ඇසළ පෝයෙන් ආරම්භ වන වස්සාන කාලය බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ගිහි, පැවිදි ශ්රාවක ශ්රාවිකාවන්ට තමන්ගේ ජීවිතයේ දහම් දැනුම වගේම ගුණ ධර්මත් දියුණූු කර ගන්නට අවස්ථාව උදාවන කාලයක්. එළඹෙන පින්බර වස් තුන් මාසය පුරාවට පැවිදි, ගිහි ශ්රාවකයන් ලෙස ගුණ දහම් පුරුදු කරගන්නේ කොහොම ද? ඒ පිළිබඳ සාකච්ඡාවකි මේ
පින්වත් ස්වාමින් වහන්ස, අතීතයේ සිටි අපේ සංඝ පීතෘන් වහන්සේ වස් කාලයෙන් ප්රයෝජන ගෙන තිබෙන්නේ කොහොම ද?
භාග්යවතුන් වහන්සේ භික්ෂූන් වහන්සේට වස් සමාදන්වීම පැනවීමට කලින් අරහත්වයට පත්වූ සඟ පිරිසට වඩා වස් පැනවීමෙන් පසු අරහත්වයට පත් වූ සඟ පිරිස වේගයෙන් වැඩි වුණා. චාරිකාවේ වඩිමින් සිටින භික්ෂූන් වහන්සේ තුන් මාසයක් එකම ස්ථානයක වැඩවාසය කරද්දී තමන් වහන්සේට ලැබුණු විවේක සුවයෙන් සීල, සමාධි, ප්රඥා වේගයෙන් දියුණූු කර ගන්නට උපකාරයක් වී තිබෙනවා. එනිසා පෙරට වඩා බොහෝ රහතන් වහන්සේ බිහි වූ කාලයක් ලෙස මෙම උතුම් වස්සාන කාලය සඳහන් වෙනවා. අද වුවත් භික්ෂූන් වහන්සේ මෙම වස් කාලය තමන් වහන්සේගේ ජීවිතයේ විශේෂ කාලවකවානුවක් ලෙස සලකනවා.
ඈත අතීතයේ වැඩසිටි ඒ මහා පින් තිබුණූ වීරෝධාර අපේ උතුම් සඟ පරපුර තමන් වහන්සේ වස් සමාදන් වීමට පෙර අධිෂ්ඨාන ඇති කර ගන්නවා මේ වස් තුªන් මාසය අවසන් වීමට පෙර මම කෙලෙස් නසනවා කියා.
අතීතයේ සිටි ඒ උත්තමයන් වහන්සේට තිබුණ පිනක් වගේම තමා තුළ තිබෙන අසාමාන්ය වීර්යය, ධර්ම මාර්ගය පුරුදු කර ගැනීම උදෙසා තමන්ට මාර්ගඵල උතුමන්ගෙන් ලැබුණූ මාර්ග උපදේශය ආදී කරුණු ඒ සඳහා මූලික වෙන්න ඇති. ඒ වස් තුන් මාසය ඇතුළේ බොහෝ භික්ෂූන් වහන්සේ වීර්ය කර කෙලෙස් නසා තිබෙනවා. එ නිසාම එදා උපාසක, උපාසිකාවෝ පවා වස්තුන් මාසය ඇතුළත විශේෂ ගුණ දහම් දියුණු කර ගන්නට උත්සහ කර තිබෙනවා.
ස්වාමින් වහන්ස, ගිහි ශ්රාවක අපි මේ වස් සමයේ කටයුතු කළ යුත්තේ කෙසේද?
බුද්ධ කාලයේ උපාසක උපාසිකාවන් වස් කාලයේ තමන් සමාදන් වූ සිල්පදවලට අමතරව අධි සීලයෙහි හික්මී තිබෙනවා. වස් තුන් මාසයේ ම උපෝසථ අෂ්ඨාංග සීලය. දස සීලය ආදිය සමාදන් වී තිබෙනවා. එහෙම පහසුවක් නැති උපාසක උපාසිකාවෝ වස් තුන් මාසය පුරාවට උතුම් බ්රහ්මචාරී සීලය සමාදන්ව පංචසීලය රකිනවා.
ඒ වගේම අපට අතීත ඉතිහාසයේ කතා පුවත් ආදිය අධ්යයනය කරනවිට තේරෙනවා මේ වස් කාලයේ උපාසක උපාසිකාවෝ තමන්ගේ ජීවිතයේ එක ගුණයක් හෝ දියුණු කිරීමේ වේගය වැඩි කර ගන්නට යොදාගෙන තිබෙන බව.
උපාසක උපාසිකාවන්ගේ වගකීම කෙසේ විය යුතුද?
වර්තමානයේ බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ශ්රද්ධාවන්ත උපාසක උපාසිකාවන් වුවත් කටයුතු කළ යුත්තේ ඒ ආකාරයට ම යි. මේ කාලයේ භික්ෂූන් වහන්සේ උදෙසා සිවුපසයෙන් උපස්ථාන කරන්න, ආවාස තනන්න. දානමාන කටයුතු ගැන සොයා බලන්න. මේ ආදී පින්කම්වලට සම්බන්ධ වෙලා තමන්ගේ ජීවිතයට පින වැඩි කර ගන්නට අවස්ථාව තිබෙනවා.
ඒ වගේම ඔබ තමන්ගේ පෞද්ගලික ජීවිතයේ දීත් ඇති කර ගත යුතු යහපත් සිතිවිලි තිබෙනවා. වර්තමානයේ කාර්යබහුල ඔබට මේ වගේ අධිෂ්ඨානයක් ඇතිකර ගන්නට පුලුවනි.
“මම මේ තුන් මාසය පුරවාට “සමාදන් වූ පංචසීලය පළුදු නොකර ගෙන රැක ගන්නවා“ කියා ඇතැමකුට සිතෙන්න පුලුවන්. ඒක බොහෝම වටිනා සිතිවිල්ලක්. ඒ වගේම තව කෙනකුට සිතෙන්නට පුලුවන් “මම මේ කාලය පුරාවට ම මෛත්රිය පුරුදු කරනවා”
බුද්ධානුස්සති භාවනාවට සිත අලවා වාසය කරනවා වෙන්න පුලුවන්. මේ මොන ආකාරයෙන් හෝ තමගේ ජීවිතේ මේ කාලය තුළ විශේෂ ගුණ ධර්මයක් දියුණු කර ගන්න උත්සාහවන්ත වෙන්න. නුවණ තිබෙන බුද්ධිමත් ශ්රාවකයකුට එය කළ හැකි දෙයක්. එවිට මේ තුන් මාසය ගෙවී අවසන් වන විට ඔබගේ ජීවිතයට අසාමාන්ය පිනක් රැස් කර ගන්නට අවස්ථාව තිබෙනවා.
ඔබ ඉතාම කාර්යබහුල යි. බොහෝ බැඳීම්, වගකීම් යුතුකම්වලට සිර වී පීඩාකාරි ජීවිතයක් ගත කරන්නේ. එනිසාම මේ තුන් මාසය දරුවන්ටත් ආදර්ශයක් වෙන ආකාරයට ගත කරන්නට පුලුවන් නම් එය ප්රයෝජනවත් වේවි.
ඇසළ පෝය ආරම්භයත් සමඟ නිවසේ සියලු දෙනාගේ එකඟත්වයෙන් පහසු වෙලාවක් තෝරාගෙන නිවසේ දිනපතා ම බුද්ධ වන්දනාව කරන්න බලන්න. එය කො තරම් සුන්දර තීරණයක් ද? අපේ කාලය කො තරම් නිකරුණේ ගෙවා දමනවා ද? රූපවාහිනිය ඉදිරියේ, ස්මාට් දුරකතනය ඉදිරියේ, පරිසරය නරඹන්න ආදිය කියමින් අපේ කාලය කෙතරම් අපතේ යනවා ද? ඒ වෙනුවට මේ වස් තුන් මාසය තුළ යම් කළමණාකරණයක් ඇතිව ගත කරන්න පුලුවන් නම් ඒක ජීවිතයට කෙතරම් ආශ්වාදයක් ගෙන දෙනවා ද?
වර්තමානයේ ජීවත් වන අපගේ කාර්යබහුලත්වයත් සමඟ කාලය සීමිත යි. ඒත් මේ වස් කාලයේ පින් පුරවා ගන්නට කැමැති නම් කළ යුතු කුමක් ද?
ඒක ඇත්ත. වර්තමානයේ ඔබ බොහෝම කාර්යබහුලයි. වස් තුන් මාසයක් එළඹුණත් ඔබට ඒ වෙනුවෙන් ලොකු කාලයක් වෙන් කර ගන්නට අපහසු වෙන්න පුළුවන්. නමුත් ඔබට පුලුවන් ඔබ වෙනුවෙන්, ඔබගේ යහපත වෙනුවෙන් දවසේ පැය විසිහතරෙන් සුළු කාලයක් වෙන් කර ගන්න. ඒ සඳහා වුවමනා වන්නේ අධිෂ්ඨානය හා කැපවීම යි.
පවුලේ සියලුම දෙනා තෙරුවන් සරණ පිහිටා ඇත්නම් මේ දේ කරන්න ඉතා ලෙහෙසියි. ඔබ හෝ ඔබගේ පවුලේ සියලුම දෙනා බොහෝ ගුණධර්ම අතරින් එක ගුණ ධර්මයක් සමාදන් වෙන්න. ඒ ගුණය රැකීමට තදබල අධිෂ්ඨානයකට එන්න. දිවි හිමියෙන් එය රකින්න.
ඔබ අතින් නිතර නිතර කඩවන සිල් පදය කෙරෙහි බලවත් අවධානය යොමු කර එය රකින්නට උත්සාහ කරන්න. ඒ සඳහා ඔබට මුදලක් හෝ කාලය අවශ්ය වන්නේ නැහැ. සමහර විට ඔබ විහිළුවට හෝ අන් අය සිනා ගැස්සීමට හෝ, මාන්නය උදෙසා හෝ බොරු කියනවා කියා සිතන්න. එය මේ වස් කාලයේ දී අත හැර දමන්න. එක බොරුවක්වත් කියන්න එපා. හොඳ කල්පනාවෙන් එය ආරක්ෂා කරන්න. වස් තුන් මාසය අවසන දී ඔබට වැටහේවි. ඒ දින අනූව කෙ තරම් සැහැල්ලු ද කියලා. වස් කාලය අවසන් වුවත් ඔබ බොරු නො කියන්න පුරුදු වෙලා සිටීවි.
ඒ වගේම ඔබට සමීපව යම් විහාරස්ථානයක්, තිබෙනවා නම් මේ වස් තුන් මාසය ඔබට විශේෂ සිතිවිල්ලක් ඇති කර ගන්න පුලුවන්. අපි මේ කාලය තුළදී දිනපතා හෝ පුලුවන් සෑම දිනක ම බෝධින් වහන්සේ සමීපයට ගොස් බෝ මළුව අමදිනවා. බෝධින් වහන්සේට විශේෂ කොට උපස්ථාන කරනවා. නැති නම් සෑ රජාණන් වහන්සේට උපස්ථාන කරනවා කියා අධිෂ්ඨානයකට එනවා. ඉන්පසුව ඒ දෙස හැරී බලන විට කෙ තරම් සතුටක් ඔබට ඉතිරි වී තිබේ ද?
වස් කාලයේ දී භික්ෂූන් වහන්සේ විහාරස්ථාන මට්ටමින් නොයෙක් පින්කම් සූදානම් කරනවා. එසේ සූදානම් කරන්නේ සැදැහැවතුන්ට අනුග්රහය පිණිසයි.
එනිසාම මේ වස් තුන් මාසය පුරාවට ම භික්ෂූන් වහන්සේ තම තමන්ගේ පුණ්යභූමිවල පින්කම් සූදානම් කරනවා. එයින් ප්රයෝජන ගන්න. මේ ගෙවී යන්නේ ගිහි අපට පින් පුරවා ගන්න තිබෙන කාලයක්.
මේ වස් තුන් මාසය ඔබගේ ජීවිතයේ වටිනාම කාලය බවට පත්කර ගන්න දක්ෂ වෙන්න. ලෝකයේ රහතන් වහන්සේ වැඩිපුරම බිහි වූ කාලය මෙයයි. ගුණධර්ම පුරණ උත්තමයන්ගේ ගුණ ධර්ම වැඩී ගිය කාලය යි. එනිසා ඔබ මෙනෙහි කරන්න මමත් මේ බුදු සසුනේ ශ්රාවකයෙක්. එනිසා මමත් ගුණ ධර්ම පුරුදු කරන්න උත්සාහ කරනවා කියා සිතිවිල්ලක් ඇති කර ගෙන ඔබට ශක්ති පමණින් පුලුවන් ආකාරයට කැමැති ගුණ ධර්මයක් පුරන්නට පටන් ගන්න. ඉදිරියට එළඹෙන ඒ මාස තුන ඔබට පින් පිරෙන ගුණ ධර්මත් වැඩෙන වටිනා කාල වකවානුවක් වේවි.