වන්දනාව සදහා විහාරස්ථානවලට පැමිණෙන පින්වතුන් ඒ ස්ථාන අපවිත්‍රව තිබෙනු දැක දැක නොසලකා නොයා යුතුය. සිද්ධස්ථාන ඇමද පිරිසිදු කිරීම උසස් පින්කමකි. එහි අනුසස් බොහෝ ය. එය ශ්‍රද්ධාව ඇති නම් වියදමක් නැතිව කා හටත් පහසුවෙන් කර ගත හැකි පින්කමකි.

ඔබේ ජීවිත පහන නිවෙන්නට පෙර ධර්මය දකින්න.

හොඳ - නරක විනිශ්චයෙහි බොදු පිළිවෙත

පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලයේ 
ඉතිහාස අධ්‍යයන අංශයේ 
මහාචාර්ය 

හඟුරන්කෙත ධීරානන්ද හිමි

හොඳ , නරක දෙක විනිශ්චය කළ හැකි දැනුමක් හා මැදි මඟක් පෙන්වන ආගම බුද්ධාගම වන අතර එම මාවතේ එබඳු වූ දැනුමක් ඇතිව ගමන් කරන පුද්ගලයා බෞද්ධ නාමයෙන් හැඳින්වීමට සුදුසුකම් ලබන්නෙකු වේ. එමෙන්ම යමෙකු බුදුරදුන්, දහම් හා සඟුන් සරණ යයිද (යො ච බුද්ධං ච ධම්මං ච සරණං ගතො) එමෙන්ම චතුරාර්ය සත්‍ය දකියි ද ඔහුම දුකින් මිදේ යැයි (චත්තාරි අරිය සච්චානී සම්මපඤ්ඤාය පස්සති) දක්වන සඳහනින් ද ඉස්මතුකොට පෙන්වනුයේ බෞද්ධයාගේ චර්යා පද්ධතිය හා පුද්ගල ශක්‍යතා ලක්ෂණයෝය. බෞද්ධයකු නම් හෙතෙම සත්‍ය සතර පිළිබඳ නිවැරැදි වැටහීමක් ලද්දකු විය යුතුය. එමෙන්ම තෙරුවන්ගේ ගුණය නිවැරැදිව හඳුනාගත යුත්තකු විය යුතුය. එබඳු පුද්ගලයකුගේ බුද්ධිමය අවකාශය ධර්මය හා බැඳෙන අතර තමා පිළිබඳව නිවැරැදිව නුවණින් දකින්නකු වන බවද එමඟින් ගම්‍ය කෙරේ.
පුද්ගලයකුගේ ශක්‍යතාවය පිළිබඳව තමා විසින් නිශ්චය කළයුතු බවත් අගැයුම ද ඉන් ලබන ඵලයද තමා සතුවන ආකාරයත් බුදුදහමින් අවධාරිතය. තමා විසින් තමා දමනය කර ගැනීම පහසු කටයුත්තක් නොවේ. (අත්තා හි කිර දුද්දම)අපහසු වුවද තමාට පිහිට තමාමය. තමාට පිළිසරණත් තමාමය.(අත්තාහි අත්තනො නාථො –අත්තාහි අත්තනො ගතිං) එබැවින් තමාගේ අඩුපාඩු බලා තමාටම චෝදනා කරගත යුතුය. (අත්තනා චොයත්තානං පටිමාසෙ අත්තමත්තනො) කවරෙකුටවත් තම සිත දමනය කිරීම අරභයා පිහිට විය නොහැකිය. (කොහි නාථො පරෙසියා) සදාතනික නිවීමක් සඳහා තමා දමනය කළ යුතුව ඇත. (අත්තානකංච සුදන්තෙන නාථං ලභති දුල්ලභං) මෙහි දමනය යනු සිත දමනය කර ගැනීම වේ. තමාගේ සිත වෙන කෙනෙකුට දමනය කළ නොහැකිය. වෙන කෙනෙකු විසින් සිත සමනය කිරීමෙන් තමාගේද සිත දමනය වේ යැයි සැලකීම මෝඩකමකි. කායික හා මානසිකත්වයේ පිරිසුදු හෝ අපිරිසුදු බව රඳා පවත්නේ තමා අතමය. අනෙකෙකුට තමා පිරිසුදු කිරීමට හෝ අපිරිසුදු කිරීමට නොහැක්කේමය. (සුද්ධි අසුද්ධී පච්චත්තං නාඤ්ඤමඤ්ඤං විසොධයේ) තමාට පිහිට තමාමය. එසේ නම් මෙහි තමා දමනය කිරීම යනු තම සිත දමනය කිරීම වන අතර දැමුණු සිත ඇති කය ද ඒ හා බැඳෙමින් දමනය වීම ස්වාභාවිකය.
කුසල, අකුසල යනු තමා විසින් කරනු ලබන යහපත හා අයහපත නැතහොත් හොඳ, නරක දෙක වේ. මේ අංශ දෙක පිළිබඳව දැනීමක් ඇත්තේ ප්‍රඥාවන්තයා ලෙසින් බුදුදහමට අනුව විවරණය කළ හැකිය. සෑම ජීවිතයකම පදනම වනුයේ තමා විසින් තිදොරින් කරනු ලබන ක්‍රියාදාමයන්ය. එම ක්‍රියාවෝ, හොඳ, නරක හෝ කුසල්,අකුසල් යැයි ප්‍රධාන වශයෙන් වර්ග කළ හැකිය.අකුසලය ගැන ඇති දැනීම කුසලය වැඩීමට රුකුලක් වේ. එමෙන්ම කුසලය පිළිබඳ ඇති දැනීම හා එහි ඵලය විපාකය වක අකුසල් නොකිරීමට හේතු වේ. කුසලා කුසල විනිශ්චයක් කිරීමට නම් පුද්ගලයකුගේ සිත දියුණු කර ගැනීම අත්‍යවශ්‍ය කරුණකි. අපගේ සිත සෑම ක්‍රියාවකටම මූලය වේ. සිත, සිතිවිලි මත ක්‍රියාත්මක වේ. එසේ ඇතිවන සිතිවිලි මත ත්‍රිවිධ ද්වාරය මඟින් කුසල අකුසල ක්‍රියාවෝ ක්‍රියාත්මක වෙති.
අම්බලට්ඨික රාහුලෝවාද සූත්‍රයේ කුසලාකුසල යනු කුමක්ද? යන්න පිළිබද ඉතා පැහැදිලි විවරණයක් වේ. බුදුරජාණන් වහන්සේ රාහුල හිමියන් අමතා ඒ අවස්ථාවේ මෙසේ දේශනා කළ සේක. “රාහුලය, මම කයින් යම් කර්මයක් කරනු කැමැත්තෙම් ද මගේ මේ කාය කර්මය තමාට දුක් පිණිස පවත්නේය. අනුන්ට දුක් පිණිස පවත්නේය. උභය පක්ෂයටම දුක් පිණිස පවත්නේය. මෙම කාය කර්මය අකුසල කාය කර්මය වේ. එය දුක් වඩන්නේය. දුක් විපාක ඇත. එමෙන්ම යම් වූ කාය කර්මයක් තමාට දුක් පිණිස නොපවතීද අනුනට දුක් පිණිස නොපවතීද උභය පක්ෂයටම දුක් පිණිස නොපවතීද මෙම කාය කර්මය කුසල්ය. සැප පිණිස පවතින්නේය. එහි සුබ විපාකයක් ඇත.” යනුවෙන් බුදුරජාණන් වහන්සේ විසින් කර ඇති ප්‍රකාශය වන්නේද තමන් යමක් කිරීමට මත්තෙන් ඒ පිළිබඳව පූර්ව විනිශ්චයක් කළ යුතු බවකි. එහි පූර්ව විනිශ්චයට මූලික වන්නේ අන් කවරක් නොව තම සිතම බව පැහැදිලිය. සිතින් සිතා කායික හා වාචසිකව සිදුකරනු ලබන ක්‍රියාවෝ (වෙතයිත්වා කායෙන වාචා මනසා) බුදුදහමේ කර්මය යනුවෙන් හඳුන්වා දෙනු ලැබේ. සිතින් සිතා ගතින් හා වචනයෙන් ඉටු කරනු ලබන ක්‍රියාවෝ ඵල සහිතය. කර්මඵල යනු එම ක්‍රියාවන් වන අතර එහි විපාකයක්ද ගැබ්ව තිබේ.
තම ද්වාර (හිත, කය, වචනය) සංවර කර ගැනීමේ ඵලය කුමක්ද යන්නද බුදුරජාණන් වහන්සේ මෙසේ පෙන්වා වදාළහ. වචනය රැක ගත යුතුය. සිත සංවර කර ගෙන තැන්පත් කර ගත යුතුය.අකුසල් නොකළ යුතුය. (වාචානුරක්ඛී මනාස සුසංවුතො කායෙනච අකුසලං න කයිරා) මෙසේ තිදොරින් සිදුවන තුන්කර්ම පථයන් පිරිසුදු කරගත් කල්හි බුද්ධාදී උතුමන් දෙසු නිවන් මඟ සම්පූර්ණ කරන්නෙක්ද වන බව උන්වහන්සේගේ දේශනයෙන් අපට පසක් කර දී තිබේ. (එතෙතයො කර්මපථෙ විසොධයෙ ආරාධයෙ මගං ඉසිප්පවෙදීතං) මානසික හා කාය වාග් සංවරත්වයද නිවන් දැකීමට අත්‍යවශ්‍ය වන මූලයක් බව එමගින් පැහැදිලි වේ. තිදොරේ සංවරත්වය කුසල,අකුසල විනිශ්චයේ මෙන්ම සත්‍ය ගවේෂණයේ මූල පදනමක් බවද මින් පෙන්නුම් කෙරේ.
සමාජයක් තුළ සංවරත්වය සමාජ ප්‍රගමනයේ එක් මූල සාධකයක් වේ. සංසුන් මනසක් හා සංසුන් කාය, වාග් ක්‍රියාකාරිත්වයක් සමාජය තුළ වෙසෙන පුද්ගලයන් තුළ ඇති කල්හි සමාජය තුළ නිර්මාණය වන දහසකුත් ප්‍රශ්න අවමකර ගැනීමට මහත් රුකුලක් වන බව පැහැදිලිය. ශීලය යනුවෙන් පෙන්වා දෙනුයේ මෙම ශික්ෂණ මාර්ගයේ පළමු පියවරය. දැහැමි මගට පිවිසීමට නිරතුරුව හේතුවන තම කාය, වාග් සුචරිතය. පදනම් කරගත් වැරැදි පහකින් සංවරත්වයට පත්වීම පඤ්ච ශීලයෙන් අර්ථවත් කෙරේ. පඤ්චශීල ප්‍රතිපත්තිය මුල් කර ගත් ශීක්ෂණ ක්‍රමයක වැදගත්කම බුදුදහමින් පැහැදිලිව අනාවරණය කොට ඇත. නිත්‍ය ශීලය ලෙසින් පඤ්චශීලයට සුවිශේෂී වූ වැදගත්කමක් බුදුදහමින් ලබා දී ඇත. පරපණ නොනසන, නොදුන්දේ ගැනීමෙන් වළකින. කාමයේ වරදවා, නොහැසිරෙන, බොරු නොකියන හා සුරාව පානයෙන් වැළකීම මෙම ප්‍රතිපත්ති පහට අන්තර්ගතය. මෙම ශික්ෂණ පහෙන් සංසුන් වෙන්වන පුද්ගලයා තමාට මෙන්ම සමාජයටද අහිතක්වන අන්දම මෙන්ම සමාජයේ පැවැත්මට කෙතරම් බාධාකාරි ද යන්නත් වත්මන් සමාජයට අවධානය යොමු කරන විට අවබෝධ කොට ගැනීම අපහසු නොවේ. සමාජයක ප්‍රගමණය රඳා පවතින්නේ පුද්ගලයන් මත නම් පුද්ගලයන්ගේ ක්‍රියාකාරිත්වය මෙහිදී ප්‍රමුඛ වේ. ක්‍රියාකාරිත්වය යනු තමාට මෙන්ම සමාජයේ ජීවත්වන අන් පුද්ගලයන්ගේ සුබසිද්ධියට හේතුවන ක්‍රියාවන්හි නිරතවීමය. සැමට සැපතක් පතා කරන ක්‍රියාවන් සංවරත්වයක් මත කළ යුතුවන අතර අසංවරත්වය නිරතුරුව තමාට මෙන්ම අන් සැමටත් අයහපතක් මතම පවතින්නක් බව පැහැදිලිය.මේ නිසා පංචශීලය සමාජයේ ජීවත්වන පුද්ගලයන්ගේ නිත්‍ය සංවර පහ ලෙසින් දක්වා තිබෙන අතර සමාජ හා පුද්ගල අරමුණු මුදුන් පත් කර ගැනීමේ පළමු අදියර ලෙසින්ද පස් පවින් වැළකෙන සංයත බව වැදගත් කොට පෙන්වා දී තිබේ.
සමාජයක ජීවත්වන පුද්ගලයා පළමුවෙන් තමා හා ජීවත්වන පුද්ගලයන්ගේ ජීවිත පිළිබඳ වටිනාකම දැකගත යුතුය.එමෙන්ම තමා හා සමගාමීව එම පරිසරය තුළ ජීවත්වන සෑම සත්වයෙකුටම තමා මෙන්ම ජීවත්වීමේ අයිතියක් ඇති බව දැන ගත යුතු අතර ජීවත් වීමේ වටිනාකම අවබෝධ කරගත යුතුය. සමාජයක ජීවත්වන පුද්ගලයකුගේ මූලික සංකල්පය විය යුත්තේ ද මෙම කරුණුය.එසේ නොවන විට අන් කිසිම කරුණක් පිළිබඳව ඔහුට සිතීමට අවකාශයක් ඇති වේ යැයි කිව නොහැකිය. බුදු දහම තුළින් මෙම කරුණ ඉතාමත් පැහැදිලිව පෙන්වා දී ඇත. නිරතුරුව තමා පළමුවෙන් උපමා කොට අන් ජීවිත දෙස බලන්න. (අත්තානං උපමං කත්වා) යැයි උපදෙස් ලබා දෙයි. තමා විසින් තමා නසා ගන්නට හෝ අන් කෙනෙකුගෙන් නැසීමකට ලක්වීමට අකැමැතිය. එය තමාට බිය ගෙන දෙන ත්‍රාසය ඇති කරනු ලබන ක්‍රියාවකි. එසේ නම් මේ පරිසරයේ ජීවත්වන සෑම සත්වයකුම තමා නැසීයාමකට කැමැති නැති බව වටහා ගත යුතු වේ.
වෛරය, ඊර්ෂ්‍යාව,ආත්මාර්ථකාමීත්වය හා තද ආශාව වැනි නරක සිතිවිලිවලින් යුත් පුද්ගලයකුට අන් ජීවිතයක් නැසීම බරපතල කරුණක් ලෙසින් නොපෙනේ. එබඳු සිතිවිලිවලින් වෙලෙන ජීවිතය පළමුවෙන් නසා ගන්නේ තමාගේ ජීවිතය බව නොසිතයි. තම සිතට එබඳු සිතිවිලි ගලා එන විට ඉන් මිරිකී පීඩනයට පත්ව එහිම අන්ධයකු බවට පත්වී එම සිතිවිලිවලට යට වීමේ ඵලයක් ලෙසින් පුද්ගලයකු විසින් තව ජීවිතයක් විනාශ කිරීමට ඉදිරිපත් වේ. ඒ සමඟම ඔහු තමාගේ සිතට වහලකු වී තමා විසින් තම විනාශය ඇති කොට තව ජීවිතයක් විනාශ කරයි. මෙබඳු පුද්ගලයන් සමාජයට හානිකරය. සමාජයේ අන් පුද්ගලයන්ගේ ජීවිතවල වටිනාකම නොදක්නා පුද්ගලයාගෙන් සමාජයට වැඩදායි දෙයක් සිදුවේද යන්න කිව නොහැකිය.වේළුද්වාර සංයුත්තයේදී ද මේ හා සම්බන්ධ ඉතා වැදගත් දේශනයක් බුදුරජාණන් වහන්සේ කළ සේක. එනම්” තමන් ජීවත්වීමට කැමැතිය. මරණයට අකැමැතිය. සැපතට කැමැතියි. දුකට අකැමැතිය. එසේ ජීවත්වීමට කැමැති, මරණයට හා දුකට අකැමැති තමන්ගේ ජීවිතයට යම් හානි කරද්දී හිංසා කරද්දී එයට තමන් කැමැති නොවේ. තමා මෙන්ම අනෙක් අයද ජීවත්වීමට කැමැතිය. එබඳු වූ අන් අයගේ ප්‍රාණයට හානි කිරීමට තමන් ඉදිරිපත් වේද එය ඉතා නුසුදුසුය. එසේ සිතා තමාද අන්‍යයන්ගේ ප්‍රාණයට හෝ දේපළට හානි කිරීමෙන් වළකියි. අන් අය ලවා ප්‍රාණයට හෝ දේපළට හානි කරවීමෙන්ද වළකියි. එමෙන්ම ප්‍රාණයට හානි කිරීමෙන් වැළකි සිටීමේ වැදගත්කම ද අනුන්ට ප්‍රකාශ කරයි.මේ නිසා ඔවුන්ගේ කාය කර්මය තුන් ආකාරයකින් පිරිසුදු වේ” යන්නයි.
මෙම සූත්‍රයෙන්ද පැහැදිලි කරනුයේ පුද්ගල පාරිශුද්ධියට ආත්ම දමනය මෙන්ම අන් ජීවිතවල ඇති වටිනාකම අවබෝධ කර ගැනීම අතිශයින්ම වැදගත්වන බවය. පන්සිල්හි පළමු අංගය ලෙසින් පරපණ නැසීමෙන් වැළකීම දැක්වීමට හේතුවක් වනුයේද අන් කුසල මූලයනටද මෛත්‍රි සහගත සිතිවිල්ල මුල්වීම ප්‍රධාන සාධකයක් වන නිසාය.අන් පුද්ගල සැපත අගයන පුද්ගලයාට ඇතිවන සිතිවිලි මෛත්‍රි සහගතය. මධ්‍යස්ථ වූ සිතිවිලි ඇති පුද්ගලයාට අවබෝධාත්මක ඥානය වහා දියුණු කර ගැනීමට ඇති අවකාශය වැඩිය.
එමෙන්ම සමාජයක් තැති ගන්වන බියක් ගෙන දෙන ජීවිත නැසීමෙන් තොර පරිසරය සත්වයාට කෙතරම් සැනසිලිදායකද? තමාට පමණක් නොව අන් අයගේ සිතට මේ තුළින් ඇතිවන සංයමය අපමණය. සැමදෙනාටම ආදරය කරන සැමදෙන අගයන සමාජයක දැහැමි සිතිවිලි වර්ධනයට ඇති අවකාශයද වැඩිය. ඒනිසා ආත්ම සංයමට අදාළ පරපණ නැසීම පළමුවෙන් හුවා දක්වන අතර සමාජමය වශයෙන් එහි වටිනාකමද ඉතාමත් ඉහළය.සැමට මෙත්සිත් පෙරදැරිව කටයුතු කිරීම කුසල සිතිවිලි වර්ධනයටද හේතු වන අතර අකුසලය නැතිකිරීමටද හේතුකාරකයක් වේ. යහපත් සමාජයක් අපේක්ෂා කරන පුද්ගලයන් විසින් තම තමන් සුචරිතය වර්ධනයකරලීමටත්, දුශ්චරිතයෙන් වැළකීමටත් පියවර ගත යුතුවන අතර තමා සමඟ හොඳ, නරක පිළිබද විනිශ්චයකට හා සම්මුතියකට එළැඹීමෙන් සුචරිතවාදි සමාජයක් වෙත පිය නැගීම එතරම් අපහසු කරුණක් නොවනු ඇත.

¤☸¤══════¤☸¤☸¤══════¤☸¤

සමාජය තුළ කරනු ලබන සෑම යහපත් වැඩක්ම කුසල්ද? පින්ද?

ශ්‍රී ලංකා භික්ෂු විශ්ව විද්‍යාලයේ 
පශ්චාත් උපාධි අධ්‍යයන ඒකකයේ අධ්‍යක්ෂක 
පාලි හා බෞද්ධ අධ්‍යයන අංශයේ මහාචාර්ය
පාතේගම ඤාණිස්සරූ හිමි

අපට සිටින ඥති සමූහයා පෙර සංසාරය තුළ සිට පැමිණෙන පිරිසක් වෙයි. අප උපදින විටම ලේ ඥාතීන් හෙවත් සහලේ නෑයන් ලෙස හතර වරිගයක ඥාතීන් රැගෙන පැමිණෙයි. අප ඉපදීමටත් පෙර සිටම අපේ ලේ ඥාතින් ඉපදිලා අවසානයි.ලෝකයේ ආගම් බහුල වශයෙන් පැවතුණද, එම කිසිම ආගමක ඥාතී සමූහයාට පින් දීමක් සිදු වන්නේ නැහැ.
ඇතැම් ආගම් තුළ මළවුන් ඇදහුවද , පරලොව ගිය ඥාතීන්ට පින් අනුමෝදන් කිරීමක් වෙන ආගම් තුළ දක්නට නැහැ. පරලොව ගිය ඥාාතීන්ට පින් අනුමෝදන් කිරිම මළවුන් ඇදහීමක් නොවෙයි. අපට හමුවන ලේ ඥාතීන් මෙලොව පමණක් හමුවන පිරිසක් නොවන අතර සිංහල ඥාතීන් අතර පවතින බාහිර පෙනුමට වඩා අභ්‍යන්තර ස්වරූපය වෙනස් ස්වභායක් ගනී.අධ්‍යයනය කර බැලුවහොත් ලේ නෑයන් අතර ගැටුම් බහුල ලෙස පවතී.සිත් තුළ හදාගත් ප්‍රශ්න නොමනාපය , විරෝධතාවය,තරහව,ක්‍රෝධය,වෛරය,බද්ධ වෛරය යන තත්වයන් තුළ ඔවුන් කාලය ගෙවීම කරනු ලබයි. ඇතැමි පිරිස් ඥතීන්ගේ මුහුණ නොබලන තරමට වෛරයෙන් ජීවත් වෙයි. කවුරුන් හෝ කළ විශාල වරදක් හේතුකොට ඇතිවූ තත්වයන් නොවුනත් ඔවුන් විසින් සිත තුළ ඇතිකරගනු ලැබූ ස්වභාවය වෙයි. මෙම දෙදෙනා මේ තරම් වෛරයෙන් තරහවෙන් ජීවත් වන්නේ ඇයිද? යනුවෙන් විමසමින් හේතු විමර්ෂණය කරන විට බරපතල හේතු කාරණා දක්නට ලැබෙන්නේ නැහැ.

කර්ම ශක්තිය

පුංචි සිදුවීම් මනස තුළ තබාගැනීමෙන් අවසානයට එය විශාල ප්‍රශ්නයක් ලෙස ශරීරයට දැනීම නිසා පරම්පරාගත වෛරකාරයන් ඇතිවෙයි.

බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ධර්මයට අනුව පුද්ගලයෙකුගේ පෙර සංසාරය තුළ පවතින කර්ම ශක්තිය අනුව ලේ ඥාාතීන් හමුවෙයි. මේ තරම් අම්මලා සිටියදී ඔයා ඔයාගෙම අම්මාගේ කුස තුළ දරුවෙකු ලෙස ඉපදුනේ ඇයිද? යන පුශ්නය නැඟුªවහොත් ඔබට දීමට පිළිතුරක් නැතිව යයි. පෙර සංසාර කර්ම ශක්තිය අනුව තමන්ට හමුවන පළමුවන ඥාතීයා තමාගේ අම්මායි.එය තමාට ලැබෙන්නේ පෙර සංසාරය තුළ තමා ලබා උපන් උරුම කර්මය අනුවයි. සිංහල භාෂාව තුළ කරුමේ යනුවෙන් සඳහන් වන්නේ තමන් අත්විඳින අද්දැකීම් වෙයි. බණ පොතේ සඳහන් කර්ම යන වචනයට පෙර පින යන අර්ථයද,පෙර පව යන අර්ථයද සඳහන් වෙයි.කර්ම ශක්තිය අනුව ලැබෙන ඥාතීන් ලෙස සඳහන් කළ විට ඔවුන් පෙර පිනට ලැබෙන පිරිසක් විය හැකි සේම පෙර පවට ලැබුණ ඥාතීන් පිරිසක් ද විය හැකියි. ඇතැම් ඥාතීන් අප අසුරු නිසුරු කරමින් සිටින අතර ඇතැම් ඥාතීන් දුරින් තබා ඇති අතර තවත් ඥාතීන් පිරිසක් නොදැකම සිටී. එය ඥාතීන් ගේ වරදක් බව අප සඳහන් කළත් එතනදී දක්නට ලැබෙනුයේ පුද්ගලයාගේ විවිධ ස්වභාවයයි.

මනුෂ්‍ය ස්වභාවය

ඇතැම් ඥාතීන් කතාකිරීමට පමණක් හොඳ වුවත් ඔවුන්ගේ සිත හොඳ නැහැ. සමහර ඥාතීන්ගේ සිතිවිලි හොඳ වුවත් කට හොඳ නැහැ. ඇතැම් ඥතීන්ගේ හිත සහ කට හොඳ වුවත් කය හොඳ නැහැ.මනුෂ්‍යන් අඩුපාඩු සහිත පිරිසක් වෙයි. සෑම මනුෂ්‍යයකුගේම කිසියම් අඩුපාඩුවක් පවතියි. තමා කතා කරන විට තමාගේ අඩුපාඩු වසාගෙන යහපත් පැත්ත පමණක් සමාජයට පෙන්වීමට උත්සාහ කරමින් අනෙක් පුද්ගලයෙකු පිළි්බඳව කතාකරන විට යහපත් පැත්ත වසන් කරමින් අයපහත් පැත්ත පමණක් පෙන්නුම් කිරීමට උත්සාහ දරයි. අපි නොදන්නවයැ එයාගේ හැටි යන ප්‍රකාශ කරමින් ඔහු පිළිබඳව හඳුන්වයි. එවැනි අයහපත් කාරණා අපගේ සිත් තුළින් සිදුවුවත් , සංසාර ගත නෑයන් හැදෙන්නේම ආත්ම ගණනාවක සිට අපත් සමඟ එකට ඉපදුන පිරිසක් ලෙසයි.
පුබ්බේනිවාසානුස්සති ඥානය, ආසවඛ්‍ය ඥානය, චුතූපපාත ඥානය යන ත්‍රිවිද්‍යා ඥාන තුළින් අතීතය පිළිබඳව අනාගතය පිළිබදව බලමින් සත්වයාගේ චුති උප්පත්තිය පිළිබඳව විමර්ෂණය කළ දැනුම තුළින් බුදුරජාණන් වහන්සේ යමි යම් කාරණා දේශනා කර ඇත. .ඉපදීමට පෙර භවයක් තිබුණ බවත් , එම භවයෙහි කිසියමි කර්ම සම්බන්ධතාවයක් මත මවුකුස තුළ දරුවෙකු පිළිසිඳ ගනී. මරණයට පත්ව කිසියම් ස්ථානයකට ගමන් කරනු ලබන්නේ තමාගේ කිසියමි කර්ම ශක්තියක් මත බව බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කර ඇත.අපට හමුවන ලේ ඥාතීන් එකවගෙයි. පුද්ගලයන් සියයක් සිය ආකාර වුවත් ඔවුන් අතර ලේ ඥාතීන් පිරිසක් සිටිය හොත් ලේ ඥාතීන් එකම වගේ නිසා ඔවුන් ඥාතීන් නොවන බව ප්‍රකාශ කළත් ඥාතීන් පිරිසක් බවට සමානත්වයෙන් පෙන්නුම් කරයි. වෛද්‍ය විද්‍යාව තුළ ජාන ප්‍රවේණිය යනුවෙන් යමි කාරණාවක් හඳුන්වයි. බුදුදහම කර්මය යනුවෙන් හඳුන්වයි. බුදුදහම තුළ හඳුන්වන කර්මය යන වචනය ප්‍රවේණිය යන වචනයට වඩා පුළුල් අදහසක් පවතියි. පෙර සංසාරය තුළ එකට ඉපදිලා තිබෙන ඥාතීන් නිසා සිතිවිලි සමඟ සිත තුළ තරහව වෛරය ක්‍රෝධය තබාගත යුතු නැහැ.එසේ තබාගැනීම තුළ මනසට එය බරක් වෙයි. තමාගේ ශරීරයේ අයහපත පිණිස බලපානු ලබන බරක් වෙයි. යම් යම් පුද්ගලයන් ඊර්ෂ්‍යාවෙන්. , තරහවෙන් විවිධ කාරණාවන් කරන අවස්ථාවල පෙරලා ප්‍රතිචාර දක්වන්නට එපාය යනුවෙන් බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කර ඇත.පෙර තමා විසින් දුන් දෙය තමාට ලැබෙන බව බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාරා ඇත.
හඳ අහස තුළ තිබුණත්, අමාවකට හඳ බබළන්නේ නැහැ.වලාකුළු තුළින් නොවැසුණු පුර හඳ අහස තුළ බබලයි. යන උපමාව බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කර ඇත. කිසියම් පුද්ගලයෙකු තමන්ගේ සිත කය වචනය අන්‍යයාට හෙවත් සමාජයට අයහපතක් වන ආකාරයේ සිතිවිලි සිතන්න එපා යනුවෙනි. තමා බොරුවක් ප්‍රකාශ කරනවා යනු අසත්‍ය සමාජ ගත කිරීමයි.තමා යමක් කරනවාය යනු තමා යමි දෙයක් සමාජයට ලබාදීමයි.

පෙරලා ලැබීම

අප ලබාදුන්දෙය අපට පෙරලා ලැබෙයි. එම නිසා නරක සිතිවිලි සිතින් සිතමින් අයහපත් දෙය සමාජයට දෙන්න එපා යනුවෙන් බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාරනු ලැබුවේද, තමාට එවැනි දෙය පෙරලා ලැබෙන නිසයි. මනුෂ්‍යයෙකු මේ ලෝකය තුළ උප්පත්තිය ලැබූවිට එම පුද්ගලයාට මානවයා හෙවත් සියලු සත්වයා වෙනුවෙන් මානව යුතුකමක් පවතී. තමන්ගේ සිත කය වචනය යන තුන් දොර අනෙකාගේ අයහපත පිණිස නොපවතින ආකාරයෙන් ක්‍රියාකිරීම අත්‍යවශ්‍ය කාරණාවක් වෙයි.අනෙකාගේ හෙවත් පොදු සමාජය තුළ අයහපත පිණිස තමාගේ මනස තුළ සිතිවිලි නොසිතිය යුතුයි.කිසියම් පුද්ගලයෙකු එවැනි ආකාරයෙන් කටයුතු කරනු ලැබුවහොත් ඔහුට ලැබී තිබුණ දේ නැතිව යයි. අනුනට අයහපත ෙවිවායි යන සිතිවිලි සිතන පුද්ගලයාට එවැනි ආකාරයෙන් සිතීම යුතුකමක් නොවුණත් ඔහු එය කරනවා නම්, තමාට පෙර සංසාරය තුළ පිනට ලැබුණ මනස තමන් අයහපත පිණිස යොදවනු ලබයි. එම අහපත ලෙස යොදවන විට එහි විපාකය වශයෙන් ඔහුගේ ජීවිතය තුළ කිසිම දවසක යහපත් සිතිවිලි සිතට නැගෙන්නේ නැහැ.යහපත් දේ කිරීමට නොසිතීම ඔහුට ලැබෙන දඬුවමයි.
තමාගේ වචනය අනෙකාගේ අයහපත පිණිස හැසිරවීම තහනම් වෙයි. එවැනි ආකාරයෙන් හසුරුවන පුද්ගලයා නැවත ඉපදෙන විට දිවකොට වි හෝ වෙනත් ආබාධ සහිතව උපදියි.තමාගේ පෙර සංසාරය තුළ තමා විසින් කරනු ලැබූ පින් අනුව මෙම ශරීරය ලැබී තිබුණත්,එය සමාජයේ අයහපත පිණිස නොයෙදිය යුතුයි. එසේ හැසිරෙන පිරිසට එහි අයහපත් විපාක ද ලැබෙයි.

සතුට වර්ධනය කිරීම

කෙතරම් උස ගොඩනැඟිලි ගොඩනඟාගෙන සිටියත් සතුට පවතින්නේ ගොඩනැඟිලි තුළ නොවෙයි.සතුට පවතින්නේ මනස තුළ මිස තට්ටුගණන් උස ගොඩනැඟිලිවල හෝ, නවීන වර්ගයේ වාහනයක,හෝ කසාදයක හෝ නොවෙයි. මනස තුළ පවතින සතුට වර්ධනය කරගැනීම සඳහා සෙසු කාරණා අවශ්‍ය වෙයි. සිත තුළ පවතින සතුට නැතිනොවන්නේම කිසියම් කර්ම ශක්තියක් නිසයි. සෑම පුද්ගලයෙකුගේම තුන්දොරින් අනෙකාගේ අයහපත පිණිස වන ආකාරයේ කටයුතු කිරීම තහනම් වෙයි. අයහපතින් වැළකීම එක කාරණාවක් වන අතර යහපත කිරීම තවත් කාරණාවක් වෙයි.සමාජය තුළ ජීවත් වන ඇතැමි පිරිස් මෙම කාරණා දෙක එකක් ආකාරයෙන් සිතා සිටියත් එය කාරණා දෙකක් මිස එකක් නොවන බව අවබෝධ කරගත යුතුයි.
"අනෙකෙකුගේ පරපණ නැසීම , අනෙකාගේ ජීවිතය එපාවන ආකාරයෙන් කතාකිරීම , අනෙකාගේ සිත තුළ පවතින ධෛර්යසම්පන්න බව නැතිවන ආකාරයෙන් කතාකිරීම, ජීවිතය පිළිබඳව කලකිරෙන ආකාරයෙන් කතා කිරීම යන සියල්ල ප්‍රාණඝාත වෙයි. මැරීම පමණක් නොවෙයි අනෙකුත් සියල්ලත් ප්‍රාණඝාත කොටසට අයත් කාරණාවන් වෙයි. මිනිසුන් මරණයට පත් නොකිරිම පමණක් නොවෙයි"
අයහපතෙන් වැළකීම යහපත ලෙස සැළකුවද,එය නිවැරැදි නොවන අතර එය අයහපතෙන් වැළකීම වෙයි. යහපත නම් අලුතෙන් යමක් කළ යුතුයි. පින්කම් නොකළාට පන්සල් නොගියාට පංචශීලය අනුව ජීවත් වන නිසා මම කාටවත් අයහපතක් නොකරන බවට ඇතැමුන් ප්‍රකාශ කරනු ලබයි.
පංචශීලය යන කාරණා කළ යුතුම දේවල් වෙයි. අනෙකෙකුගේ පරපණ නැසීම , අනෙකාගේ ජීවිතය එපාවන ආකාරයෙන් කතාකිරීම , අනෙකාගේ සිත තුළ පවතින ධෛර්යසම්පන්න බව නැතිවන ආකාරයෙන් කතාකිරීම, ජීවිතය පිළිබඳව කලකිරෙන ආකාරයෙන් කතා කිරීම යන සියල්ල ප්‍රාණඝාත වෙයි. මැරීම පමණක් නොවෙයි අනෙකුත් සියල්ලත් ප්‍රාණඝාත කොටසට අයත් කාරණාවන් වෙයි. මිනිසුන් මරණයට පත් නොකිරිම පමණක් නොවෙයි ජීවත්ව සිටින පුද්ගලයන් වෙනුවෙන් අප කරනු ලබන්නේ කුමක්ද? නොමරා සිටීම පමණක් ප්‍රමාණවත්ද? ප්‍රාණඝාත අතහැර දඬුමුඟුරු නොගෙන අවිආයුධ නොගෙන සිටීම පාණාතිපාතා වෙයි. ප්‍රාණඝාත කරන පිරිස පිළිබඳව ලජ්ජාවිය යුතු සේම ජීවත්ව සිටින සත්වයන් වෙනුවෙන් දයාව කරුණාව උපේක්ෂාව දැක්විය යුතුයි.වැළකීම සහ කිරීම දෙකක් මිස එකක් නොවෙයි.
“යස්ස පාපං කතං කම්මං” කිසියම් පුද්ගලයෙකුගේ අතින් පාපකර්මය කෙරෙයි. ඇතැමි විට දැනගෙන හෝ නොදැන කළත් තමන් කළ පව කුසල් රැස්කිරීමෙන් යම්තාක් හෝ මගහරවා ගත හැකි බව බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කර ඇත.තමා කරන පව් වෙනුවට පින් කරන බවට සමාජය තුළ තකාබහක් පවතියි.පින් කිරීමෙන් තමා කළ පව් වසාගැනීමට නොහැකියි. තමා කළ පවි වෙනුවට පින් දහම් අලුතෙන් කළ විට කළ පවි මැකීයන බව ඇතැමුන් විශ්වාස කළත්, තමන් කළ පව, පින තුළින් වැසීමට බැරි බව අවබෝධ කරගත යුතුයි.
තමන් කළ පවි කුසල් තුළින් වැසිය හැකි නමි, පවයි , කුසලයයි පවයි අකුසලයි පිනයි කුසලයයි,අතර වෙනසක් තිබිය යුතුයි. ධර්මය ශ්‍රවණය කිරීම ,නිවස තුළ දන්පහන් දීම, ගමේ පන්සලත් සමඟ පින්දහම් කිරීම,කරනු ලබන සැම ක්‍රියාවකින්ම කුසල් රැස්කරගත හැකියි. කිසියම් පුද්ගලයෙකු විසින් සමාජය තුළ කරනු ලබන සෑම යහපත් වැඩක්ම කුසල්ද? පින්ද? යන අර්ථකතනයට පැමිණුන හොත් ගමට අඩුපාඩුවක් වශයෙන් පැවතුණ වතුර ප්‍රශ්නයක් පිළිබඳව කිසියමි පුද්ගලයෙකු විසින් තම ධන පරිත්‍යාගයෙන් පොදු ළිඳක් ගමට පරිත්‍යාග කළහොත් එම ක්‍රියාව පිනක්ද? පවක්ද? කුසලයක්ද? අකුසලයක්ද? ඇතැමි පිරිසක් මෙය කුසලයක් ලෙස අර්ථකතනය කරනු ලබයි. බණ පොතට අනුව මෙය කුසලයක්ද? අකුසලයක්ද? යනුවෙන් විස්තර කරගැනීමට යනවා නමි,බාහිරින් බලන පුද්ගලයෙකුට එය තේරීම අපහසුයි. එම ක්‍රියාව පිනක්ද, පවක්ද, අකුසලයක්ද කියන කාරණාව බාහිර සමාජය තුළ සිට බලන පුද්ගලයෙකුට ප්‍රකාශ කළ හැකි වුවද,කුසලයක් බව බාහිර සමාජය තුළ සිට බලන අයෙකුට ප්‍රකාශ කළ නොහැකියි. සාමාන්‍ය දැනීමට අනුව එය කුසලයක් වුවද, ධර්මයෙහි විස්තර කරන ආකාරයට අනුව,කුසලයක් නොවිය හැකියි. කිසියම් පුද්ගලයෙකු කිසියම් ක්‍රියාවක් කළ විට එම ක්‍රියාව අකුසල නමි, අපට ප්‍රකාශ කළ හැකි වුවද,කුසලයක්ද කියා වෙනත් අයෙකුට ප්‍රකාශ කළ නොහැකියි. තමාගේ පෞද්ගලික ධනය වියදමි කරමින් කළ ක්‍රියාව සද්ක්‍රියාවක් ලෙස පෙනුණත් ඇතැම් විට ඔහුගේ පෞද්ගලික ලාභ ප්‍රයෝජන අරමුණක් වෙනුවෙන් වුවත් එසේ කළ හැකියි.බණ පොතෙහි සඳහන් වන ආකාරයට අනුව කිසියම් පුද්ගලයෙකු විසින් කරනු ලබන ක්‍රියාව සඳහා ඔහුගේ හෝ ඇයගේ චේතනාව බලපානු ලබයි. තමා තුළ පවතින චේතනාව වෙනත් පුද්ගලයෙකුට මේ යැයි කියා ප්‍රකාශ කළ නොහැකියි.පරාර්ථය පිණිස කරනු ලබන ක්‍රියාවක් ලෙස බාහිර සමාජයට පෙන්නුම් කළ හැකි වුවද, ප්‍රකාශ කිරීම වෙනත් කාරණවක් වන අතර චේතනාව වෙනත් කාරණාවක් වෙයි.චේතනාව පවතින්නේ තමන් තුළ පමණයි. සමාජය විසින් කරනු ලබන ක්‍රියාවන් කුසල අකුසල ලෙස දැනුම්වත් සිටින්නේ තමා විසින් පමණයිි. තමන්ගේ චේතනාව නිවැරැදි විය යුතුයි.පිනක්ද? යනුවෙන් විමසන විට චේතනාව අදාළ නොවේ. ගමට බලපාන ගැටළුවක් විසඳා දීම විශාල පිනක් වෙයි. පිනයි කුසලයයි පිළිබඳව තරමක් සියුම් ලෙස වටහාගත යුතුයි.

¤☸¤══════¤☸¤☸¤══════¤☸¤

පින ද පව ද රැස්කරන්නේ ඔබේ ම සිතයි.
X