙයි. කවුරුන් හෝ කළ විශාල වරදක් හේතුකොට ඇතිවූ තත්වයන් නොවුනත් ඔවුන් විසින් සිත තුළ ඇතිකරගනු ලැබූ ස්වභාවය වෙයි. මෙම දෙදෙනා මේ තරම් වෛරයෙන් තරහවෙන් ජීවත් වන්නේ ඇයිද? යනුවෙන් විමසමින් හේතු විමර්ෂණය කරන විට බරපතල හේතු කාරණා දක්නට ලැබෙන්නේ නැහැ.

කර්ම ශක්තිය

පුංචි සිදුවීම් මනස තුළ තබාගැනීමෙන් අවසානයට එය විශාල ප්‍රශ්නයක් ලෙස ශරීරයට දැනීම නිසා පරම්පරාගත වෛරකාරයන් ඇතිවෙයි.

බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ධර්මයට අනුව පුද්ගලයෙකුගේ පෙර සංසාරය තුළ පවතින කර්ම ශක්තිය අනුව ලේ ඥාාතීන් හමුවෙයි. මේ තරම් අම්මලා සිටියදී ඔයා ඔයාගෙම අම්මාගේ කුස තුළ දරුවෙකු ලෙස ඉපදුනේ ඇයිද? යන පුශ්නය නැඟුªවහොත් ඔබට දීමට පිළිතුරක් නැතිව යයි. පෙර සංසාර කර්ම ශක්තිය අනුව තමන්ට හමුවන පළමුවන ඥාතීයා තමාගේ අම්මායි.එය තමාට ලැබෙන්නේ පෙර සංසාරය තුළ තමා ලබා උපන් උරුම කර්මය අනුවයි. සිංහල භාෂාව තුළ කරුමේ යනුවෙන් සඳහන් වන්නේ තමන් අත්විඳින අද්දැකීම් වෙයි. බණ පොතේ සඳහන් කර්ම යන වචනයට පෙර පින යන අර්ථයද,පෙර පව යන අර්ථයද සඳහන් වෙයි.කර්ම ශක්තිය අනුව ලැබෙන ඥාතීන් ලෙස සඳහන් කළ විට ඔවුන් පෙර පිනට ලැබෙන පිරිසක් විය හැකි සේම පෙර පවට ලැබුණ ඥාතීන් පිරිසක් ද විය හැකියි. ඇතැම් ඥාතීන් අප අසුරු නිසුරු කරමින් සිටින අතර ඇතැම් ඥාතීන් දුරින් තබා ඇති අතර තවත් ඥාතීන් පිරිසක් නොදැකම සිටී. එය ඥාතීන් ගේ වරදක් බව අප සඳහන් කළත් එතනදී දක්නට ලැබෙනුයේ පුද්ගලයාගේ විවිධ ස්වභාවයයි.

මනුෂ්‍ය ස්වභාවය

ඇතැම් ඥාතීන් කතාකිරීමට පමණක් හොඳ වුවත් ඔවුන්ගේ සිත හොඳ නැහැ. සමහර ඥාතීන්ගේ සිතිවිලි හොඳ වුවත් කට හොඳ නැහැ. ඇතැම් ඥතීන්ගේ හිත සහ කට හොඳ වුවත් කය හොඳ නැහැ.මනුෂ්‍යන් අඩුපාඩු සහිත පිරිසක් වෙයි. සෑම මනුෂ්‍යයකුගේම කිසියම් අඩුපාඩුවක් පවතියි. තමා කතා කරන විට තමාගේ අඩුපාඩු වසාගෙන යහපත් පැත්ත පමණක් සමාජයට පෙන්වීමට උත්සාහ කරමින් අනෙක් පුද්ගලයෙකු පිළි්බඳව කතාකරන විට යහපත් පැත්ත වසන් කරමින් අයපහත් පැත්ත පමණක් පෙන්නුම් කිරීමට උත්සාහ දරයි. අපි නොදන්නවයැ එයාගේ හැටි යන ප්‍රකාශ කරමින් ඔහු පිළිබඳව හඳුන්වයි. එවැනි අයහපත් කාරණා අපගේ සිත් තුළින් සිදුවුවත් , සංසාර ගත නෑයන් හැදෙන්නේම ආත්ම ගණනාවක සිට අපත් සමඟ එකට ඉපදුන පිරිසක් ලෙසයි.
පුබ්බේනිවාසානුස්සති ඥානය, ආසවඛ්‍ය ඥානය, චුතූපපාත ඥානය යන ත්‍රිවිද්‍යා ඥාන තුළින් අතීතය පිළිබඳව අනාගතය පිළිබදව බලමින් සත්වයාගේ චුති උප්පත්තිය පිළිබඳව විමර්ෂණය කළ දැනුම තුළින් බුදුරජාණන් වහන්සේ යමි යම් කාරණා දේශනා කර ඇත. .ඉපදීමට පෙර භවයක් තිබුණ බවත් , එම භවයෙහි කිසියමි කර්ම සම්බන්ධතාවයක් මත මවුකුස තුළ දරුවෙකු පිළිසිඳ ගනී. මරණයට පත්ව කිසියම් ස්ථානයකට ගමන් කරනු ලබන්නේ තමාගේ කිසියමි කර්ම ශක්තියක් මත බව බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කර ඇත.අපට හමුවන ලේ ඥාතීන් එකවගෙයි. පුද්ගලයන් සියයක් සිය ආකාර වුවත් ඔවුන් අතර ලේ ඥාතීන් පිරිසක් සිටිය හොත් ලේ ඥාතීන් එකම වගේ නිසා ඔවුන් ඥාතීන් නොවන බව ප්‍රකාශ කළත් ඥාතීන් පිරිසක් බවට සමානත්වයෙන් පෙන්නුම් කරයි. වෛද්‍ය විද්‍යාව තුළ ජාන ප්‍රවේණිය යනුවෙන් යමි කාරණාවක් හඳුන්වයි. බුදුදහම කර්මය යනුවෙන් හඳුන්වයි. බුදුදහම තුළ හඳුන්වන කර්මය යන වචනය ප්‍රවේණිය යන වචනයට වඩා පුළුල් අදහසක් පවතියි. පෙර සංසාරය තුළ එකට ඉපදිලා තිබෙන ඥාතීන් නිසා සිතිවිලි සමඟ සිත තුළ තරහව වෛරය ක්‍රෝධය තබාගත යුතු නැහැ.එසේ තබාගැනීම තුළ මනසට එය බරක් වෙයි. තමාගේ ශරීරයේ අයහපත පිණිස බලපානු ලබන බරක් වෙයි. යම් යම් පුද්ගලයන් ඊර්ෂ්‍යාවෙන්. , තරහවෙන් විවිධ කාරණාවන් කරන අවස්ථාවල පෙරලා ප්‍රතිචාර දක්වන්නට එපාය යනුවෙන් බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කර ඇත.පෙර තමා විසින් දුන් දෙය තමාට ලැබෙන බව බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාරා ඇත.
හඳ අහස තුළ තිබුණත්, අමාවකට හඳ බබළන්නේ නැහැ.වලාකුළු තුළින් නොවැසුණු පුර හඳ අහස තුළ බබලයි. යන උපමාව බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කර ඇත. කිසියම් පුද්ගලයෙකු තමන්ගේ සිත කය වචනය අන්‍යයාට හෙවත් සමාජයට අයහපතක් වන ආකාරයේ සිතිවිලි සිතන්න එපා යනුවෙනි. තමා බොරුවක් ප්‍රකාශ කරනවා යනු අසත්‍ය සමාජ ගත කිරීමයි.තමා යමක් කරනවාය යනු තමා යමි දෙයක් සමාජයට ලබාදීමයි.

පෙරලා ලැබීම

අප ලබාදුන්දෙය අපට පෙරලා ලැබෙයි. එම නිසා නරක සිතිවිලි සිතින් සිතමින් අයහපත් දෙය සමාජයට දෙන්න එපා යනුවෙන් බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාරනු ලැබුවේද, තමාට එවැනි දෙය පෙරලා ලැබෙන නිසයි. මනුෂ්‍යයෙකු මේ ලෝකය තුළ උප්පත්තිය ලැබූවිට එම පුද්ගලයාට මානවයා හෙවත් සියලු සත්වයා වෙනුවෙන් මානව යුතුකමක් පවතී. තමන්ගේ සිත කය වචනය යන තුන් දොර අනෙකාගේ අයහපත පිණිස නොපවතින ආකාරයෙන් ක්‍රියාකිරීම අත්‍යවශ්‍ය කාරණාවක් වෙයි.අනෙකාගේ හෙවත් පොදු සමාජය තුළ අයහපත පිණිස තමාගේ මනස තුළ සිතිවිලි නොසිතිය යුතුයි.කිසියම් පුද්ගලයෙකු එවැනි ආකාරයෙන් කටයුතු කරනු ලැබුවහොත් ඔහුට ලැබී තිබුණ දේ නැතිව යයි. අනුනට අයහපත ෙවිවායි යන සිතිවිලි සිතන පුද්ගලයාට එවැනි ආකාරයෙන් සිතීම යුතුකමක් නොවුණත් ඔහු එය කරනවා නම්, තමාට පෙර සංසාරය තුළ පිනට ලැබුණ මනස තමන් අයහපත පිණිස යොදවනු ලබයි. එම අහපත ලෙස යොදවන විට එහි විපාකය වශයෙන් ඔහුගේ ජීවිතය තුළ කිසිම දවසක යහපත් සිතිවිලි සිතට නැගෙන්නේ නැහැ.යහපත් දේ කිරීමට නොසිතීම ඔහුට ලැබෙන දඬුවමයි.
තමාගේ වචනය අනෙකාගේ අයහපත පිණිස හැසිරවීම තහනම් වෙයි. එවැනි ආකාරයෙන් හසුරුවන පුද්ගලයා නැවත ඉපදෙන විට දිවකොට වි හෝ වෙනත් ආබාධ සහිතව උපදියි.තමාගේ පෙර සංසාරය තුළ තමා විසින් කරනු ලැබූ පින් අනුව මෙම ශරීරය ලැබී තිබුණත්,එය සමාජයේ අයහපත පිණිස නොයෙදිය යුතුයි. එසේ හැසිරෙන පිරිසට එහි අයහපත් විපාක ද ලැබෙයි.

සතුට වර්ධනය කිරීම

කෙතරම් උස ගොඩනැඟිලි ගොඩනඟාගෙන සිටියත් සතුට පවතින්නේ ගොඩනැඟිලි තුළ නොවෙයි.සතුට පවතින්නේ මනස තුළ මිස තට්ටුගණන් උස ගොඩනැඟිලිවල හෝ, නවීන වර්ගයේ වාහනයක,හෝ කසාදයක හෝ නොවෙයි. මනස තුළ පවතින සතුට වර්ධනය කරගැනීම සඳහා සෙසු කාරණා අවශ්‍ය වෙයි. සිත තුළ පවතින සතුට නැතිනොවන්නේම කිසියම් කර්ම ශක්තියක් නිසයි. සෑම පුද්ගලයෙකුගේම තුන්දොරින් අනෙකාගේ අයහපත පිණිස වන ආකාරයේ කටයුතු කිරීම තහනම් වෙයි. අයහපතින් වැළකීම එක කාරණාවක් වන අතර යහපත කිරීම තවත් කාරණාවක් වෙයි.සමාජය තුළ ජීවත් වන ඇතැමි පිරිස් මෙම කාරණා දෙක එකක් ආකාරයෙන් සිතා සිටියත් එය කාරණා දෙකක් මිස එකක් නොවන බව අවබෝධ කරගත යුතුයි.
"අනෙකෙකුගේ පරපණ නැසීම , අනෙකාගේ ජීවිතය එපාවන ආකාරයෙන් කතාකිරීම , අනෙකාගේ සිත තුළ පවතින ධෛර්යසම්පන්න බව නැතිවන ආකාරයෙන් කතාකිරීම, ජීවිතය පිළිබඳව කලකිරෙන ආකාරයෙන් කතා කිරීම යන සියල්ල ප්‍රාණඝාත වෙයි. මැරීම පමණක් නොවෙයි අනෙකුත් සියල්ලත් ප්‍රාණඝාත කොටසට අයත් කාරණාවන් වෙයි. මිනිසුන් මරණයට පත් නොකිරිම පමණක් නොවෙයි"
අයහපතෙන් වැළකීම යහපත ලෙස සැළකුවද,එය නිවැරැදි නොවන අතර එය අයහපතෙන් වැළකීම වෙයි. යහපත නම් අලුතෙන් යමක් කළ යුතුයි. පින්කම් නොකළාට පන්සල් නොගියාට පංචශීලය අනුව ජීවත් වන නිසා මම කාටවත් අයහපතක් නොකරන බවට ඇතැමුන් ප්‍රකාශ කරනු ලබයි.
පංචශීලය යන කාරණා කළ යුතුම දේවල් වෙයි. අනෙකෙකුගේ පරපණ නැසීම , අනෙකාගේ ජීවිතය එපාවන ආකාරයෙන් කතාකිරීම , අනෙකාගේ සිත තුළ පවතින ධෛර්යසම්පන්න බව නැතිවන ආකාරයෙන් කතාකිරීම, ජීවිතය පිළිබඳව කලකිරෙන ආකාරයෙන් කතා කිරීම යන සියල්ල ප්‍රාණඝාත වෙයි. මැරීම පමණක් නොවෙයි අනෙකුත් සියල්ලත් ප්‍රාණඝාත කොටසට අයත් කාරණාවන් වෙයි. මිනිසුන් මරණයට පත් නොකිරිම පමණක් නොවෙයි ජීවත්ව සිටින පුද්ගලයන් වෙනුවෙන් අප කරනු ලබන්නේ කුමක්ද? නොමරා සිටීම පමණක් ප්‍රමාණවත්ද? ප්‍රාණඝාත අතහැර දඬුමුඟුරු නොගෙන අවිආයුධ නොගෙන සිටීම පාණාතිපාතා වෙයි. ප්‍රාණඝාත කරන පිරිස පිළිබඳව ලජ්ජාවිය යුතු සේම ජීවත්ව සිටින සත්වයන් වෙනුවෙන් දයාව කරුණාව උපේක්ෂාව දැක්විය යුතුයි.වැළකීම සහ කිරීම දෙකක් මිස එකක් නොවෙයි.
“යස්ස පාපං කතං කම්මං” කිසියම් පුද්ගලයෙකුගේ අතින් පාපකර්මය කෙරෙයි. ඇතැමි විට දැනගෙන හෝ නොදැන කළත් තමන් කළ පව කුසල් රැස්කිරීමෙන් යම්තාක් හෝ මගහරවා ගත හැකි බව බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කර ඇත.තමා කරන පව් වෙනුවට පින් කරන බවට සමාජය තුළ තකාබහක් පවතියි.පින් කිරීමෙන් තමා කළ පව් වසාගැනීමට නොහැකියි. තමා කළ පවි වෙනුවට පින් දහම් අලුතෙන් කළ විට කළ පවි මැකීයන බව ඇතැමුන් විශ්වාස කළත්, තමන් කළ පව, පින තුළින් වැසීමට බැරි බව අවබෝධ කරගත යුතුයි.
තමන් කළ පවි කුසල් තුළින් වැසිය හැකි නමි, පවයි , කුසලයයි පවයි අකුසලයි පිනයි කුසලයයි,අතර වෙනසක් තිබිය යුතුයි. ධර්මය ශ්‍රවණය කිරීම ,නිවස තුළ දන්පහන් දීම, ගමේ පන්සලත් සමඟ පින්දහම් කිරීම,කරනු ලබන සැම ක්‍රියාවකින්ම කුසල් රැස්කරගත හැකියි. කිසියම් පුද්ගලයෙකු විසින් සමාජය තුළ කරනු ලබන සෑම යහපත් වැඩක්ම කුසල්ද? පින්ද? යන අර්ථකතනයට පැමිණුන හොත් ගමට අඩුපාඩුවක් වශයෙන් පැවතුණ වතුර ප්‍රශ්නයක් පිළිබඳව කිසියමි පුද්ගලයෙකු විසින් තම ධන පරිත්‍යාගයෙන් පොදු ළිඳක් ගමට පරිත්‍යාග කළහොත් එම ක්‍රියාව පිනක්ද? පවක්ද? කුසලයක්ද? අකුසලයක්ද? ඇතැමි පිරිසක් මෙය කුසලයක් ලෙස අර්ථකතනය කරනු ලබයි. බණ පොතට අනුව මෙය කුසලයක්ද? අකුසලයක්ද? යනුවෙන් විස්තර කරගැනීමට යනවා නමි,බාහිරින් බලන පුද්ගලයෙකුට එය තේරීම අපහසුයි. එම ක්‍රියාව පිනක්ද, පවක්ද, අකුසලයක්ද කියන කාරණාව බාහිර සමාජය තුළ සිට බලන පුද්ගලයෙකුට ප්‍රකාශ කළ හැකි වුවද,කුසලයක් බව බාහිර සමාජය තුළ සිට බලන අයෙකුට ප්‍රකාශ කළ නොහැකියි. සාමාන්‍ය දැනීමට අනුව එය කුසලයක් වුවද, ධර්මයෙහි විස්තර කරන ආකාරයට අනුව,කුසලයක් නොවිය හැකියි. කිසියම් පුද්ගලයෙකු කිසියම් ක්‍රියාවක් කළ විට එම ක්‍රියාව අකුසල නමි, අපට ප්‍රකාශ කළ හැකි වුවද,කුසලයක්ද කියා වෙනත් අයෙකුට ප්‍රකාශ කළ නොහැකියි. තමාගේ පෞද්ගලික ධනය වියදමි කරමින් කළ ක්‍රියාව සද්ක්‍රියාවක් ලෙස පෙනුණත් ඇතැම් විට ඔහුගේ පෞද්ගලික ලාභ ප්‍රයෝජන අරමුණක් වෙනුවෙන් වුවත් එසේ කළ හැකියි.බණ පොතෙහි සඳහන් වන ආකාරයට අනුව කිසියම් පුද්ගලයෙකු විසින් කරනු ලබන ක්‍රියාව සඳහා ඔහුගේ හෝ ඇයගේ චේතනාව බලපානු ලබයි. තමා තුළ පවතින චේතනාව වෙනත් පුද්ගලයෙකුට මේ යැයි කියා ප්‍රකාශ කළ නොහැකියි.පරාර්ථය පිණිස කරනු ලබන ක්‍රියාවක් ලෙස බාහිර සමාජයට පෙන්නුම් කළ හැකි වුවද, ප්‍රකාශ කිරීම වෙනත් කාරණවක් වන අතර චේතනාව වෙනත් කාරණාවක් වෙයි.චේතනාව පවතින්නේ තමන් තුළ පමණයි. සමාජය විසින් කරනු ලබන ක්‍රියාවන් කුසල අකුසල ලෙස දැනුම්වත් සිටින්නේ තමා විසින් පමණයිි. තමන්ගේ චේතනාව නිවැරැදි විය යුතුයි.පිනක්ද? යනුවෙන් විමසන විට චේතනාව අදාළ නොවේ. ගමට බලපාන ගැටළුවක් විසඳා දීම විශාල පිනක් වෙයි. පිනයි කුසලයයි පිළිබඳව තරමක් සියුම් ලෙස වටහාගත යුතුයි.

¤☸¤══════¤☸¤☸¤══════¤☸¤

දනට පිනට හුරුකර ගත යුතු සිත

වාරියපොල ශ්‍රී සුමංගල පිරිවෙන් 
රාජමහා විහාරාධිපති 
තුඹුල්ලේ සීලක්ඛන්ධ නා හිමි

අප හැමවිටම බෞද්ධයන් හැටියට ,ඒ වගේම ධර්ම ශ්‍රවණය කරන අය හැටියට දන්නවා හොඳ බෞද්ධ ජීවිතයක් ගත කරන්නට නම් නිරන්තරයෙන් කුසල සිතිවිලි ඇති කර ගන්නට අවශ්‍ය බව. ඒ විතරක් නොවෙයි කුසල සිතිවිලි ඇති කර ගැනීම බුදු දහමේ ඉගැන්වෙන විදියට සැප විපාක ලබා දෙන බවත් අප දන්නවා.
ඉතින් මොනව ද මේ කුසල සිතිවිලි කියලා කියන්නේ? සිත කිලිටි කරන ලෝභ, ද්වේෂ හා මෝහ කියන මේ මූලික කෙලෙස් තුනට අප කියනවා අකුසල සිතිවිලි කියලා. ඉතින් මේ හැම අකුසල සිතිවිල්ලක්ම අපේ සසර ගමන දිග් කරනවා. ඒ වගේම අපට දුක පිණිස අවැඩ පිණිස පවතිනවා. කිසිම ආකාරයකින් සැප විපාකයක් ලබා දීමට හැකියාවක් ඇති කරන්නේ නැහැ. ඉතින්, මේ නිසා මේ කියන අකුසල සිතිවිලිවලින් සිත මුදා ගන්නවා කියන කාරණයෙහි තේරුම කුසලයට සිත යොමු වුණා කියන අදහසයි. ඉතින්, මේ කුසලයට සිත යොමු කර ගැනීම ඉක්මන් කරන පහසු කිරීමට කරුණු අටක් බුදුරජාණන් වහන්සේ අපට පෙන්නුම් කරලා තිබෙනවා. උන්වහන්සේ සැවැත් නුවර ජේතවනාරාමයෙහි වැඩ වාසය කරන කාලයෙහි භික්ෂූන් වහන්සේ අමතා “පුඤ්ඤාභිසන්ද” නමින් සූත්‍රයක් දේශනා කරලා තිබෙනවා. පුඤ්ඤ හා අභිසන්ද යන වචන දෙක එකතුවෙලයි පුඤ්ඤාභිසන් ද යන වචනය හැදිලා තියෙන්නේ. මේ ‘අභිසන්ද” යන වචනයේ තේරුම ජනිත කරනවා. ප්‍රසව කරනවා. ඇති කරනවා කියන එකයි. මොනවද මේ ප්‍රසව කරන්නේ? එහෙම නැත්නම් ඇති කරන්නේ? පුඤ්ඤ තමයි ප්‍රසව කරන්නේ. එනම් පින් රැස් කිරීමයි
අපේ බුදුරජාණන් වහන්සේ කුසල් සිත් ඇති කිරීමට හේතුවන කරුණු අටෙන් පළමුවෙන්ම පෙන්වා දෙන්නේ” බුදුරජාණන් වහන්සේ සරණ යනවා නම්” එය පළමු අවශ්‍යතාව බවයි. බුදුරජාණන් වහන්සේ පිළිබඳ මූලික වශයෙන් ඇදහීමක්, විශ්වාසයක් ඇති කර ගැනීම මෙහි දී මූලික අවශ්‍යතාවයි. එහිදී මිථ්‍යා ඇදහීම්වලින් බැහැරව තමන්ට පිහිට පිණිස බුදුරජාණන් වහන්සේ වැඩ ඉන්නවා කියන මේ බරපතල විශ්වාසය ඇති කර ගතයුතු වෙනවා. එවැන්නක් ඇති කර ගැනීම මෙහිදී මූලික අවශ්‍යතාවයි. එහි දී මිථ්‍යා ඇදහීම්වලින් බැහැරව තමන්ට පිහිට පිණිස බුදුරජාණන් වහන්සේ වැඩ ඉන්නවා කියන මේ බරපතල විශ්වාසය ඇති කර ගතයුතු වෙනවා. එවැන්නක් ඇති කර ගැනීමට නම් ඔහුට ශ්‍රද්ධාව පිහිටා තිබිය යුතු වෙනවා. ශ්‍රද්ධාව ස්ථීරසාරව පිහිටනව නම් මූලික වශයෙන් සෝවාන් මගඵලවත් පසක් කර තිබිය යුතු වෙනවා. කෙනෙක් තෙරුවන් සරණ යාමට කල්පනා කරනවා නම් ඔහු මුලින්ම කරන්නේ “ බුදුන් සරණ යාම” යි. එසේ තෙරුවන් සරණ ගිය අයටයි බුදුදහමේ ඉගැන්වීම් අනුව උපාසකයා හෝ උපාසිකාව කියා හඳුන්වා දෙන්නේ. ඊළඟ අවශ්‍යතාව මේ “ධර්මය සරණ යාම” තෙවැනි අවශ්‍යතාව වන්නේ “ආර්ය සංඝරත්නය සරණ යාම”යි . මේ විදියට බලද්දී කුසල් සිතිවලි ජනිත කර ගැනීම ට මේ කියන බුද්ධ , ධම්ම, සංඝ යන රත්නත්‍රයම සරණයාම අවශ්‍ය වෙනවා. තෙරුවන් සරණ යාම පමණක්ම කුසල සිත පහළවීමක් ලෙස ද හඳුන්වන්නට පුළුවනි. ඒ කුමන හේතුවක් නිසා ද කියනවා නම් තෙරුවන් සරණ ගිය බුද්ධ ශ්‍රාවකයාට කිසි විටෙක අකුසල් සිතිවිලි උපදවා ගැනීමට අවකාශයක් ලැබෙන්නේ නැහැ. බුද්ධ ශ්‍රාවක යන මේ වචනයෙන් භික්ෂු, භික්ෂූණී, උපාසක හා උපාසිකා කියන කොටස් හතරම ගැනෙනවා. ඔහු නිරන්තරයෙන්ම බුද්ධාදී රත්නත්‍රය විෂයෙහි ශ්‍රද්ධාව උපදවාගෙන අප්‍රමාදයෙන් යුතුව සිහිය පිහිටුවා ගෙන ක්‍රියා කරන උතුමෙකු වන නිසාය.

ඊළඟට පෙන්වා දෙන්නේ තෙරුවන් සරණ ගිය මෙ ආර්ය ශ්‍රාවකයා බුදුන් සරණ යාම , දහම් සරණ යාම හා සඟුන් සරණ යාම යන කරුණු තුන සපුරාලමින් කුසල් සිත් වඩා වර්ධනය කරමින් ඊළඟට තවත් පියවර පහක් සපුරා ගන්නවා. එයින් පළමුවන කරුණ වන්නේ ප්‍රාණඝාතයෙන් හෙවත් ප්‍රාණ හිංසාවෙන් සම්පූර්ණයෙන්ම අත් මිදීමයි. මේ අය තමන්ට මෙන්ම තමන්ගෙන් බාහිර සමස්ත ලෝකයේ ම සියලු ම ප්‍රාණීන්ට අභය දානය නිරතුරුවම සලසාලන අයකු බවට පත් වෙනවා. මේ ආකාරයෙන් පංචශීලයෙහි දැක්වෙන එක් එක් ශික්ෂාපදයන්ට අනුව සම්පූර්ණයෙන් ම හික්මීමෙන් කිසි විටෙකත් කාටවත් සැපතක් මිස විපතකට ඉඩකඩ සලස්වන්නේ නැතිව හැමවිට ම මහා දාන පහක් සිදු කරනවා. මේ දාන පහ ලෝකයේ පවත්නා වචනයේ අර්ථයෙන්ම මහාදාන වෙනවා මයි. එමෙන්ම ඊට වඩා වැඩියෙන් අගය කරන තවත් දානයක් නම් ලෝකයේ ඇත්තේ ම නැහැ. එමෙන්ම ඒ දානය හැමදාමත් අගය අඩු නොවන දානයක් මයි. ඒ දානයේ ආනිසංස කවදත් එම විදිය මයි. කලින් කලට එහි ආනිසංස වෙනස් වන්නේ නැහැ. සනාතනික විදියට එහි අගය රඳා පවතිනවා. ඒ වගේම තමා එහි ආනිසංසවල කිසි ආකාරයකින් වෙනස් වන්නේ යයි සැක පහළ කරන්නට හේතුවක් ඇති වන්නේ නැහැ. එමෙන්ම ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණාදී උතුමන් විසිනුත් එහි ඇති ශක්තිය අගය හා වටිනාකම කිසි විටෙකත් අඩු තක්සේරුවක් කරන්නෙත් නැහැ. හැමදාම එම ආනිසංශ ශක්තිය එම ආකාරයෙන් පවතිනවා.
මීළඟට බුදුරජාණන් වහන්සේ එක් එක් ශික්ෂාපදය උපුටා දක්වමින් ඒ එකකින් සිදුවන දාන කෙබඳුද? යන්න පහදා දෙනවා.
ප්‍රාණඝාතයෙන් වැළකීම නිසා ආර්ශ්‍රාවකයා ලෝකයේ ජීවත්වන අප්‍රමාණ සත්ව ප්‍රජාවකට අභය දානය ලබා දෙනවා. මේ නිසා ලොව ජීවත්වන හැම සත්වයෙක්ම භය නැතිව ජීවත් වෙනවා. භය නැති නිසා එතැන අසහනය දුරු වෙලා සහනසීලි සන්සුන් පරිසරයක් ඇති වෙනවා. දෙවැනි දානය තමා එම ආර්ය ශ්‍රාවකයා නිසා අවෛරය හැම සත්වයෙකුටම ඇති වෙනවා. මේ තත්වය යටතේ හැම සත්වයෙක්ම තවත් අයෙකුට වෛර නොකර සැනසිල්ලේ ජීවත් වෙනවා. මෛත්‍රී සහගත සිතිවිලි බහුල වෙනවා. හැම සිතකම මෘදු ගුණය බහුල වෙනවා. නපුරුගති දුරු වෙනවා. මෙන්න කාය කර්ම, මෙත්තා, වචී කර්ම හා මෙත්තා මනෝ කර්මවලින් එම ආර්ය සමාජය තුළ හැම අයෙක්ම යුක්ත වෙනවා. එමෙන්ම මේ හේතුවෙන් අප්‍රමාණ සත්ව ප්‍රජාවට කිසිදු දුකක් නැතිව සුවසේ ජීවත් වීමේ හැකියාව ඇති වෙනවා. මෙසේ දුක් නැති බව ලබා දෙනවා යන්නෙහි අදහස සැප ලබා දෙනවා. කියන එකයි. එයද මහාර්ඝ සම්පන්න දානයක් ලෙස මෙහිදී සලකා බලා තිබෙන්නේ. පස්වෙනි අවස්ථාව ලෙස දක්වලා තිබෙන්නේ ප්‍රාණහිංසාවෙන් වැළකුණු ආර්ය ශ්‍රාවකයා නිසා ජීවත්වන සමස්ත ප්‍රජාව අභයට අවෛරයට නිදුක් බවට හිමිකාරයෙක් බවට පත් වෙනවා. මේ දක්වා තිබෙන්නේ පංචශීලයෙහි දැක්වෙන එක ශික්ෂාපදයක් වූ ප්‍රාණහිංසාවෙන් වැළකීම කියන මෙහි සනාතනික ශක්තිය අගයයි.
මේ ආකාරයෙන් ආර්ය ශ්‍රාවකයා තවදුරටත් නුදුන් දෙය පැහැර ගැනීමෙන් වළකිනවා. කාමයෙහි වරදවා හැසිරීමෙන් වළකිනවා ,බොරුවෙන් හෙවත් වංචාවෙන් වළකිනවා. රහමෙර පානයෙනුත් වළකිනවා. දැන් කුමක්ද? සිදුවී තිබෙන්නේ තෙරුවන් සරණ ගිය ආර්ය ශ්‍රාවකයා සමාජයේ මනා පැවැත්මට අවශ්‍ය වූ සිල්පද පහෙන්ම තම පැවැත්ම සරසා ගන්නවා. එවැනි සමාජයක ජීවත් වන අප්‍රමාණ මිනිස් ගණයට වැටෙන සත්වයන්ට පමණක් නොව සෙසු සියලුම ප්‍රාණීන්ට මෙම ආර්ය ශ්‍රාවකයා නිරන්තරයෙන්ම අභය ලබා දෙන අවෛරය ලබා දෙන නිදුක්බව ලබා දෙන, එම සියලුම සහනසීලි තත්ත්වයන්ට හිමිකම් කියන තත්ත්වයට එම සමාජය පත් වෙනවා. මේ අනුව බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාරනවා මෙම ශික්ෂාපද පහෙන් එකින් එක සමරනවා වගේම කල්පැවැත්ම සනාතනික වුවත්, ඒ මක් නිසාද? පන්සිල් රකින සමාජයක් තුළ ජීවත් වන සෑම සත්වයෙක් ප්‍රාණියෙක්ම සැකෙන් භයෙන් තොරව ජීවත් වෙනවා. ඒ නිසාම වෛරී සිතිවිලි පහළ වන්නේ නැහැ. හිතට මෙන්ම ගතට සැපයක් උදා කර දෙනවා. එපමණක් නොව එසේ පන්සිල් පද ආරක්ෂා කරමින් ක්‍රියා කරන පුද්ගලයා ඒකාන්ත වශයෙන් සුගතියෙහි උප්පත්තිය ලබනවා. මෙවැනි පසුබිමක් තුළ ඇති වන වැදගත්ම ප්‍රතිඵලය වන්නේ එම සමාජයේ ජීවත වන ආර්යශ්‍රාවකයා හැම දෙනාගේම යහපත හිතසුව පිණිස පවතිනවා. එවැනි සමාජයක ජීවත්වන සෑම කෙනෙකුටම ඒ සුගතිය උදා කර ගැනීමට තරම් මානසික වශයෙන් සුවදායක පරිසරයක්ද නිර්මාණය වෙනවා.

¤☸¤══════¤☸¤☸¤══════¤☸¤

පෙර කරන ලද පින් ඇති බව...

පූජ්‍ය කැප්පිටියාගොඩ කල්‍යාණවංස හිමි

බෞද්ධයා ඉතාම ආදර පෙරදැරිව පරිහරණය කරනු ලබන බෞද්ධ සුත්‍ර ධර්මයකි 'මහා මංගල සූත්‍ර ධර්මය.එම සූත්‍ර ධර්මයේ නාමයෙන්ම, ඒ සූත්‍ර ධර්මය අපට පෙන්වා දෙන යහපත් මාර්ගය පැහැදිලි ය. 'අය' යනු සැපතයි. සතුටයි. ප්‍රීතියයි. වාසනාවයි. ජයග්‍රහණයයි. ඒ වූ හිතකර අර්ථයක්‌ ගෙන දෙන 'අය' යන පදයට 'අප' යන නිශේධනීය අර්ථය ගෙන දෙන උපසර්ග පදය එක්‌වූ විට අපාය යන පදය සෑදේ. අපාය යන පදයෙන්ගෙන් දෙන අර්ථය සැපයෙන් සතුටෙන්, ප්‍රීතියෙන්, වාසනාවෙන්, ජයග්‍රහණයෙන් තොර යන්නයි. එම තත්ත්වයෙන් හෙබි ස්‌ථානයත්, 'අභේධෝපචාර' යන වියරණ විධියෙන් අපාය යන ස්‌ථානාර්ථයද ගනී. ඒ වූ අපායට යන පාර, මාර්ගය, විධිය යන අර්ථයෙන් මංගල යන වචනය සෑදී තිබේ. එබව අපාය මං ගලතී' ති මංගලම් යන විග්‍රහය වැකියෙන් පැහැදිලි කෙරේ. ඒ වූ මංගල කරුණු ඇතුළත් මංගල සූත්‍රය සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේ වෙතින් දේශනා කෙරුණේ සමාජගත ඓතිහාසික සංදර්භයක්‌ නිසා ගොඩනැගුණු ප්‍රශ්නයකට පිළිතුරු වශයෙනි.

ඒ ප්‍රස්‌තුතය මෙසේය;

පෙර දඹදිව අයකුට ප්‍රශ්නයක්‌ ඇතිවිය. ඒ මංගල යනු මොනවාද? යන්නයි. මේ ප්‍රශ්නය පිළිබඳව සලකා බැලූ අයෙක්‌ මංගල යනු වෙන දෙයක්‌ නොවේ. ඇසින් දකින දෙයයි. මංගල ලෙස කීය. ඒ අර්ථය නොපිළිගත් අයෙක්‌ නෑ නෑ මංගල කියන්නේ ඇසින් දකිනදෙය නෙවෙයි. කනෙන් අසනදෙය යයි ඊට පටහැනි අදහසක්‌ කීය. මේ අර්ථදෙකම පිළිගැනීමට අකමැතිවූ අයෙක්‌ 'ඔබ කොහොම කොයි විදියට කීවත් මංගල කියන්නේ ඇසින් දකින දේවත්, කනින් අහන දේවත් නොවෙයි. සිහිකිරීමෙන් ලබන දේයි කීහ. මේ අනුව මංගල යනු මොනවාදයි හඳුනාගැනීමේදී ඒකීය මතයක්‌ ඉදිරිපත් නොවූයෙන් ඒ වාදයකට පෙරළිණි. ඒ වාදය සමාජයේ නොයෙකුත් දෙනා අතරට දිට්‌ඨ මංගල, සුතමංගල, මුත මංගල' ලෙස විහිදී විසිරී පැතිරී ගියේ කෝලාහල තත්ත්වයට පත්විය. ඒ තත්ත්වය පැතිර ගියේ මිනිසුන් අතර පමණක්‌ නොවේá දෙවියන් අතර ද ඒ කෝලාහලය විහිද විසිරී පැතිරී ගියේය. ඔවුනට ද ඒ පිළිබඳව ඒකීය මතයකට එල්බ ගත නොහැකි විය. එහෙයින් හැම දෙනාම එකතුව ඒ ප්‍රශ්නය දෙදෙව් ලොවට අධිපති ශක්‍ර දෙවියන් වෙත යොමු කෙරිණි. එහෙත් ශක්‍ර දෙවියන්ට ද මේ පිළිබඳව ස්‌ථිර අදහසක්‌ ඉදිරිපත් කිරීමට නොහැකිවිය. එහෙත් හේ මංගල යනු කිමෙක්‌ද? යන ප්‍රශ්නයට නියම පිළිතුරක්‌ සැබෑ පිළිතුරක්‌ දීමට සුදුසු ඇති, ඉතා ගැඹුරෙන් පිළිතුරු සැපයිය හැකි අයකු පිළිබඳව දැන සිටියේය. ඒ මිනිස්‌ ලොව දඹදිව බරණැස්‌ නුවර ඡේතවනාරාමයේ එදින වැඩ වාසය කරන තථගත සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේය. ඒ දැන දූත දෙවියකු අමතා ඡේතවනාරාමයට ගොස්‌ මේ ගැටලුව තථාගතයන් වහන්සේ වෙත යොමු කරන්නට කටයුතු යෙදීය.
ශක්‍රයාගේ අණැවුමෙන් අලංකාරයන්ගෙන් සැදී ගත් ඒ දෙවියා මැදියම් රැයේ සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේ වැඩ සිටි ඡේතවනාරාමයේ ගඳකිළියට පත්ව, තථාගතයන් වහන්සේට වැඳ නමස්‌කාර කොට එතක්‌පසෙකැ සිට තමා සපැමිණි රාජකාරිය ඉටුකර ගැනුමට 'බහු දේවා මනුස්‌සාච - මංගලානි අචිත්තයුං
ආකන්කමාන සොත්ථානං - බ්‍රෑහි මංගල මුත්තමං' යන ගාථාවෙන් තම ආරාධනාව කෙරී. ඒ ආරාධනය පිළිගත් සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේ අටතිස්‌ මඟුල් කරුණකින් සැදී මහා මංගල සූත්‍රය දේශනා කොට වදාළ සේක.
මේ ලියවිල්ලෙන් සමස්‌ත මංගල සූත්‍රය කෙරෙහිම ඔබ අවධානය යොමු කරගත්තත්, අප මුඛ්‍ය අදහස එම සූත්‍රය ගැන සපුරාම සාකච්ඡා කිරීම නොවේ. එහි අඩංගු පස්‌වැනි මංගල කාරණය හෙවත් පුබ්බේච කතපුඤ්ඤතා' යන පදය පිළිබඳව ඔබගේ අවධානය යොමුකර ගැනීමටයි.
'පුබ්බේච කත පුඤ්ඤතා' යන ගාථා පදයට අර්ථ ප්‍රකාශ කරන්නේ පෙර කරන ලද පින් ඇති බව යන්නයි. ඒ නිවැරැදිම අර්ථ කීමෙකි. එහෙත් ඒ අර්ථ ගැන්වීමෙහි ඇතුළත් පෙර යන්නට බොහෝ දෙනා අර්ථ ගන්වා ගන්නේ 'පෙර ආත්මයෙහි' ලෙසටය. ඒ එසේ වීමට කිසි යුක්‌තියක්‌ නැති මක්‌නිසාද යත්, පුබ්බේ යන පදය කෙසේවත් ආත්මය යන්නෙන් ගම්‍යමාන නොකෙරෙයි. එහෙත් ඒ පදයට ආත්මය යන අර්ථය ගත යුතුම නම් අනියමාර්ථ අසම්භාව්‍යය තත්ත්වයෙන් මිස කිසි අවකාශයෙක්‌ නැත. එහෙත් ඒ පෙර ආත්මයටම පමණක්‌ භාරදිය නොහැකිය. පෙර යනු අතීතයයි. ඒ අතීතය පෙර ආත්මයට ම අයිති නැත. එහෙත් ඒ සපුරාම ඉවත් කළ නොහැකිය. දැන් ආත්මය යන්නත් පෙරටම කැප කර ඇතියෙකි. නමුත් පෙර යන පදය පෙර ආත්මයට අයිති නැත. ඊයේ කරන ලද පිනත්, පුබ්බේච කථ පුඤ්ඤතා යන්නට ඇතුළත්ය. ඒ ඊයේ කරන ලද පිනත් මෙලොව පරලොව අභිවෘද්ධිය පිණිස වේ. මේ ලිපිය ඒ පිළිබඳව සාකච්ඡා කිරීමටයි.
බෞද්ධයාගේ පරම නිෂ්ඨා ප්‍රාර්ථනය නිර්වාණයයි. හෙවත් වාන සංඛ්‍යාත තෘෂ්ණාවෙන් මිදීමයි. එවිට බෞද්ධ පෞරුෂය සපිරී ඇත. එහෙත් හේ ගතකරන ජීවිතය ලෞකිකය. ඒ ලොවට අයත් හෙවත් ලෞකික ජීවිතය අරබයා කර්මය බලපායි. ඒ කර්ම කුසල කර්ම හා අකුසල කර්ම විසින් දෙගොඩකි. එයින් අකුසල කර්ම දුර්විපාක හෙවත් ආදීනව ගෙන දෙයි. කුසලය යහවිපාක හෙවත් ආනිසංසදායකය. ඒ නිසා ලෞකික ජීවිතයේ ආලෝකය ලබාගැනීමට අකුසලයන්ගෙන් ඉවත්වීම වාගේම කුසලයනට සමීපවීම අත්‍යවශ්‍යමය. මේ දෙආකාර තත්ත්වයන් තම තමන් කැමැති ආකාරයකට තෝරා ගැනීමට බෞද්ධ දර්ශනයෙහි සහතික කර ඇත. කර ඇත්තේ මග පෙන්වීමක්‌ පමණි.

යා දිසං වපතේ භීජං
නා දිසං හරතේ ඵලං
කල්‍යාණකාරි කල්‍යාණං
පාපකාරී ච පාපකං' 

ගාථාවෙන් ඒ පැහැදිලිය. ඒ ගාථාවේ අර්ථය 'වපුරන්නේ යම් ආකාර බිජු වටෙක්‌ද, ලබාගනුයේ ඊටඅනුරූප අස්‌වැන්නකි. එසේම යම් යහපත්දෙයක්‌ කළහොත්, යහපතක්‌ද, අයහපත් දෙයක්‌ කළහොත් අයහපතක්‌ද සිදුවේ' යන්නයි. ඒ අනුව යා යුතු පාර මොකක්‌දැයිතීරණ ගැනීමේ අයිතිය බුදුදහමින් තහවුරු කර ඇත. විභාගයකට පෙනී සිටින අයකුට අසමත් වීමේ අයිතිය ද ඇත.එහෙත් අසමත්වීමට විභාගයකට පෙනී සිටීමේ ඇති හරය ඵලයකුමක්‌ද? හැකි උත්සාහයෙන් ජය ලැබීමට සමත්වීමටම සැරසීම ඉතා ඥානවන්තය. අනුගමනය කළ යුතුම පිළිවෙළයි.
මෙලොව පරලොව දෙලොව වැඩ පිණිස වූ එකම මග කුසලයන් පිහිටීමයි. (කුසලස්‌ස උපසම්පදා) මෙහි දැක්‌වෙන කුසල යනු කිsමෙක්‌දැයි විමසීම වටී. ඒ පිළිබඳව ඇති විග්‍රහය 'කුච්තේ පාපතේ ධම්මේ චලති, න්දති, විද්වන්සේතී'ති කුසලං' යන්නයි. එහි අර්ථය පහත්, පාපී දහම් සොලවාද, සිඳීද, විනාශ කරාදනුයි කුසලයි' යන්නයි. මෙහි 'කු' යනු පහත් පව් ධර්මයි. ඒ පහත් ළාමක පව් ධර්ම සංඛ්‍යාත 'කු' සොලවනවා නම්, කපනවා නම්, විනාශ කරනවා නම් එ 'සල' යි. එවිට කු + සල + කුසලයි. ඒ ක්‍රියාත්මක කිරීම විධි තුනකින් කළ හැකිය. ඒ ඒ අංගයට පමණක්‌ සාපේක්‌ෂව අත්හැරීම, සපුරාම ගලවා විනාශකර අතහැරීම වශයෙනි. මේ කුසලයන්හි ක්‍රියාකාරීත්වය පිහිටන්නේ ලෝකයට අයත් විෂයන්ටය. ලෝකයෙන් එතෙර තත්ත්වය (ලෝකොත්තර) වනාහි කුසලා කුසල නිශ්ක්‍රීය කිරීමයි. (කම්මක්‌ඛයෝ, විරාගෝ, නිරෝධෝ නිබ්බානන්ති) ඒ එසේ වෙනතාක්‌ අප වෙතින් විය යුතු උත්සාහවත්ව කුසලතා හෙවත් පෞරුෂය වර්ධනය සඳහා කටයුතු කිරීමයි.
එක වරම මේ කුසලතාහි පිහිටිය නොහැකිය. ඒ නිසා ඒ පිළිබඳව පිළිවෙලකට පෙළගැසිය යුතුය. ඒ පෙළගැසීම වියයුතු අන්දම යෝජනා කරන තිලෝගුරුවරයාණෝ 'සුනාථ ධාරේථ, චරාථ ධම්මේ' ලෙස ගොනුවක්‌ ඉදිරිපත් කෙරෙති. මෙහි ධම්මේ යනු පිළිවෙලෙහි ක්‍රමයෙහි ආකාරයෙහි ස්‌වභාවයෙහි යන අර්ථය ගෙනදේ. 'සුනාථ' යනු හොඳින් අහන්න හෙවත් පරමාර්ථය මුදුන් පමුණුවා ගනු පිණිස යුතු විධි දැනගන්න. (පරියත්ති සාසනය) ධාරේථ යනු මුලදී දැනගත් දේ අභ්‍යාස කරන්න (පටිපත්ති සාසනය), චරථ යනු ඒදැනගත් දේ භාවිතයෙන් ප්‍රතිපල ලබාගන්න (පටිවේද සාසනය) යන අර්ථ ගෙන දේ. මේ ක්‍රමවේදය අනුගමනයෙන් තමන් වහන්සේ ලද ප්‍රතිඵල පිළිබඳව ධම්මචක්‌ක පවත්තන සූත්‍රයෙන් කරුණු ඉදිරිපත් කරන බුදුරජාණන් වහන්සේ 'භාවිතන්ති මේ භික්‌ඛවේ පුබ්බේ අනනුස්‌සු තේසු ධම්මේසු, චක්‌ඛුං උදපාදි, ඤාණං උදපාදි, පඤ්Æ උදපාදි, විඡ්ජා උදපාදි, ආලෝකෝ උදපාදි' ලෙස දක්‌වති.
මෙහිදී දුකින් නිදහස්‌වීම සංඛ්‍යාත අභිමතාර්ථයෙහි තදින්ම පිහිටීම 'චක්‌ඛුං උදපාදි' යන්නෙන් ප්‍රකාශ කෙරේ. ක්‍රියාවලියෙහි ඵලය ඉදිරිපත් වෙන්නේ ඉන් පසුවය. ඒ අනුව යා යුතු මග දැනගනියි. ඒ මූලධර්මය හෙවත් න්‍යායයි. ඒ දක්‌වන්නේ 'ඤාණං උදපාදි' යනුවෙනි. එයට ශාස්‌ත්‍රීය කියාද කිව හැක. ඒ දැනගත් න්‍යාය, මූලධර්මය හෙවත් ශාස්‌ත්‍රය නිවැරැදිව භාවිතයට ගැනීම 'පඤ්ඤා උදපාදි' යන්නෙන් දර්ශිතය. විද්‍යාව යනු රසායනාගාරයක කෙරෙන කටයුත්තක්‌ පමණයයි අයෙක්‌ ලඝූ කොට සිතති. එහෙත් විද්‍යාව යනු න්‍යායයේ සහ භාවිතයේ සමතුලිතතාවයෙන් අර්ථය මුදුන් පත් කර ගැනීමට වෙරදැරීමයි. ඒ විඡ්ජා උදපාදී යන්නෙන් නිර්දේශිතය. ඒ අභිමථාර්ථයෙහි තදින්ම පිහිටීම හෙවත් යා යුතු මග දැන, යා යුතු මග දැක යා යුතු මග ගොස්‌ පිහිටිය යුතු තැනට පත්වීම හෙවත් අභිමතාර්ථය මුදුන්පත් කර ගැනීම 'ආලෝකෝ උදපාදි' යනුවෙන් දක්‌වා ඇත. නූතන අධ්‍යාපන විද්‍යාවෙන් දැනුම (විජානන), ආකල්ප (ආවේදන) කුසලතා (මනෝ චාලක) යනුද, සුනාථ, ධාරේථ, චරාථ යන්නමය. එසේම පළපුරුද්ද වෙත ගමන් කරන්නා දැන පුරුද්ද, දැක පුරුද්ද, කළ පුරුද්ද ඔස්‌සේ පළපුරුද්ද වෙත සේන්දු විය යුතු යෑයි වූ සම්මතය ද එයමයි.
මේ අනුව පෙර කරන ලද පින් ඇති බව යන අර්ථය රැඳුණු 'පුබ්බේ ච කත පුඤ්ඤතා' යන මංගල සුත්‍ර පදයෙහි 'පුබ්බේ' යන වචනය පෙර ආත්මයටම භාරදීම යුක්‌ති නැත. එහෙත් ඒ සපුරාම බැහැර කිරීමද යුක්‌ති යුක්‌ත නොවේ. මක්‌ නිසාද යත් අප බුදුරජාණන් වහන්සේ ලබාගත් ජයග්‍රහණයන් අටක්‌ ආශ්‍රයෙන් සකස්‌ කරගත් 'ජය මංගල ගාථා' හි පළමුවැනි ජයග්‍රහණය, වැදගත්ම ජයග්‍රහණය බෝධිසත්ව කාලයට පමණක්‌ අයිති නිසාය. අනෙක්‌ ජයග්‍රහණ හතම මේ ලෝකයට අයත් බව අප අමතක නොකළ යුතුය.

¤☸¤══════¤☸¤☸¤══════¤☸¤

සිල් අරගෙන පින් පුරෝගන්න


ශාස්‌ත්‍රපති පූජ්‍ය ගයිරෑනගම විනීත හිමි

වර්තමානයේ බොහෝ දෙනෙක්‌ පොහොය දිනවල අටසිල් සමාදන් වේ. විහාරස්‌ථානයේ සිදුකරන ආගමික වැඩසටහන්වලට සම්බන්ධ වේ. පන්සලේ ආගමික වැඩ නොතිබුණොත් කියන්නෙ පෝයට මුකුත් වැඩසටහනක්‌ නැහැ කියල. සමහරු හාමුදුරුවන්ටත් දොස්‌ කියනව. එදට සිල් අරගෙන පව් පුරෝගෙන ගෙදර යනව. එහෙම නොවෙන්න අප දැනගන්න ඕන සිල් සමාදන්වෙලා උතුම් කුසලයක්‌ රැස්‌කර ගන්නා ආකාරය. කුසල් රැස්‌ කරල දෙන්න කාටවත් බැහැ. ඒක කරන්න පුළුවන් තම තමන්ටම විතරයි. බුදුහාමුදුරුවෝ දේශනා කරපු සූත්‍රයක්‌ ඔබට කියල දෙන්නයි යන්නෙ. මේක අංගුත්තර නිකායේ විශාඛූපෝසථංග සූත්‍රය. දේශනා කළේ විශාඛා උපාසිකාවට. දවසක්‌ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සැවැත්නුවර පූර්වාරාමයේ වැඩ ඉන්න වෙලාවෙ දවල් විශාඛා උපාසිකාව පන්සල් ගිහින් බුදු පාපියුම් වැඳ එකත්පසෙක සිටියා. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අහනවා ඔබ කොහි සිටද එන්නෙ කියල. මම අද පෙහෙවස්‌ සමාදන්වෙලා ඉන්නව කියල විශාඛාව කිව්වා. විශාඛාව උපොසථ තුනක්‌ කියනව.එනම් ගෝපාලක උපෝසථකය, නිගණ්‌ඨ උපෝසථය හා ආර්ය උපෝසථය වශයෙන්.

විශාඛාව ගොපාලක උපෝසථය කියන්නෙ දවල් ගවයන් අරගෙන යන ගොපල්ලා හවස ගවයන් ස්‌වාමියාට දීල හිතනවා මම අද අසවල් තැනින් කෑම කෑවා අසවල් තැනින් වතුර පෙව්ව, හෙට මේ මේ තැනට අරන් යන්න ඕන.මේ විදිහට අටසිල් ගන්න අයත් උදේ දවල් ගත් ආහාර ගැන හිත හිතා සිටියොත් ඒක ගොපලු උපෝසථය වෙනව. ඒක මහත්ඵල මහානිසංස මහත් බැබලීමක, මහත් පැතිරීමක්‌ නොවෙයි. (න මහප්ඵලො හෝති න මහාති සංසෝ න මහා පූතිකෝ න මහා විප්පහාරෝ).

නිගණ්‌ඨ උපොසථය කියන්නෙ නිගණ්‌ඨ ආරාමවලට ශ්‍රාවකයො ගියාම කියනව පුරුෂයිනි, නුඹලා යොදුන් සියය බැගින් සතර දිසාවටම මෙත් සිත පතුරුවා උපොසථ කරන්න කිsයල. ඇතැම් ප්‍රාණීන්ට මෛත්‍රිය වඩන්නෙ නැහැ. ඊළඟට ඇඳුම් උනා තියා දැන් සියලු කෙලෙස්‌වලින් මිදුන කියල දවස ගෙවන්න උපදෙස්‌ දෙනවා. ඒ වුණාට ඔවුන්ගේ කෙලෙස්‌ නැතිවෙන්නෙ නැහැ. ඒක මහත්ඵල මහත් අනුසස්‌ ඇති උපෝසථයක්‌ නෙමෙයි.

විශාඛාවෙනි, ආර්ය උපෝසථය කියන්නෙ කෙලෙස්‌වලින් කිළිටිවූ සිත උපක්‍රමයෙන් පිරිසිදු කරන ක්‍රමයක්‌. ඒක තථාගතයන් වහන්සේ විශාඛාවන්ට පැහැදිලි කර දුන්න. මම ඔබට ඒක කරන ආකාරයත් එක්‌ක කියල දෙන්නම්. දැන් උදේම අටසිල් සමාදන්වෙලා ඔබට පුළුවන් මම අද දවසේ බ්‍රහ්ම උපෝසථය වාසය කරනව කියල අධිෂ්ඨාන කරගෙන පළමු උපෝසථය වාසය කරන්න. එතැන් සිට සිල් පවාරණය කරනකම් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අරහං නම් වන සේක. සම්මා සම්බුද්ධ විච්ජාචරණ සම්පන්නය, සුගතය, ලෝකවිදූ ගුණයෙන් යුතුය. අනුත්තර පුරිසධම්ම සාරථිය, සත්ථා දේවමනුස්‌සානං නම් වේ. බුද්ධය, භගවා ගුණයෙන් යුතුය යන විදියට හෝ සවිස්‌තරාත්මකව හෝ නවඅරහාදී බුදුගුණ දවස පුරාම සිහි කර සිත වඩනවා. මේ බුදුගුණ සිහිකරනකොට සිත පහදිනවා. ප්‍රමුදිත බව ඇතිවෙනවා. (චිත්තං පසිදති මාපුජජං උප්පඡ්ජති) එවි ටකාමච්ඡන්ද ව්‍යාපාද, ථින මිද්ධ, උද්ධච්චකුක්‌කුච්ච, විචිකිච්ඡා වන නීවරණ ධර්ම යටපත්වෙනවා. මේක හරියට නෙල්ලි රසකිඳ ආදිය දාල අතුල්ලා වතුරෙන් හිස පිරිසිදු කරනව වගේ උපක්‍රමයෙන් සිත පිරිසිදු කිරීමක්‌.

දෙවන ආර්ය උපෝසථය නම් අටසිල් සමාදන්වෙලා මම අද ධම්ම උපෝසථය වාසය කරනව කියල අධිෂ්ඨාන කරගෙන සිල් පවාරණය කරනකම් දහම් ගුණ මෙනෙහි කිරීමයි. තථාගතයන් වහන්සේ විසින් දේශනා කළ ධර්මය ස්‌වාක්‌ඛාතෝ සන්දිට්‌ඨිකෝ, අකාලිකෝ, ඒහිපස්‌සිකො, ඕපනයිකො, පච්චත්තං වේදිතබ්බෝ, විඤ්­හි යන දහම් ගුණ හය කෙටියෙන් හෝ විස්‌තරාත්මකව නොකඩවා සිහිකරනවා. එවිට සිත පහදිනවා. ප්‍රමුදිත බව ඇතිවෙනවා. පංච නීවරණ යටපත්වෙනවා. මේක හරියට කිළිටිවූ ශරීරය පිරිසිදු කිරීමට බෙහෙත් කුඩු ද්‍රව්‍ය ආදිය දාල සොත්තියෙන් ශරීරය, පිට අතුල්ලා වතුරෙන් සෝදා පිරිසිදු කරනව වගේ උපක්‍රමයෙන් සිත පිරිසිදු කිරීමක්‌.

තුන්වන ආර්ය උපෝසථය වාසය කරන්නෙ අටසිල් සමාදන්වෙලා මම අද සංඝ උපෝසථය වාසය කරනව කියල අධිෂ්ඨාන කරගන්නවා. එතැන් සිට සිල් පවාරණය කරනකම් ආර්ය සංඝරත්නයේ ගුණ නවය සිහිකරනවා. සුපටිපන්නෝ භගවතෝ සාවක සංඝෝ, උජුපටිපන්නෝ භගවතෝ සාවක සංඝෝ, ඤායපටිපන්නෝ භගවතෝ සාවක සංඝෝ, සාමීචි පටිපන්නෝ භගවතෝ සාවක සංඝෝ, යද්දං චත්තාරී පුරිස යුගානි අට්‌ඨ පුරිස පුග්ගලා ඒස භගවතෝ සාවක සංඝෝ, ආහුනෙයේ‍ය, පාහුණෙයේ‍ය, දක්‌ණෙයේ‍ය, අංජලී කරණීයෝ අනුත්තරං පුඤ්ඤක්‌ඛෙත්තං ලෝකස්‌සාති. මෙසේ උපෝසථ වාසයෙන් සිත පැහැදෙනවා ප්‍රමුදිත බව ඇතිවෙනවා. පංචනීවරණ යටපත්වෙනව. මෙය කිළිටි ඇඳුම්වලට රෙදි සෝදන ද්‍රව්‍ය දාල ඇතිල්ලීම ආදී උපක්‍රම යොදා පිරිසිදු කරනව වගේ කිළිටි සිත උපක්‍රමයෙන් පිරිසිදු කිරීමක්‌.

සතරවැනි ආර්ය උපෝසථය තමයි තමන් විසින් ආරක්‌ෂා කරනු ලබන සීලය ගැන සිතීම. මෙහිදීත් අටසිල් සමාදන්වෙලා අධිෂ්ඨාන කරනවා අද සීල උපෝසථය වාසය කරනව කියල. එතැන් පටන් සිල් පවාරණය කරනකම් තමන්ගේ සීලය ගැන සිතනවා. එනම් මම අද රකින සිල් පද අට අඛණ්‌ඩව එනම් මුලින් හෝ අගින් සිල්පද නොකැඩීම. අචිද්‍ර මැදින් සිල්පද නොකැඩීම, අසබල එනම් පිළිවෙළින් සිල්පද දෙකතුනක්‌ නොකැඩීමයි. අකම්මාස නම් අතරින් පතර සිල් පද නොකැඩීම කැලැල් නැති, භූජිස්‌ස නම් තෘෂ්ණා දෘෂ්ටියෙන් තොරවූ, විඤ්­පසත්ථ නම් උතුමන් විසින් ප්‍රශංසා කරන ලද, අපරාමට්‌ඨ තමන්ගේ සීලයට කිසිවකුටවත් දොසක්‌ කිව නොහැකි ලෙස සිල් රැකීමයි. සමාධිය, සංවත්තනික එනම් උපචාර අර්පනා, මාර්ග, ඵළ සමාධි පිණිස පවත්නා සීලයයි. මෙලෙස දවස පුරාම තමන්ගේ සීලයට හානියක්‌ වීමට නොදී මෙනෙහි කරමින් සිල් රකිනවා. මෙය හරියට කිළිටි වූ කැඩපතක්‌ උපක්‍රමයෙන් පිරිසිදු කරනවා වගේ උපක්‍රමයෙන් සිත පිරිසිදු කිරීමක්‌.

පස්‌වන ආර්ය උපෝසථය නම් දේවතා උපෝසථයයි. මෙයද අටසිල් සමාදන් වෙලා මම අද දේවතා උපෝසථය වාසය කරනව කියල අධිෂ්ඨාන කරගෙන දවස මෙහෙම ගත කරනව. දිව්‍යලෝක හයක්‌ තියෙනවා. එනම් චතුර්මහාරාජික, තව්තිසාව, යාමය, තුසිතය, නිම්මානරතිය, පරනිම්මිත, වසවර්ති වශයෙන්. ඒවායේ දෙවිවරු දේවත්වයට පත්වුණේ සද්ධා සීල, සුත, චාග, ප්‍රඥ ගුණ වැඩීමෙන්. 

මමත් අද දවසෙම සද්ධා, සීල, සුත, චාග, පඥ ගුණ වඩනවා යෑයි සිත සිතා එම ගුණ දවසෙම වඩනව. එවිට රත්තරන් පිරිසිදු කිරීම කෝවෙ දාලා ලුණු මැටි ගෛරුක දියර දාල රත්කරල උපක්‍රමයෙන් කරනව වගේ උපක්‍රමයෙන් සිත පිරිසිදු කරනව. සිතේ පැහැදීමත් සතුටත් ඇතිවෙනව. කෙලෙස්‌ තුනීවෙනව. 

හයවැනි උපෝසථය නම් ආර්ය උපෝසථයයි. ඒක වඩන්නේ අටසිල් සමාදන්වෙලා මම අද ආර්ය උපෝසථය වාසය කරනව කියල අධිෂ්ටාන කරගෙන දවස පුරා මෙහෙම සිතනව. මහරහතන් වහන්සේලා ජීවිතය පුරාම ප්‍රාණ ඝාතයෙන් වැලකුණා. දඬුනොගෙන ආයුධ නොගෙන පවට ලඡ්ජාවෙන් දයාවන්තව සියලු ප්‍රාණ භූතයන් කෙරෙහි හිතානුකම්පීව කටයුතු කළා. මමත් අද දවසෙම රහතන් වහන්සේ කෙනෙක්‌ වගේ ප්‍රාණ ඝාතයෙන් වැලකී සියලු සත්වයන්ට කරුණා මෛත්‍රියෙන් වාසය කරනව. මෙසේ රහතන් වහන්සේ කෙනෙක්‌ වගේ තමන්ගෙ සිල්පද අට ගැන මෙලෙස එකිනෙක බල බලා දවසෙ ඉතා පිරිසිදු සීලය ආරක්‌ෂා කරනවා. මෙම ආර්ය උපෝසථය වසන්න පුළුවන් නම් ඒක මහත් ඵලයි. මහානිසංසයි. මහත් බැබලීමක්‌ ඇතිවෙනව. මහත් පැතිරුණු බවක්‌ තමන් තුළින්ම ඇතිවෙනව.

ඊළඟට පෙන්වා දෙනව මොනවගේ මහත් විපාකයක්‌ මහත් ඵලයක්‌ මහානිසංසයක්‌ මහත් බැබලීමක්‌ මහත් පැතිරීමක්‌ද ඇතිවෙන්නකිය. ඉන්දියාවේ ඇති අංග මගධ ආදී සොළොස්‌ මහා ජනපදවල රජකම හෝ දඹදිවටම අධිපති රජකම ලැබුණත් මෙම අෂ්ඨාංග උපෝසථයෝ ආනිසංස හා බලන විට ඒ රජකම දුප්පත් සැපයක්‌. ඒකට හේතුව නම් දිව්‍ය සැපය ඊට වඩා වැඩියි.ආර්ය උපෝසථ වාසය කරන කෙනා මරණින් පස්‌සෙ දිව්‍යලෝකයේ උපදිනවා.

එම දිව්‍ය ලෝකවල ස්‌වභාවය විශාඛාවන්ට පැහැදිලි කළේ මෙහෙමයි. මිනිස්‌ ලොව වසර පනහක්‌ චාතුර්මහාරජික දිව්‍ය ලෝකයේ එක දවසයි. එවැනි දින 30ක්‌ මාසයයි. මාස 12ක්‌ අවුරුදු එකයි. එවැනි අවුරුදු 500ක්‌ ඔවුන්ගේ ආයුෂයි. මෙලොව ස්‌ත්‍රියක්‌ හෝ පුරුෂයෙක්‌ ආර්ය උපෝසථය සමාදන් වේ නම් එහි උපදින බව සියුදේව (කායස්‌සභේදා පරම්මරණා චතුම්මහාරාජිකානං දේවානං සහව්‍යනං උපපජජෙය්‍ය) මේ නිසා මිනිස්‌ සැපය දිව්‍ය සැපයට සමාන කරන විට දුප්පත් සැපයකි. එමෙන්ම මිනිස්‌ ලොව වසර 100ක්‌ තව්තිසාවට එක දවසයි. එවැනි දින 30ක්‌ මාසයයි. මාස12 ක්‌ අවුරුද්දයි. එවැනි අවුරුදු 1000ක්‌ එහි ආයුෂ තිබෙනව. යමෙක්‌ ආර්ය උපෝසථය වාසයෙන් එහි උපදිනවා. උපෝසථං උපවසිත්වා කායස්‌සභේදා පරම්මරණා තාවතිංසානං සහව්‍යනානං උපඡ්ජජෙය්‍ය. මිනිස්‌ ලොව වසර 200ක්‌ යාම දෙව්ලොව එක දිනයි. එවැනි දින 30ක්‌ මාස එකයි. මාස 12ක්‌ වසර එකයි. එවැනි වසර 2000ක්‌ එහි ආයුෂ තිබෙනවා. මිනිස්‌ ලොව වසර 400ක්‌ තුසිත දෙව්ලොව එකදිනයි. එවැනි දින 30ක්‌ මාස එකයි. මාස 12ක්‌ වසර එකයි. එවැනි වසර 4000ක්‌ දිව්‍ය ආයුෂ තිබෙනවා. මිනිස්‌ ලොව වසර 800ක්‌ නිර්මානරතී දෙව්ලොව එක දිනයි. දින 30ක්‌ මාස එකයි. මාස 12 ක්‌ වසර එකයි. වසර 8000ක්‌ දිව්‍ය ආයුෂ එහි තිබෙනව. එමෙන්ම මිනිස්‌ වසර 1600ක්‌ පරිනිර්මිත වසවර්ති දෙව්ලොව එක දිනයි. දින 30ක්‌ මාස එකයි. මාස 12ක්‌ වසර එකයි. එවැනි වසර 16000ක්‌ දිව්‍ය ආයුධ එහි තිබෙනවා. යම් ස්‌ත්‍රියක්‌ හෝ පුරුෂයෙක්‌ අෂ්ටාංග උපෝසථය වාසය කරනවා නම් මෙම දෙවියන්ගේ සහවාසයට එකතුවෙන බව සිදුවන්නක්‌ බව තථාගතයන් වහන්සේ පෙන්වා දුන්නා. මෙවැනි අනුහස්‌ ඇති උපෝසථයක්‌ කොහොම හරි සමාදන්වෙලා වාසය කරන්න අධිෂ්ඨාන කරගන්න. ඒක ඔබ ලබන මහත් ලාභයක්‌ වෙයි.

අද බුද්ධිමත් මිනිසුන් වශයෙන් තථාගතයන් වහන්සේ සිය බුද්ධ ඥානයෙන් දැන දැක දේශනා කරන ලද මෙම දේශනාවන් කෙරෙහි අවධානය දී සසර සුවපත්භාවය ළඟාකර ගැනීමට උත්සාහවත් වීම හොඳයි. බුදුරජාණන් වහන්සේ ධර්මය දේශනා කළේම සසර දුකින් මිදීම සඳහායි. තමන්ගේ පිරිසිදු සීලය ආර්ය මාර්ගයට පමුණුවන ප්‍රධාන අඩිතාලමයි. සීල, සමාධි, ප්‍රඥ වශයෙන් ආර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ගයේ පළමු අංගය වන්නේ සීලයයි. මෙසේ නිවන් මාර්ගය සඳහාත් ඒ සඳහා නොහැකි වූවොත් පිනැති සුගතිය සඳහාත් සීලය හේතුවන බව මෙයින් දැකගන්න පුළුවන්. ඒ නිසා පුළුවන් සෑම දිනකම අටසිල් සමාදන් වී දෙලොව යහපත සලසා ගැනීමට උත්සාහ කරමු.

¤☸¤══════¤☸¤☸¤══════¤☸¤

සංඝභේද අකුසලය ගිහියකුට කළ හැකිද?


රාජකීය පණ්‌ඩිත
පදියතලාවේ ඤාණවිමල හිමි

වර්තමාන සමාජයෙහි බුදු දහම පිළිබඳ විවිධ මත ප්‍රකාශ වනු පෙනේ. ඒවා සියල්ලම ධාර්මිකද නොවේ. තම හිතු මනාපය පරිදි ධර්මය විකෘති කරන්නවුන් බොහෝය. පෙළ අටුවා අලුතින් අර්ථ ගන්වමින් අලුත් බණ දෙසමින් ගොඩ වැඩි කරගන්නා අයවලුන් බොහෝමය. එසේම එකී හිතළු දෙසන්නන්ගෙන් සාමාන්‍ය ජනයාට ගැලවී යැම අපහසු වන තරමට එකී පුද්ගලයෙක්‌ සංවිධානාත්මක වී ඇත. එබැවින් ධර්මය පිළිබඳ නොදත් හා ප්‍රඥාවෙන් අඩු වූ ජනයා මේ කෙරේ ඇදීයැමේ ප්‍රවණතාවය වැඩිව තිබේ. ඒ ඔවුන් මුලාවේ දමමින් සිදුකරනු ලබන එම අධර්ම ක්‍රියාවන් සමාජයට හෙළිකරමින් එම ක්‍රියාවන් දුරු කිරීමට ඇතැම් ප්‍රසිද්ධ ධර්මදේශකයන් වහන්සේලා ද ක්‍රියාත්මක වීම යහපත් ක්‍රියාවකි. කෙසේ නමුත් ඔවුන් එසේ පවසන කරුණක්‌ පිළිබඳ විවරණයක්‌ ඉදිරිපත් කිරීම යහපත් යෑයි සිතෙන බැවින් මෙසේ සටහන් තබන්නෙමු. ධර්මය විනය අනුව විමසත්වා.

අධර්මවාදී පුද්ගලයන් තම මතය සමාජගත කිරීම පිණිස ප්‍රකාශ කරනු ලබන එක්‌ ප්‍රධාන කාරණාවක්‌ නම් තම මතයට විරුද්ධව කතා කරන්නා සංඝභේදය අකුසලය සිදු කරගන්නා බවයි. එවැන්නක්‌ ඇසීමම බියට කරුණක්‌ වන බැවින් බොහෝ දෙනකු අධර්මයට ධර්මයෙන් ප්‍රතිඋත්තර නොබඳින්නේ වෙයි. එයම එකී පුද්ගලයන්ගේ අවශ්‍යතාවය වේ. කෙසේ නමුත් බුද්ධ දේශනාව අනුව සංඝභේදය නම් කිමෙක්‌ද එය කෙසේ සිදුවන්නක්‌ ද යන්න විමසා බලන කල අධර්මයට එදිරිවිමට බාධා කිසිවක්‌ එහි නොමැති බව පළමු කොටම අවධාරණය කරමු. එසේම ශාසනය තුළ යම් අධර්මයක්‌ ඇත්තේ නම් එය ධර්මයෙන් දුරුකරන ලෙස බුද්ධානුශාසනාව දක්‌වන්නේ වේ. එබැවින් ද අධර්මය දුරලීමට ධර්මයෙන් කරුණු දැක්‌වීම වරදක්‌ හෝ අකුසලයක්‌ හෝ නොවේ. එසේම එහිලා උකටලී වීම හෝ පසුබැසීම නොව උත්සාහවත් වීම උතුම් කුසලයක්‌ බවද දැක්‌වේ.

එහිදී සංඝ භේදය පිළිබඳ පැහැදිලි විස්‌තර දත හැකි මූලාශ්‍ර කිහිපයක්‌ම වේ. පාරාජිකාපාලිය හා චුල්ලවග්ග පාලිය ප්‍රධාන වේ. එහි පාරාජිකාපාලිය තුළ සංඝාදිශේස යටතේ සංඝභේදයට උත්සාහ කිරීම හා එහිලා සහයවීම යන කාරණා දෙක යටතේ ශික්‌ෂාපද පනවා ඇත. එහි සංඝභේද සික්‌ෂාපදය තුළ දෙව්දතුන්ගේ ආයාචන පස පිළිබඳව දක්‌වා එමගින් සංඝභේදයට උත්සහ කිරීම යටතේ එසේ උත්සහකරන්නහුට සමනුභාෂණ තුන අවසානයේ සංඝාදිශේස පනවා වදාළ සේක.

චුල්ලවග්ග පාලියෙහි සංඝභේදකක්‌ඛන්ධකයෙහි සංඝභේදය පිළිබඳ මනාවූ විස්‌තරයක්‌ දැක්‌වේ. එම කරුණු අධ්‍යයනය කරන්නකුට සංඝභේදය යනු කුමක්‌ ද එය සිදුවන්නේ කෙසේද යන්න මනාව වටහා ගැනීමට හැකිවේ. ඒ කරුණු මෙසේ දක්‌වන්නෙමු.

එහිදී උපාලි තෙරුන් වහන්සේ බුදුරජාණන්වහන්සේ හමුවට පැමිණ මෙසේ විමසන ලදී.

''ස්‌වාමීනි සංඝරාජය සංඝරාජය යෑයි කියනු ලැබෙයි. ස්‌වාමීනි කොපමණකින් සංඝරාජය වේද? එනමුත් සංඝභේදය නොවේද? ස්‌වාමීනි කොපමණකින් සංඝරාජය ද සංඝභේදය ද සිදුවේද?''

භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙසේ පිළිතුරු දී වදාරන සේක.

''උපාලිය, එක්‌ පසෙකින් (ධර්මවාදී පක්‌ෂයෙන්) එක්‌ අයෙකු වෙයි ද, එක්‌ පසෙකින් (අධර්මවාදී පක්‌ෂයෙන්) දෙදෙනකු වෙයි ද, සතරවැන්නා 'මෙය ධර්මය, මෙය විනය, මෙය ශාස්‌තෘ ශාසනය, මෙය ගනුව, මෙය රුචි කරව' යෑයි අනුසාවණය කරයි ද, සලාක ගනියි ද, උපාලිය මෙපමණකින් ද සංඝරාජය වෙයි. සංඝභේදය නොවෙයි.''

''උපාලිය, එක්‌ පසෙකින් (ධර්මවාදී පක්‌ෂයෙන්) දෙදෙනෙකු වෙයි ද, එක්‌ පසෙකින් (අධර්මවාදී පක්‌ෂයෙන්) දෙදෙනෙකු වෙයි ද, පස්‌වැන්නා 'මෙය ධර්මය, මෙය විනය, මෙය ශාස්‌තෘ ශාසනය, මෙය ගනුව, මෙය රුචි කරව' යෑයි අනුසාවණය කරයි ද, සලාක ගනියි ද, උපාලිය මෙපමණකින් ද සංඝරාජය වෙයි. සංඝභේදය නොවෙයි.''

''උපාලිය, එක්‌ පසෙකින් (ධර්මවාදී පක්‌ෂයෙන්) දෙදෙනකු වෙයි ද, එක්‌ පසෙකින් (අධර්මවාදී පක්‌ෂයෙන්) තිදෙනකු වෙයි ද, සවැන්නා 'මෙය ධර්මය, මෙය විනය, මෙය ශාස්‌තෘ ශාසනය, මෙය ගනුව, මෙය රුචි කරව' යෑයි අනුසාවණය කරයි ද, සලාක ගනියි ද, උපාලිය මෙපමණකින් ද සංඝරාජය වෙයි. සංඝභේදය නොවෙයි.''

''උපාලිය, එක්‌ පසෙකින් (ධර්මවාදී පක්‌ෂයෙන්) තිදෙනකු වෙයි ද, එක්‌ පසෙකින් (අධර්මවාදී පක්‌ෂයෙන්) තිදෙනකු වෙයි ද, සත්වැන්නා 'මෙය ධර්මය, මෙය විනය, මෙය ශාස්‌තෘ ශාසනය, මෙය ගනුව, මෙය රුචි කරව' යෑයි අනුසාවණය කරයි ද, සලාක ගනියි ද, උපාලිය මෙපමණකින් ද සංඝරාජය වෙයි. සංඝභේදය නොවෙයි.''

''උපාලිය, එක්‌ පසෙකින් (ධර්මවාදී පක්‌ෂයෙන්) තිදෙනකු වෙයි ද, එක්‌ පසෙකින් (අධර්මවාදී පක්‌ෂයෙන්) සිවුදෙනකු වෙයි ද, අටවැන්නා 'මෙය ධර්මය, මෙය විනය, මෙය ශාස්‌තෘ ශාසනය, මෙය ගනුව, මෙය රුචි කරව' යෑයි අනුසාවණය කරයි ද, සලාක ගනියි ද, උපාලිය මෙපමණකින් ද සංඝරාජය වෙයි. සංඝභේදය නොවෙයි.''

මෙසේ එක්‌ පසෙකින් භික්‌ෂුන් වහන්සේලා එක නමක්‌, දෙනමක්‌, තුන් නමක්‌ දක්‌වාත් අනෙක්‌ පසින් දෙනමක්‌, තුන් නමක්‌, සිවුනමක්‌ දක්‌වාත් සිටියේ නමුත් සංඝභේදය නම් ආනන්තරික අකුසලය සිදු නොවන බව බුද්ධ දේශනාව මනාව පෙන්වා දෙනු ලබයි.

එසේ කරුණු දක්‌වා අනතුරුව සංඝභේදය සිදුවන ආකාරය මෙසේ දක්‌වා වදාරන සේක. 

''උපාලිය, එක්‌ පසෙකින් (ධර්මවාදී පක්‌ෂයෙන්) සිවුදෙනෙකු වෙයි ද, එක්‌ පසෙකින් (අධර්මවාදී පක්‌ෂයෙන්) සිවුදෙනකු වෙයි ද, නවවැන්නා 'මෙය ධර්මය, මෙය විනය, මෙය ශාස්‌තෘ ශාසනය, මෙය ගනුව, මෙය රුචි කරව' යෑයි අනුසාවණය කරයි ද, සලාක ගනියි ද, උපාලිය මෙපමණකින් සංඝරාජය ද වෙයි. සංඝභේදය ද වෙයි. උපාලිය නවයකින් හෝ අතිරේක නවයකින් සංඝරාජය ද සංඝභේදය ද වෙයි.''

මෙසේ අවම නව දෙනකු හෝ නව දෙනකුට වඩා වැඩි ගණනකින් සංඝභේදය සිදුවේ.

මෙහි අවම නවය යනු කවුරුන් වන්නේද? එයටද පිළිතුරු එහිම දැක්‌වේ.

''උපාලිය භික්‌ෂුණිය සංඝයා නොබිඳියි. එසේ වුයේද සංඝභේදයට උත්සහ කෙරෙයි. සික්‌ඛාමානාව සංඝයා නොබිඳියි. එසේ වුයේද සංඝභේදයට උත්සහ කෙරෙයි. සාමණේරයා සංඝයා නොබිඳියි. එසේ වුයේද සංඝභේදයට උත්සහ කෙරෙයි. සාමණේරිය සංඝයා නොබිඳියි. එසේ වුයේද සංඝභේදයට උත්සහ කෙරෙයි. උපාසකයා සංඝයා නොබිඳියි. එසේ වුයේද සංඝභේදයට උත්සහ කෙරෙයි. උපාසිකාව සංඝයා නොබිඳියි. එසේ වුයේද සංඝභේදයට උත්සහ කෙරෙයි. උපාලිය සමාන සංවාසක වූ සමාන සීමාවක සිටියා වූ ප්‍රකෘති භික්‌ෂුව සංඝයා බිඳින්නේ වෙයි.''

මෙහිදී පැහැදිලිවම වටහාගත යුතු ප්‍රධාන කරුණු නම් සංඝභේදය යන්න කළ හැක්‌කේ පිරිසිදු උපසම්පදාව සහිත එකම ආවාසයක එකට කටයුතු කරන හා සංඝභේදය කරන වේලෙහි එකම සීමාවක (පොහොයගෙයක) සිටින භික්‌ෂුන් වහන්සේලාට පමණකි. එසේම උන්වහන්සේලා එකම සීමාවක වෙන වෙනම විනය කර්ම කළ යුතුය. එයින් පරිභාහිරව සංඝභේදය සිදු නොවේ.

එසේම යම් ගිහියකු හෝ පැවිද්දකු හෝ අධර්මයට එදිරිවන සිතින් කරුණු දැක්‌වීම සිදු කළ ද ඒ නිසා වාද හටගත්තේ ද සංඝභේදය සිදු නොවන බව දත යුතුය. 

එබැවින් එහිලා බිය නොවිය යුතුය. එනමුත් කවරකු හෝ වේවා සංඝයා බිඳවීමට උත්සහ කරයි නම් එය ඉතා බරපතළ අකුසලයක්‌ වන්නේමය.

අනතුරුව උපාලි මහරහතන් වහන්සේ සංඝභේදයට හේතු වන කරුණු විමසා සිටින කල බුදුරජාණන්වහන්සේ මෙසේ පිළිතුරු දී වදාළ සේක.

උපාලිය මෙසස්‌නෙහි භික්‌ෂුව අධර්මය ධර්මය යෑයි දක්‌වයි. ධර්මය අධර්මය යෑයි දක්‌වයි. අවිනය විනය යෑයි දක්‌වයි. විනය අවිනය යෑයි දක්‌වයි. තථාගත අභාසිතය අලපිතය, තථාගත භාසිතය ලපිතය යෑයි දක්‌වයි. තථාගත භාසිතය ලපිතය, තථාගත අභාසිතය අලපිතය යෑයි දක්‌වයි. තථාගත අනාචිණ්‌ණය, තථාගත ආචිණ්‌ණය යෑයි දක්‌වයි. තථාගත ආචිණ්‌ණය, තථාගත අනාචිණ්‌ණය යෑයි දක්‌වයි. තථාගත අපඤ්ඤත්තය, තථාගත පඤ්ඤත්තය යෑයි දක්‌වයි. තථාගත පඤ්ඤත්තය, තථාගත අපඤ්ඤත්තය යෑයි දක්‌වයි. අනාපත්තිය ආපත්තිය යෑයි දක්‌වයි. ආපත්තිය අනාපත්තිය යෑයි දක්‌වයි. ලහුක ආපත්තිය ගරුක ආපත්තිය යෑයි දක්‌වයි. ගරුක ආපත්තිය ලහුක ආපත්තිය යෑයි දක්‌වයි. සාවසේස ආපත්තිය අනවසේස ආපත්තිය යෑයි දක්‌වයි. අනවසේස ආපත්තිය සාවසේස ආපත්තිය යෑයි දක්‌වයි. දුට්‌ඨුල්ල ආපත්තිය අදුට්‌ඨුල්ල ආපත්තිය යෑයි දක්‌වයි. අදුට්‌ඨුල්ල ආපත්තිය දුට්‌ඨුල්ල ආපත්තිය යෑයි දක්‌වයි. ඔවුන් මේ වස්‌තු දහඅටෙන් සංඝයා ආපසු අදින්නේ වෙයි. දැඩිසේ ආපසු අදින්නේ වෙයි. වෙන්ව (ඔවුනට පමණක්‌ ආවේනික ව) උපෝසථය කරයි. වෙන්ව පවාරණය කරයි. වෙන්ව සංඝකර්ම කරයි. උපාලිය මෙපමණකින් සංඝයා බිඳුනේ වෙයි. (චුල්ලවග්ග පාලි, සංඝභේදක්‌ඛන්ධකය.)

ඉහත කී පරිදි මේ භේදකර වස්‌තු දහ අටෙන් එකක්‌ හෝ කිහිපයක්‌ හෝ ගෙන එනම් අධර්ම කරුණක්‌ හෝ අවිනය කරුණක්‌ ගෙන මෙය ධර්මය වන්නේය, මෙය විනය වන්නේය යනුවෙන් මත ප්‍රකාශ කොට එය මුල්කර ගනිමින් පිරිස්‌ වෙන්ව විනය කර්මයක්‌ මගින් වෙන්වීම සංඝභේදය වේ. එසේම එම අකුසලය කල්පයක්‌ පුරාවට අවීචි මහා නරකයෙහි විපාක දෙනු ලබන බරපතල අකුසලයක්‌ වේ.

එසේම එබඳු අධර්ම ක්‍රියා දුරු කිරීම හා භින්න සංඝයා සමගි කිරීම කල්පයක්‌ සුගති විපාක දෙනු ලබන උතුම් කුසලයක්‌ බවද තථාගත සම්මා සම්බුදුරජාණන්වහන්සේ දේශනා කර වදාළ සේක.

එබැවින් අධර්මය ඉදිරියේ බිය නොවී ධර්මය විනය ඔස්‌සේ කරුණු දක්‌වමින් ධර්මය ආරක්‌ෂා කරමින් උතුම් කුසල් රැස්‌ කරගෙන නිවනින්ම සැනසෙත්වා කියා මෙත් ප්‍රාර්ථනා කරනෙමු. සියලු සත්වයෝ සුවපත් වෙත්වා..

¤☸¤══════¤☸¤☸¤══════¤☸¤

මිය ගිය ඥාතීන්ට පින් අනුමෝදන් කළ යුත්තේ ඇයි?

ශ්‍රී ලංකා භික්ෂු විශ්ව විද්‍යාලයේ මහාචාර්ය
පාතේගම ඤාණිස්සරූ හිමි

මිය ගිය ඥාතීන් වෙනුවෙන් බෞද්ධ සම්ප්‍රදාය තුළ පින් පෙත් අනුමෝදන් කිරීමේ සිරිතක් තිබෙනවා. මිය ගිය ඥාතීන්ට පින් අනුමෝදන් කරනු ලබන්නේ ඇයි? යනුවෙන් යමි පුද්ගලයකු ප්‍රශ්නයක් නැගුව හොත් ‍ඒ සඳහා නිවැරැදි පිළිතුරක් අපේ බෞද්ධ සමාජය තුළ තිබෙනවාද? යන ප්‍රශ්නය නැගෙනවා.
ඥාතීන්ට, ඥාතීන් නොවන පිරිසට අසල්වාසීන්ට තුනුරුවන්ගේ ආශිර්වාදය ප්‍රාර්ථනා කරන්නේ තුනුරුවන් පිළිබඳව විශ්වාසයක් තිබෙන පිරිස . තුනුරුවන් පිළිබඳ විශ්වාසයක් නැති අය තුනුරුවන්ගේ පිහිටයි කියා කියු පමණින් එම තැනැත්තාට පිහිටක් ලැබෙන්නේ නැහැ. තුනුරුවන්ගේ පිහිටයි කියල ආශිර්වාද කරන පුද්ගලයාටත් තුනුරුවන් පිළිබඳ විශ්වාසයක් හෝ තුනුරුවන් කවුද?කියා නොදන්නාකම නිසයි. තුනුරුවන් පිළිබඳව නොදන්නා තුනුරුවන් පිළිබඳ විශ්වාසයක් නැති පුද්ගලයකු තුනුරුවන්ගේ සරණ ප්‍රාර්ථනා කළාට එයාට එය වචනයක් පමණයි.
තුනුරුවන් පිළිබඳ විශ්වාසයක් වැටහීමක් නැති නිසා එය වචනයක් මිස අදහසක් නැහැ.අප කතා කරන විට සමහර පිරිස් අදහසත් සමඟ වචන ප්‍රකාශ කරනවා. සමහර පිරිස අදහස් නැති වචන ප්‍රකාශ කරනවා. ඇතැමි පුද්ගලයන් පැය ගණන් කතා කළාට අදහස් නැති හිස් වචන පමණයි. තුනුරුවන් පිළිබඳ වැටහීමක් හැඟීමක් තිබෙන පිරිසට තුනුරුවන්ගේ සත්‍ය පිළිබඳව වැටහීමක් තිබෙනවා. දෙවියන්ගේ රැකවරණයි කියන වචනය අප කියන්න පුුරුදු වී සිටිනවා. තුනුරුවන්ගේ පිහිටයි දෙවනුව දෙවි රැකවරණයි කියල කියන්න පුරුදු වෙලා තිබින්නේ හින්දු සංස්කෘතියෙන් දෙවියන් පිළිගනු ලබන නිසා එම ආභාෂය තුළින් අපට එය උගන්වා තිබෙන නිසයි.
පොළොන්නරු යුගය තුළ අපට ලැබුණ අදහසක්. අනුරාධපුර යුගය තුළ බුදුදහම පැමිණිලා තිබෙනවා.පළමු කොටම බුදුපියාණන් වහන්සේ පිළිබඳ දැනුමක් අපට ලැබී තිබුණා. දෙවියන්ගේ රැකවරණයත් සමඟ අපට පැමිණෙන්නේ ඇස්වහ කටවහ දෝෂ සහ නවග්‍රහ අපල පැමිණෙනවාය කියන බෞද්ධ සමාජය තුළ පවතින විශ්වාසයන් පිළිබඳවයි. දෙවි රැකවරණයි කියලා කියනවා.දෙවි රැකවරණයි කියා කියන අතර තුර සෙසු පිරිසටත් සෙත් ප්‍රාර්ථනා කරනවා. සෙතක් වේවා කියමින් ප්‍රකාශ කරන විට ඒ පිළිබඳ වැටහීමකුත් ඇතිවෙන මෛත්‍රී සහගත චින්තනයකුත් තිබිය යුතුයි.
මිය පරලොව ගිය ඥාතීන්ට පින් අනුමෝදන් කරනවාය කියන උදාරතම ඉගැන්වීම බුදුදහම තුළ පමණක් තිබෙන කාරණාවක්.මිය පරලොව ගිය තමන්ගේ ඥාතීන්ට පින් අනුමෝදන් කළ යුතුයි කියන අදහස ලෝකය තුළ දැනට තිබෙන කිසිම ආගමක දක්නට නොලැබෙන අතර බුදුදහම තුළ පමණක් දක්නට ලැබෙන කාරණාවක.් දාර්ශනිකයන්ගේ දාර්ශනික අදහස් නිසා ලෝකය දියුණු වුණා. මිය පරලොව ගිය ඥාතීන්ට පින් දීම බුදු දහමේ හැර වෙන දර්ශනයක නැහැ. මියගිය ඥාතීන්ට පින් දීම ලෝකය තුළ කිසිම ආගමක දර්ශනයක නැති බුදුදහම සහ බෞද්ධ දර්ශනය තුළ පමණක් මියගිය ඥාතීන්ට පින් දීම සිදුකරනු ලබනවා.
මිය පරලොව ගිය ඥතීන්ට පින් අනුමෝදන් කළ යුත්තේ කුමන හේතුවක් නිසාද? බුදුරජාණන් වහන්සේ මිය පරලොව ගිය ඥාතීන්ට පින් අනුමෝදන් කළ යුතු බවට දේශනා කර තිබෙනවාද? යන ප්‍රශ්නයට පිළිතුර සොයා ගත යුතුයි. තමන්ගේ නමින් නැසී මිය පරලොව ගිය ඥාතීන්ට පින් පෙත් අනුමෝදන් කළ යුතු බව බුදුරජාණන් වහන්සේ පැහැදිළිව දේශනා කළා. බෞද්ධ සමිප්‍රදාය තුළ මිය ගිය ඥාතීන්ට පින් පෙත් අනුමෝදන් කරන්නේ මැරුණ පුද්ගලයාට තිබෙන බිය හෙවත් චකිතය හෝ මැරුණ පුද්ගලයා අපට හානි කරයි කියන අදහස නිසා නොවෙයි. අපගේ ඥාතියෙක් අපත් සමඟ අමනාපෙන් සිටින කාලය තුළ මරණයට පත් වුවහොත් එම පුද්ගලයා අපට කරදරයක් කරාවි යන බියත් එම අදහසත් බෞද්ධ සමාජය තුළ පවතියි. බෞද්ධ සමාජය තුළ සිටින අයට බියක් තිබුණාට බුද්ධාගම තුළ සිටින පිරිසට එවැනි බියක් තිබෙන්න ක්‍රමයක් නැහැ. මිය ගිය ඥාතිවරයා නිවන් දකින්න පෙර මෙම සංසාරය තුළ අපට නැවත හමුවන නිසා අප මිය ගිය ඥාතීන්ට පින් අනුමොදන් කළ යුතුයි.
අද මරණයට පත්වුණ ඔබගේ ඥාතිවරයා නිවන් දැකීමට පෙර යන මෙම සංසාර ගමන තුළ නැවත ඔබට හමුවෙනවා.නැවත ඔබට එම පුද්ගලයා හමුවන විට එම ඥාතියා පැවැති ඥාති සම්බන්ධතාවෙන්ම සිටිනවාද? වෙනත් ක්‍රමයකට සිටිනවාද කියා කියන්න බැහැ. ස්වාමිපුරුෂයා ලෙස මියගිය විට නැවත සංසාරය තුළ තමන්ගේ පුත්‍රයා ලෙස,තමන්ගේ අසල්වාසීයා ලෙස, තමන්ගේ පියා ලෙස හමුවිය හැකි වුවත් එම පුද්ගලයා මෙවැනි ආකාරයෙන් හමුවිය හැකි බවට අපට කිව නොහැකියි.තමන්ගේ දරුවන් ලෙස තමන්ගේ ස්වාමිපුරුෂයා ලෙස සිටිය පිරිස පිළිබඳව බණ කතා සාහිත්‍ය තුළ සඳහන් වෙලා තිබෙනවා.
හතුරෙකුටවත් වරදක් නොකළ යුතු බවට බුදු දහම උගන්වනු ලබන්නේත් , ඔබ වරදක් කරනවාය කියා කියන්නේත් ඔබ සමාජයට වරදක් දෙනවාය කියන කාරණාවයි. සිත කය වචනය තුන් දොරින් ඔබ වරදක් කරනවාය කියලා කියන්නේ ඔබ සමාජයට වරදක් කරනවාය යන කාරණාවයි. දුන් දෙය ලැබෙන බව බුදුදහම තුළ තිබෙන ප්‍රධාන ඉගැන්වීමයි. සමාජයට ලබාදුන්න යහපත් දෙයත් අයහපත් දෙයත් යන දෙකම තමාට ලැබෙනවා.
තමන් දෙන යහපත් දෙය පමණක් ලැබෙන බව ඇතැමි බෞද්ධ පිරිස් සිතාගෙන සිටියත් අයහපත් දෙයක් දුන්න හොත් අයහපත් දෙයක් ලැබෙනවා. සතුරෙකුටවත් වරදක් නොකළ යුතු බව ප්‍රකාශ කරනු ලබන්නේත් තමන්ගේ හතුරා වුණත් තමන් වරදක් කළ හොත් එම පුදුද්ගලයා හෝ තැනැත්තිය දරුවන් ලෙස හෝ බිරිඳ ලෙස හෝ ස්වාමියා ලෙස සංසාරය පුරා පැමිණිය හැකි නිසයි. සෑම බෞද්ධයකු තුළම පවතින විශ්වාසයක් ලෙසද ථෙරවාදී බුදුදහම තුළ මිනිසා පිළිබඳව තිබෙන විශ්වාසය ලෙසද වර්තමානය තුළ ජීවත් වන සෑම පුද්ගලයකුම මතු සංසාරයේ කවදා හෝ දවසක තුන්තරා බෝධියෙන් එක්තරා බෝධියකට පැමිණිලා සංසාර ගමන නිම කරනවාය යන අදහසයි .
අප ගමන් කරනු ලබන්නේත් එම විශ්වාසය මතයි. බුද්ධත්වය තුන් තරා බෝධියෙන් එක බෝධියක් මෙම සංසාරය තුළ ගමන් කරන පුද්ගලයා බුද්ධත්වයට පැමිණිය හැකියි. එවැනි ප්‍රාර්ථනාවන් තිබෙන පිරිස් මෙම සංසාරය තුළ අපට හමුවෙනවා.අප යන මේ සංසාර ගමන තුළ පසේ බුද්ධත්වය පතාගෙන යන පිරිස සිටිය හැකියි. මහරහත් තත්වය ප්‍රාර්ථනා කරන පිරිසක්ද සිටිය හැකියි. මෙම අවස්ථා තුන බෝධි යනුවෙන් හඳුන්වනවා.
සංසාරය තුළ මෙම බෝධි ප්‍රාර්ථනා කරගෙන සිටින පිරිස සිටිනවා. මේ පිළිබඳව වග විභාගයක් අවබෝධයක් නැති පිරිසක්ද සිටිනවා. පුද්ගලයා සංසාරය තුළ පතාගෙන යන ගමනේ අවසානය එම තත්වයයි. මෙම සමාජය තුළ ජීවත් වන විට විවිධ පිරිස් හමුවෙනවා. අපේ ඥාතිවරයෙක් මරණයට පත් වුණාට පසුව එම ඥාතිවරයා වෙනුවෙන් ලොව ජීවත් වන බෞද්ධ පිරිසට කළ හැකි පිළියම් බුදුදහම උගන්වනවා. මවු කුසට පැමිණීමත් මිය යාමත් පිළිබඳව බුදු දහම තුළ පැහැදිළිව දක්වා තිබෙනවා.
පුද්ගලයකු මරණයට පත් වුණාට පසුව එම මරණයට පත් වූ පුද්ගලයා නිමිති කරගෙන ඔහු වෙනුවෙන් යහපත් දේ කළයුතු බව .මරණයට පත්වූ පුද්ගලයා නැවත නැවත භවයන් තුළ අපට හමුවන නිසා මේ භවයේදී එම තැනැත්තා වෙනුවෙන් අප කළ යුතු යුතුකම් කොටස අප කළ යුතුයි. පුද්ගලයකු වෙනුවෙන් තමන් කළ යුතු යුතුකම් කොටස ඉටු කළා නම් තමන්ට එම පුද්ගලයාගේ මුහුණ බලා අව්‍යාජ සිනහවක් දැක්විය හැකියි. කුහක කමට කුඩුකේඩුකමට යුතුකම් නොකළ පුද්ගලයාට අව්‍යාජ සිනහවක් දැක්විය නොහැකියි. තමන්ගේ සිදුවුණ අඩුපාඩුව මුහුණ තුළ දක්නට ලැබෙනවා.
අප සිනහ වුණ පමණට සෑම සිනහවක්ම අව්‍යාජ නැහැ. පිනැති සංසාරය තුළ අපත් සමඟ එකට ජීවත් වන පිරිස මරණයට පත් වුණාට පසුව මරණයට පත්වු පිරිස වෙනුවෙන් තමන්ගේ යුතුකම් කොටස තමන් සිදුකළ යුතු බවට බුදුපියාණන් වහන්සේ දේශනා කළ කාරණාවක්. සමාජය සැම විටම අනෙකා මට කළ දේ මොනවාද? යන ප්‍රශ්නය අසමින් සිටිනවා මිස අනෙකා කළ යුතු යුතුකම් ඉටු කළාද ? නැද්ද ? කියා සොයා බැලීම එම තැනැත්තා සතු කාර්යයක් මිස තමා සතු කාර්යයක් නොවෙයි.
මම මගේ යුතුකම් කොටස ඉටු කළාද? යන්න සොයා බැලීම බෞද්ධයකුට අයත් කොටස පමණයි. අනෙකා පිළිබඳව සොයා බැලීම බෞද්ධයකුට අයත් කාරණාවක් නොවෙයි. අම්මාට තාත්තාට ගුරුවරුන්ට තම දරුවන්ගේ සහ ශිෂ්‍යයන්ගේ සිත කය වචනය පිළිබඳව සොයා බැලුවාට එහි වරදක් නැහැ.
අනෙකාගේ අඩුපාඩු සොයා බැලීම බෞද්ධයෙකුට කිසිවිටෙකවත් අයත් නොවන කාරණාවක්. තවත් පුද්ගලයකුගේ සිත කය වචනය පිළිබඳව අඩුපාඩුවක් සොයන්න තවත් පුද්ගලයෙකුට අයිතියක් නැහැ.

මිය ගිය ඥාතීන්ට පින් අනුමෝදන් කළ යුතුයි


බෞද්ධයන් ලෙස අනුන්ගේ අඩුපාඩු සෙවීමට කිසිම අයිතියක් අපට නැහැ. පරච්ත්ත විජාණන ඤාණය නැති වුණත් තව පුද්ගලයෙකු පිළිබඳව සඳහන් කරමින් ඔහුගේ සිත එතරම් හොඳ නැති බව ප්‍රකාශ කරන්නට යෙදෙන අවස්ථා තිබෙනවා. එම පුද්ගලයාගේ කට නිවැරැදි නැහැ, යනුවෙන් ප්‍රකාශ කළද, එය තමන්ට අදාල කාරණාවක් නොවෙයි. එය නිවැරැදි නැති නමි එම තත්වය බලපානු ලබන්නේද ඔහුටයි.
බෞද්ධයකු වශයෙන් කටයුතු කිරීෙමීදී කළ යුතු වන්නේ තමා නිවැරැදිද? නැද්ද? යන්න තමා පිළිබඳව සොයා බැලීම පමණයි. රහස් පොලිසිය අනෙක් පිරිස් පිළිබඳව සොයා බලනවා. වෙනත් පිරිසකගේ සිත කය වචනය පිළිබඳව සොයා බැලීමට රහස් පොලිසියට වැටුපක් ගෙවනවා. වැටුපක්වත් නොලබන අයෙක් අනුන් පිළිබඳව සොයා බලමින් අකුසල් රැස්කර ගත යුතු නැහැ.අපේ ඤාාතිවරයා වෙනුවෙන් පින්කමි කරමින් පින් අනුමෝදන් කරනු ලබන්නේ එම පුද්ගලයා මෙම සංසාරය තුළ හමුවන නිසයි.
බෞද්ධ සමාජය තුළ මැරුණ පුද්ගලයන්ට පින් පෙත් අනුමෝදන් කරනවාය කියමින් කරනු ලබන්නේ මළවුන් ඇදහීමක් ද? යන ප්‍රශ්නය නැගෙනවා.මළවුන් ඇදහීම යන කාරණාවත් අපට විසඳාගත යුතුව තිබෙන ප්‍රශ්නයක් .මළවුන් ඇදහීම එක කාරණාවක් . මිය පරලොව ගිය ඤාතීන්ට පින් අනුමෝදන් කරනවාය යන කාරණය වෙනම ක්‍රියාවක්. මළවුන් අදහන මිනිසා මැරුණ පුද්ගලයා අදහන්නේ මැරුණ පුද්ගලයාට තිබෙන බිය නිසා. මැරුණ පුද්ගලයා තමන්ට යමි වරදක් කරයි යන බිය ඔහුට දැනෙන නිසා.
මිය පරලොව ගිය තමන්ගේ ඤාතීන්ට පින් අනුමෝදන් කිරීම බුදුදහම තුළ සඳහන් කර තිබෙන කාරණාවක්. මළවුන් ඇදහීම පිළිබදව බුදු දහම තුළ උගන්වා නැහැ. ලෝකයේ තිබෙන බොහෝ ආගම් තුළ මළවුන් ඇදහීම මූලාරම්භයේ සිටම තිබෙනවා. පුද්ගලයෙකු මරණයට පත් වූ විට තිබෙන බියයි. අපත් සමඟ එකට ජීවත් වුණ පුද්ගලයෙකු මරණයට පත්වුණාට පසුව තිබෙන බිය. ආදී කාලය තුළ මිනිසකුට මරණයක් සිදු වූ විට කුමක් සිදුවුණාද? යනුවෙන් තේරුම් ගත නොහැකියි. හොඳට සිටි පුද්ගලයා එකපාරටම කතාබහ කරන්නේ නැතිව ශරීරය පණ නැතිව ගියවිට එම මිනිය ගෙදර තනිකර දමා ඔවුන් එම පරිසරයෙන් පිටව යනවා. වනගතව ජීවත් වුණ ප්‍රාථමික සමාජ තුළ නිවාස එතරමි විශාල ලෙස සාදා නොතිබුණ නිසාත් මිනියට තිබුණ බිය නිසාත් එම මිනිය ගෙදර තනිකර දමා යාමට ඔවුන් පෙළඹුණා.
මිනිසාගේ නොතේරුම්කම නිසා මෙලෙස කාලයක් ගත වුණාට පසුව මරණයට පත් වූණ පුද්ගලයා වෙනුවෙන් අප නිවස හැර යාම අවශ්‍ය නැති බව වැටහීමත් සමඟ මරණයට පත් වුණ පුද්ගලයා හොඳට රෙදි වලින් ඔතා කනත්තට ගිහින් දමන්න පටන් ගත්තා. මළමිනි සැම තැනම දැමූවිට සුනඛයන් හිවලුන් වැනි සතුන් එම මිනිය 
ආහාරයට ගන්න පටන් ගත් නිසාම කනත්ත යන කොටස වෙන් කරගෙන මරණයට රෙදි කැබලි ඔතා ගෙනවිත් දැමුවා.බුදුපියාණන් වහන්සේ භික්ෂුන් වහන්සේලාට පාංශුකූල රෙදි තුළින් සිවුර සකස් කරගැනීමට අනුදැන වදළා.මිනිය ඔතා තිබෙන වස්ත්‍රය ඉවත් කර හොඳින් සෝදා පවිත්‍ර කරගෙන ගස්වල පොතු තම්බා එම ගසේ පොතුවල පැහැය අනුව සිවුර සකස් කරගත්තා. කාලය ගත වීමත් සමඟ ශිෂ්ට සම්පන්න මිනිසා සිතන්න පෙළඹුණා.ගඳ ගසමින් ඉවත දමනවාට වඩා හතර රියනක වළ දැමීම නිවැරැදි බව අවබෝධ වුණා. වර්තමානය වන විට තාක්ෂණික දියුණුවත් සමඟම කනත්ත තුළ වළ නොදමා මිනිය පුච්චා අවසන් වූ ඇට කැබලි ගෙනවිත් සොහොන් කොත් බඳිනවා. සිහි කිරීම වශයෙන් ඤාතීන් පින්කම් කරනවා.බුද්ධාගම තුළ මළවුන් ඇදහීමක් පිළිබඳව කියවෙන්නේ නැහැ. සෑම සියලු දෙනාටම හතර වර්ගයේ ඤාතීන් සිටින බව බුද්ධාගම තුළ සඳහන් වෙනවා. හතර වර්ගයේ ඤාතීන් පිළිබඳව අප තුළ අවබෝධයක් තිබිය යුතුයි. වර්තමානයේ බොහෝ දෙනෙකුට හතර වර්ගයේ ඤාතීන් මතක නැහැ.
වර්තමාන සමාජයට ඇතැමි කාරණා පිළිබඳව සංස්කෘතික දැනුම අඩුයි.සිංහල සංස්කෘතිය පිළිබඳ දැනුම අඩු බවක් දක්නට ලැබෙනවා. සිංහල සංස්කෘතික බුද්ධාගම කුමක්ද? කියන්න දැනුම අඩුයි. දරුවෙකු හදලා වඩලා ශාසනයට පූජා කළහොත් හතර වර්ගයක් ඤාතීන් නිවන් දකින බව ප්‍රකාශ කරනවා.තමන්ගේ අමිමාගේ මවිපාර්ශවයේ ඤාතීන් ඈතට මෑතට, තමන්ගේ අමිමාගේ පිය පාර්ශවයේ ඤාතීන් ඈතට මෑතට, තමන්ගේ තාත්තාගේ මවි පාර්ශවයේ ඤාතීන් ඈතට මෑතට, තමන්ගේ තාත්තාගේ පිය පාර්ශවයේ ඤාතීන් ඈතට මෑතට යන පිරිසයි ඈතට ගිය පිරිස මරණයට පත්ව සිටියත් මෑතක සිටින පිරිස තවමත් ජීවත්ව සිටිනවා. ඈත සිටි නෑදෑයන්ට පින් අනුමෝදන් කිරීමත් බෞද්ධ සම්ප්‍රදායක්.එම පිරිස මරණයට පත්ව සිටින නිසා එම පිරිස වෙනුවෙන් අප යුතුකම් කළ යුතුයි. මෑතක සිටින ඤාතීන් සමඟ සමඟියෙන් සිටීමත් බෞද්ධ සම්ප්‍රදායක් .සමහර පිරිසට ඤාතීන් හොඳ නැති බව ප්‍රකාශ කළත් ඔවුන් සංසාරය පුරා බොහෝ අවස්ථාවල අපත් සමඟ එකට සිටි පිරිස්.ලේ ඤාතීන් ලෙස ඔවුන් හඳුන්වනවා.
ලේ ඤාතීන්ගේ බාහිර හැඩහුරුව සමාන බවක් දක්වනවා. සමහර ලෙඩ රෝගත් එක වගෙයි. ජාන තුළින් එන බව වෛද්‍ය විද්‍යාව තුළ ප්‍රකාශ වෙනවා. සංසාර පවුල් ප්‍රවේණියට අනුව එම රෝග වැළඳීෙමි ප්‍රවණතාවක් තිබෙනවා. කර්ම රෝග නමින් බණ පොතේ සඳහන් වෙනවා. ඤාතිත්වය තුළින් ප්‍රවේණියෙන් එන රෝග කර්ම රෝග ලෙස හඳුන්වනවා.මිය පරලොව ගිය ඤාතීන් අතර , ඤාතීන් වෙනුවෙන් පින් පෙත් අනුමෝදන් කිරීම මෙලොව ජීවත් වන පුද්ගලයාගේ මානසික සුවයට හේතු වෙනවා. ඔහු වෙනුවෙන් තමන් යුතුකම් ඉටුකළාය කියා තමන් මානසික සුවයට හේතු වෙනවා.එම පිරිස නැවතත් සංසාරය පුරා හමුවන විට තමන් කිසියමි සුහදත්වයකින් බැඳෙනවා.තමා තමාගේ යුතුකම් ප්‍රමාණය අනෙක් පිරිස වෙනුවෙන් කරපු පිරිසට පමණක් එම සුහදත්ව ඇතිවෙනවා. තමන්ට හරියට හතුරන් වැඩි බව ඇතැමි පුද්ගලයන් ප්‍රකාශ කරනවා.එයා සමාජයට හතුරුකමි ලබල දී ඇති බව අප වටහා ගත යුතුයි. පෙර සංසාරය පුරා හතුරුකම් ලබල දුන්න නිසා අද එම පුද්ගලයා හතුරුකම් ලබනවා. වර්තමානය තුළ හතුරුකම් නොකර සිටිය යුතුයි. හතුරටත් මෛත්‍රිය දැක්විය යුතුයි. හතුරට මෛත්‍ර්ිය කළාට පසුව හතුරුකම එතනින් අවසන් වෙනවා.හතුරාට හතුරුකම් කිරීම තුළින් නැවතත් සංසාරය තුළ මිය පරලොව ගිය පුද්ගලයකුට පින් අනුමෝදන් කරන්නේ එම පුද්ගලයාට තිබෙන බියට නොවෙයි. ඔහු සංසාරය පුරා නැවත හමු වන නිසයි. මෙලොව ජීවත් වන ඤාතීන්ට සෙත් ශාන්ති ආශිර්වාද ප්‍රාර්ථනා කරන්න තමන් පංචශිලය ආරක්ෂා කරන තුනුරුවන් විශ්වාස කරන ් තුනුරුවන් පිළිබඳ දැනුමක් තිබෙන පුද්ගලයෙකු විය යුතුයි

¤☸¤══════¤☸¤☸¤══════¤☸¤

පින ද පව ද රැස්කරන්නේ ඔබේ ම සිතයි.
X